РӦШТВО
Ошкӧм вылын шонділы!
Му вылас нӧ — миӧ!
Гӧрд Евангелльӧысь
Локтӧ и Рӧштво праздник. Енлы эскысь (веритысь) йӧз кутасны празднуйтны Кристослысь чужан лунсӧ: вичкоӧ ветлыны, юрбитны…
Но сы кындзи тай нӧшта на празднуйтлӧны рӧштвотӧ мукӧд ногӧн: ворсӧны, сьылӧны, йӧктӧны, кывзысьӧны (гадайтчӧны)… уна ногӧн ноксьӧны-кимӧститчӧны.
Мыйла нӧ сідзи? Мыйла вичко праздник дінас мукӧдторъяссӧ тшӧтш содтӧны? Некыдз тай нӧ сійӧ, кажитчӧ, оз лӧсяв? — Лӧсявны эськӧ лӧсялӧ, вывті на лӧсялӧ-а! Сы дінӧ (ворсӧм-йӧктӧмас) и лӧсьӧдчылӧма вичкоыд. Сӧмын абу вермӧма вичкоыд дзикӧдзсӧ ӧтартны, уна кольӧма вӧвлӧмторсьыс (ворсана-йӧктана праздникысь).
Нӧшта.
— Мыйла нӧ куття роксӧ пуӧны?
— Мыйла турун тылымнас гадайтчӧны?
— Мыйла ид тусьяс да сю тусьяс киськалӧны?
Уна, унатор сэтшӧмсӧ вӧчӧны. А мый йылӧ-дінӧ нӧ сійӧ ставыс? Некор эн мӧвпыштлӧй? — Час, косавлам думнаным сюрс куим-ӧ-нёль во сайӧ да видзӧдлам, мый вӧлі сэк.
Кор учёнӧйяс кутісны тӧдӧдны, кутшӧм праздникъяс вӧлӧмаӧсь ёна важ йӧзлӧн, сэк аддзисны: рӧштво праздникыд вӧлӧма язычникъяслӧн тшӧтш. Вӧлӧма сійӧ лунӧ жӧ, кутшӧма празднуйтӧны ӧні кристиана! Римляна празднуйтлӧмаӧсь сійӧ луннас (декабр 25 лунӧ) шонді чужан лун. Египтяна Озирис нима енлысь, еврейяс — Таммуз нима енлысь, индусъяс — Ману нима енлысь; и мукӧд на чужан лунсӧ асланыс енныслысь празднуйтлісны ӧти кадӧ, ӧти лунӧ моз, во помын, выль во заводитчигӧн!
Тайӧ нӧ мый висьталӧ?
Тайӧ праздникъяссӧ найӧ празднуйтлӧмаӧсь ёна на водзын кристианаса рӧштвоысь! «Рӧштво» кывйыс отсаліс тӧдӧдны учёнӧйяслы важ йывсьыс. Рӧштво миян ногӧн лоӧ чужӧм, чужан лун. Кодлӧн чужан луныс? — Шонділӧн. Сійӧ лун-вой гӧгӧр буретш шонді заводитӧ бергӧдчыны мӧдарлань — соданлань. Сэтчӧдзсӧ лунъясыс пыр ӧтарӧ дженьдаммӧ-чинӧ, шонді регыдджык кежлӧ мыччысьлӧ; сэсся сы бӧрын заводитчӧ бара содны, лунъяс нюжавны.
Лун содӧмыд ӧд мортыдлы, дерт, нимкодь. Кыдз абу! Шондіыд ӧд быдторсӧ сетӧ мортыдлы: турунтӧ, няньтӧ, пуктасъястӧ — ставсӧ. Шондіыд кӧ абу, олӧмыс му вылас абу: ставыс шондісянь, шонді помысь. Сійӧн и йӧзыд важысянь шондітӧ лыддьывлісны «енмӧн». Шонділы юрбитлісны-кевмысьлісны, мед бур во лоӧ, бура нянь воас… А кутшӧм во помыс лоӧ, мортыд оз тӧд водзвывтӧ, а тӧдныыд окота. Кутіс сійӧ нӧдӧдчыны (гадайтчыны) турунӧн, няньӧн…
Дырӧннад йӧзыдлӧн лун содан вежӧсыс пӧри ыджыд праздникӧ. Лӧсьӧдісны сэсся мойдъяс, висьтавны кутісны: сійӧ луннас пӧ ен чужлӧма. Быд йӧзлӧн аслыспӧлӧс нима: Озирис, Таммуз, Ману, Митра, Адонис, Будда, Кристос… Лоины жречьяс (попъяс). Найӧ ещӧ содтавны кутісны. Сэтчӧдз воштісны, мый збыльторйыс пӧри мойдӧ, сэсся эскӧмӧ (вераӧ).
Кристос чужӧм йывсьыд сідз жӧ. Сэтчӧдз мойдісны быдторсӧ содталӧмӧн, мый йӧзыд кутісны эскыны сы вылӧ, вежавидзны сійӧ висьт-мойд водзас, чудеса лоӧмӧдз воис — «ен чужӧмӧдз», му вылӧ Кристос локтӧмӧдз. И кымын ылын вӧлі сійӧ местасяньыс висьталӧмыс, сымын ёнджыка, чорыдджыка йӧзыс кутісны кутчысьны, и кузяӧн пӧри религияӧ (вераӧ). А наян йӧзлы, йӧз трудӧн олысьяслы, сійӧ вӧлі и колӧ! Лоины жречьяс (попъяс). Найӧ тай кужисны сэсся небось ас ногныс лӧсьӧдны! Сэтшӧма кыисны-дзугисны, мый уна йӧзӧс гартлісны черань везъяныс уна во кежлӧ… Но революция наукакӧд разьӧны-косялӧны сійӧ черань везсӧ, «чудеса» воссьӧ…
Нинӧм абу му вылын «чудеснӧй». Нинӧм абу му вылын вӧрзьывлытӧм… Пыр вежласьӧ, пыр водзӧ мунӧ.