САМӦВАР

Миян грездысь ӧтувъя овмӧс тупкысьӧм бӧрын унаӧн мунісны карӧ. Менам бать-мам кольччисны. Найӧ содтӧд Сюрук нима мӧс дорӧ ньӧбисны вӧв да сылы став утварсӧ. Лӧсьӧдісны сийӧс кӧлуйсянь телега да ытшкан-куртан машинаӧдз.

Вӧв отсӧгӧн быдсяма уджсӧ вӧчисны: пестӧ ваясны, градтӧ гӧрасны, картупельтӧ мудъясны. Гожӧмнас пуктісны турун. Ӧтчыд, кор пуксисны мича кос лунъяс, батьӧ да мамӧ мӧдӧдчисны видз вылӧ. Мамӧ чукӧстіс менӧ ас дорас:

— Лёшӧ, колян горт овны. Толикыдкӧд бура олӧй, эн вильшасьӧй. Тэ ӧд ыджыд нин, дас арӧс регыд лоӧ.

А батьӧ содтіс, медым сюсьджыка видзӧді ичӧт вок бӧрся. А Сюрук кӧ водзджык лудысь воас, медым йӧрті сійӧс.

Менам вок Толик куим арӧсӧн ичӧт меысь. Зэв вильыш да удтысьысь. Мыйкӧ кӧ аддзылас, пыр жӧ мамӧ дорӧ котӧртас висьтасьны. Таысь сылы месянь гежӧдика сюрлывліс.

Бать-мам мунӧм бӧрын ми Толиккӧд ворсім. Сэсся кынӧм сюммис да нуръясьыштім. Сёянсӧ мамӧ асывнас пуис да, абу на кӧдзалӧма. Керкаын вӧлі зэв шоныд. Ме весиг ӧшиньсӧ восьті, медым ыркалыштас.

Горт овны ме коли медводдзаысь на. Та вӧсна окота вӧлі мыйкӧ вӧчны сэтшӧмӧс, мыйысь мамӧ да батьӧ ошкыштасны. И со мӧвпышті джодж мыськавны.

— Толик, шыаси вок дорӧ. Вай джоджтӧ мыськам, ворсігад ёгӧссьӧма да весиг няйтчыштӧма.

— Ме ог куж, — шуӧ Толик.

— Эн пов, ме велӧда тэнӧ. Тэ сӧмын чышкысян.

Ме босьті корӧсьсӧ пачводзысь да заводиті чышкысьны. Со, мися, тадзи колӧ, пачдорланьыс ёгсӧ вӧтлы, кыдзи мамыд чышкысьлӧ. Сэсся сеті корӧсьсӧ Толиклы. Сылӧн эз пыр жӧ артмы. Ёгъясыс пышъялісны весиг крӧвать улӧ. Меным вель дыр ковмис найӧс сэтысь судзӧдавны. Медбӧрын артмыны кутіс да ме мыськасьны кутчыси.

Эг тӧдлӧй, кыдзи кадыс коли. Видзӧда часі вылӧ, вит час нин лоӧ. Регыд Сюрукным лудысь воас, а мамӧй да батьӧй — видз вылысь.

Бать-мам локтігкежлӧ ме кӧсйи чайникӧн пузьӧдны чай. Видзӧда, а биыс абу вӧлӧма. Таво гожӧм тшӧкыда биыс кусласис, шуӧны вӧлі, дзоньтасьӧны пӧ, сісьмӧм сюръяяссӧ выльӧн вежлалӧны.

Мый вӧчны? Сэки меным син улӧ уси важ ыргӧн самӧвар, коді сулаліс жыр пельӧсын камод вылын. Самӧварыс колис миянлы ыджыд мамсянь, а сылы мамсяньыс жӧ, приданнӧй пӧ вӧлӧма. Самӧварнас важӧн нин оз вӧдитчыны.

— Толик, — шыаси ме. — Вай петкӧдам самӧварсӧ ӧшинь улӧ да чай сэні мамыдъяслы пузьӧдам.

— Петкӧдам, — пыр жӧ кӧсйысис Толик.

Миянлы кыкнаннымлы окота вӧлі самӧварсӧ видлыны, кыдзи сэні ваыс пузьӧ.

Петкӧдім самӧварсӧ ӧшинь улӧ да пуктім шыльыдінӧ. Толиккӧд ведраӧн ветлім орчча юкмӧсӧ вала да кисьтім самӧварӧ. Вайӧм ваыс буретш тырмис. Сэсся кос пескысь ме вӧлалі сартас. Толиклы пуртсӧ эг сет, мися, дзоля на, чуньтӧ вундан. Ачым вӧласи.

Истӧг кӧрӧб куйліс пачлӧн вылыс тшупӧдын. Бать-мам миянӧс важӧн нин чирыштлісны, мый истӧгӧн ворсны оз позь. Неминуча, пӧжар пӧ вермас лоны. Та вӧсна ми истӧгсӧ огӧ вӧлі вӧрӧдӧй. А ӧні, ковмис да, быть босьт.

Ме ӧзті кос сартассӧ да чӧвті самӧвар трубаӧ. Кос сартасыс ӧдйӧ кутіс ломтысьны, сӧмын чӧвтавны удит. Самӧварын ваыс мӧдіс шонавны. Та дырйи самӧварыс ӧтарӧ ёнджыка шумитіс. Ме эськӧ тӧда нин вӧлі, мый ва шоналігас весиг электрическӧй чайник шумитӧ. Но миян самӧварным, кыдз мен кажитчис, вывті нин ёна дзижгыны мӧдіс.

— Взорвитчас кӧ, — ылӧджык вешйигмоз шуис Толик. — Со кутшӧма биыс трубасьыс кайӧ.

Тайӧс кылӧм бӧрын ме тшӧтш повзи. Сьӧлӧмӧй коклябӧрӧ лэччис. Збыль ӧд взорвитчыны вермас.

— Толик, пырав керкаӧ, кӧшӧн ва вай, койыштам самӧвар трубаас, — горӧді ме да тшӧтш вешйышті бокӧ.

Толик котӧрӧн вайис кӧш тыр ва, а ме сійӧс кисьті веськыда трубаас. Ломтысьысь сартасъяс кусіны, самӧварыс пыр жӧ лӧнис. Виччысьыштім, кор дугдас тшыныс петны, да босьтчим сійӧс пыртны гортӧ. Тыра самӧварыд миянлы зэв сьӧкыдӧн кажитчис. Да-й сотчӧмысь полім. Кыдзкӧ тай кашкигтырйи пыртім жӧ, нӧшта на пызан шӧрӧ пуктім.

Регыд мысти воисны бать-мам. Мамӧ аддзис мыськӧм джоджтӧ да ошкыштіс миянӧс бура горт олӧмысь. Медсясӧ любӧ лоис, самӧвартӧ пызан шӧрсьыд аддзис да.

— Вот молодечьяс, весиг самӧвар пузьӧдӧмаӧсь. Сэтшӧма горш косьмӧ, пыр жӧ чайсӧ юышта.

Мам пуксис пызан сайӧ. Чай юигмозыс юасис, кыдзи пӧ гӧгӧрвоинныд самӧварсӧ пузьӧдны да верминныд пызан вылас пуктыны. Медбӧрын шуис, мый ӧні миянӧс позяс повтӧг горт овны кольлыны.

А батьӧ видліс самӧварсӧ кинас да юаліс:

— Пузьыліс эз?

— Ог тӧд, — муртса кывмӧн артмис менам.

— Пӧсь тай-а, миян юкмӧсын ваыс сӧдз, кӧть и эз пузьы, — быттьӧ дорйискодь мамӧй.

Толик ырыштчыліс эськӧ висьтавны, но ме сылы кабырӧс петкӧдлі да, ланьтіс. А ас кежысь аслым шуи, мый мӧдысь ог повзьы да самӧварсӧ помӧдз нин пузьӧда.