ВӦРАЛІГӦН

Ӧти арся лунӧ, муртса ывлаыс югдыштіс, ми другкӧд мӧдӧдчим вӧравны асланым тӧдса местаясӧ, кытчӧ эг этшаысь нин волывлӧй аръяснас.

Кокни вӧлі восьлавны вӧрса ордымъяс кузя. Уна рӧма арся парма пӧртмасис синъяс водзын мича серпасъясӧн. Паныдасьлісны посньыдик нимтӧм шоръяс, кыдз расъяс, пожӧма ягъяс, кыръяс да сёнъяс.

Вӧр керкаӧ, коді сулаліс Чов юсянь неылын, воим рытъявылыс нин. Кымын вой нин ми коллялім тані, важиник пывсян кодь ляпкыдик керкаас. Гортӧ моз пыр волывлім сэтчӧ. Нар вылӧ вольсалӧм кос турун мудзӧм бӧрад кажитчыліс гӧн перина кодь мусаӧн да небыдӧн.

Посводзас сувтӧдім пищальяснымӧс, тувъяс вылӧ ӧшӧдім рюкзакъяснымӧс и мӧдӧдчим пес чукӧртны, медым керкасянь неылӧ ӧзтыны бипур, пуны сёян да чай.

Ӧдйӧ помасьӧ арся луныд. Эг на удитӧй ужнайтны, кыдзи парма весьтӧ ӧшйис помтӧм-дортӧм сьӧд шебрас да ас улас дзебис ставсӧ.

— Эк, лӧсьыд жӧ, майбырӧй, вӧрад. Ставсӧ вунӧдлан. Зык ни шум, и сынӧднас лолавны он пӧт, — чай юиг моз варовитіс другӧй.

Кысянь кӧ зэв ылысянь кыліс лыйӧм шы, сэсся недыр мысти лыйисны мӧдысь.

— Кутшӧм йӧй нӧ войнас лыйсьӧ? — юалі другӧйлысь. — Эн ӧмӧй кывлы?

— Кажитчис тэныд. Пырам керкаас да водам: аски ӧд водз чеччыны ковмас.

Эг на удитӧй эновтны яра ломтысьысь бипурнымӧс, кыдзи кыліс горӧдӧм шы.

— Коля! Э-э-э...

Ми чошнитім пельяснымӧс, чеччим места вылысь да мӧдім видзӧдны сылань, кысянь кыліс горӧдӧм шы.

— Вошӧма, буракӧ, кодкӧ. Колӧкӧ, пикӧ воис. Вай горӧдам воча, гашкӧ, гӧлӧснымӧс кылас, — шыасис другӧй.

Пуктім кияснымӧс вом дорӧ и мыйвынысь мӧдім горзыны, садьмӧдны чӧскыда узьысь пармасӧ.

— Татчӧ локтӧй! Татчӧ! О-о-о...

Сэсся босьтім пищальяснымӧс да петім вӧр кыскалан туй вылӧ, коді тасянь вӧлі зэв матын.

Кодъяскӧ локтісны миянлань. Найӧс кӧть ми эг на аддзӧй, но кылім гӧлӧсъяссӧ.

Найӧ вӧліны нёльӧн, быдӧнлӧн кианыс пув тыра кӧрзинаяс. Мудзӧмаӧсь, пӧсялӧмаӧсь. Ми немтор эг мӧдӧй юасьны, а нуӧдім найӧс бипур дорӧ.

— Мыйсяма войся повзьӧдчысьяс? Кытчӧ туй кутанныд? — юаліс другӧй.

— Кытчӧ нӧ ми, бур войтыр, веськалім? — сьӧкыда пошигтіг юаліс олӧма нывбаба, кор пуксис бипур дорӧ. — Кокульыс нӧ ылын тасянь?

— Абу зэв матын. Час-мӧдӧн позьӧ воӧдчыны.

— Лун шӧр бӧрсянь собалам вӧрӧдыс, Кокульӧ петан туй корсим, а со кытчӧ воим, — висьталіс ар квайтымына косіник чужӧма мужичӧй. — Машина миян сэні и шофёр виччысьӧ.

Ар комына нывбаба да сыысь на томджык зон сюся видзӧдісны миян вылӧ, быттьӧ пыр на эз эскыны, вӧт тайӧ или вемӧс.

— Гашкӧ, чай юанныд?

— О господьӧ... Эгӧ на тай джагалӧй вӧрас. Огӧ нин вӧлі чайтӧй гортӧ ловйӧн воны, да со бур войтыр аддзисны миянӧс, — лӧвтіс мудзӧм нывбаба, кодлӧн важӧн нин исковтӧма том кадыс.

Бипуркӧд орччӧн сулалысь ичӧтик пызан вылӧ шӧралім нянь, пуктім калбас да сакар, тӧдтӧм войтырӧс корим нуръясьыштны.

Найӧ, тыдалӧ, зэв тшыгӧсь вӧлӧмаӧсь, сёйисны ӧта-мӧд вежмӧн, юисны вӧрса чӧскыд чай, коді абу на удитӧма кӧдзавны. Пызан вылӧ ковмис пуктыны ставсӧ, мый вӧлі миян рюкзакъясын. Кӧсйим кык лун вӧравны, а сёян-юан кымынкӧ минутӧн быри.

Вошлӧм йӧз лоины варовджыкӧсь, кутісны весиг шмонитны.

— Вӧралысь войтыр, гашкӧ, Кокульӧ петкӧдысь туйсӧ миянлы инданныд? Ми ӧд татчӧс вӧрсьыс немтор ог тӧдӧй. Первойысь на тайӧ местаясас, — надзӧникӧн шыасис олӧма мужичӧй.

— Туйтӧ, дерт, вермам индыны. Но кыдзи нӧ сап пемыднас воӧдчанныд машина дінӧдзныд? Бара верманныд вошны, — вочавидзи ме. — Локтӧ пырӧй вӧр керкаас да узьӧй, югдас да мунанныд.

— Батьӧ да мамӧ, колӧкӧ, мед узьӧны, найӧ жаявтӧдзныс мудзисны, а меным такӧд быть колӧ мунны, — том мортлань гӧгрӧс чужӧмсӧ бергӧдыштліс ичмонь. — Аски удж вылӧ колӧ мунны. Кӧть бауӧн, а ковмас кыссьыны машина дорӧдз. И шофёрыс, коньӧр, майшасьӧ кӧнкӧ. Куим час кежлӧ ӧд кӧсйысим локны. И гортын, кӧнкӧ, оз узьны, виччысьӧны.

— Дерт жӧ, дерт жӧ... Индӧй сӧмын туйсӧ, а кыдзкӧ-мыйкӧ воӧдчам, ог кӧ кок йылысь дзикӧдз усьӧй, — тэрыба мӧдіс кевмысьны олӧма нывбаба. Кувтӧдз ог вунӧд тіянлысь буртӧ. И вердӧм-юкталӧмсьыд кок улӧдзныд копыртчылам ставным.

Ме видзӧді друг вылӧ. Сылӧн лӧзоват синъясыс быттьӧ кылісны менсьым кӧсйӧмӧс: «Колӧ отсавны пикӧ воӧм войтырыслы. Кутшӧм нӧ ми вӧралысьяс, эновтам кӧ найӧс тӧдтӧм сьӧд вӧр шӧрӧ». Другӧй босьтіс чер, муніс тӧлӧн пӧрӧдӧм кыдз дорӧ да мӧдіс кульны сюмӧд.

Недыр мысти ми вӧлім нин туйынӧсь. Другӧй восьлаліс медся водзын. Киас сійӧ кутіс кузь бедь, кӧні факел моз ӧзйис сюмӧд да югдӧдіс мунысьяслы туйсӧ. Ме восьлалі медся бӧрын, пищальысь да тыртӧм мешӧкысь ӧтдор нуи олӧма нывбабалысь пув тыра кӧрзинасӧ.

Эз кокни вӧв восьлавны вӧрса туйӧд. Кок улын тшӧкыда паныдасьлісны пӧрӧм пуяс, вутшъяс, зыбуч местаяс, ковмис вуджны некымын шор вомӧн. Унаысь лои вежлыны друганӧйлы кузь бедь йылын ломтысьысь сюмӧдсӧ. Но воськов бӧрся воськов ми мунім водзӧ.

Кокульӧ воим войшӧр гӧгӧр нин. Шофёр уськӧдчис миянлы папыд, эз мӧд видчыны ни горзыны, а сӧмын шуис:

— Сідзи и тӧді, вошлінныд. Ме, гашкӧ, кызьысь лыйи, кыланныд, мися... Вай пуксялӧй ӧдйӧджык.

Другкӧд ми тшӧтш кайим машина кузовӧ да пуксим скамья вылӧ.

Кӧть гортӧ немтор эгӧ вайӧй, а морӧс вылын вӧлі долыд. Гашкӧ, сы вӧсна, мый пикӧ воӧм йӧзлы вермим сетны колана отсӧг.