«ВАРТЫСЬ» ЁГОР
Кӧні бара тэ, Вартысь Ёгорӧй-а? Ловъя абу нин, шонъянӧй? (Вуджӧрыд тэнад тай син водзӧ сувтӧ!)
Коді эз тӧдлыв Ёгорӧс! Быдлунся «гӧсьт» паракод вылын. Быд паракод вылын билеттӧм, «бесплатнӧй» пассажир. Эжва кузя: Кулӧмдінсянь Сыктывдінкарӧдз, Сыктывдінкарсянь Совдорӧдз, Совдорсянь Кардорӧдз — ӧтарӧ-мӧдарӧ, кымынысь бара тэ гежмавлін Эжва юсӧ-а?! Ва воссьӧмсянь гожӧмбыд йи куттӧдз ветлан, кывтан-катан, лун ни вой он тӧд, горт ни ин, коньӧрӧй, он аддзыв, позтӧм кӧк моз... Йӧй улӧ лэччӧмыд, озыр йӧзӧс, купеч пиянӧс, тешитан, пиньнысӧ жерйӧдлан налысь — синва пырыд серам петкӧдлан, «вартан», йӧктан, сьылан, бӧрдан, кевмысян — нянь кусӧк коран, румка вина пычкан...
Быдӧн тешитчывлісны тэ вылын — тӧдтӧмыс и тӧдсаыс, рочыс и комиыс — тэ вылын, коньӧр кодь морт вылын. Кымын йӧг бара вӧлі тэнад балябӧжад-а, кымын гадь коклябӧрад, гырддза помъясад? Кымын ведра синва бара тэ кисьтлін нэмнад-а? (Курыд-ӧ, юмов-ӧ вӧлі тэнад синваыд — сійӧ некод эз тӧдлы да и тӧдныыс тэнсьыд сійӧ некодлы могыс эз вӧв. Тэӧдз ӧмӧй нӧ кодлыкӧ шог вӧлі!)
Коді эз тӧдлыв Ёгорӧс! Серамыд и жальыд тшӧтш ӧтпырйӧн петас, сы вылӧ кӧ видзӧдлан: кузь гыркъя, дженьыдик кер пом кодь кыз кокъяса, дзоньнассӧ — муртса аршынысь джуджыдджык лоӧ, морт!.. Ёсь пыдӧса манак шапкаа, пӧдрасникшоя, няйт сьылі кӧртӧда; руз киссьӧм, сыри-летки ӧшалӧ жебиник туша вылас паськӧмыс, няйт... Кӧмтӧм, варччӧм-потласьӧм кокъяса, некор косьмывтӧм синва чужӧмбана... Коркӧ бара тэ узьлывлін эн-а? Коркӧ бара тэ тырпӧт, нэмтӧ корлін да, вӧвлін эн-а? Мыссьывлін эн бара тэ кӧть ӧтчыд, синванад кындзи? Коркӧ бара тэ кӧть ӧтчыд садьтӧм код, вексӧ юлін да, вӧвлін эн-а? Туплясьлін палуба джодж вылын, кок улын, кочегар пач дорын, трум пыдӧсын... Тэнӧ талявлісны, чужъявлісны, тойлавлісны кытчӧ веськалӧ... Вылӧ тэд сувтліс «билеттӧг» ветлӧмыд.
Кымын вежай-вежань бара тэнад вӧлі-а? А вӧлі эз ӧти кӧть, дзик ӧтик морт тэныд, кысь нин эськӧ «вежай-вежань» пыдди да, прӧстӧ морт пыдди кодікӧ тэныд!!! Коркӧ, ӧтчыд кӧть, йӧз син водзын тэ муртса кежлӧ лолін эн мортнас, прамӧй мортнас, кык кока пемӧсысь кындзи, вылӧджык пуктывлісны эз?!
Сэтшӧм вӧлі тэнад олӧм-вылӧмыд важӧн, воддза олан кадъясӧ, шуштӧм дыръясӧ. Сідз тэнӧ пыр, сэтшӧм чужӧмбанӧн, аддзывлім-тӧдлім уна, уна во революцияӧдз...
Медбӧръясьыс Ёгорӧс ме аддзывлі во нёль-ӧ-вит сайын. Аддзи и эг тӧд Ёгорӧс, «йӧй» Ёгорӧс, «Вартысь» Ёгорӧс — сэтшӧма вежсьӧма, сэтшӧма тӧдтӧммӧма мортыд! Палялӧма-садьмӧма, выльысь чужӧма, Октябр ваӧн мыссьӧма-пыртчӧма Ёгор. Абу нин важ кодь няйт, абу нин киссьӧм паськӧма — руз, абу нин синва бана, оз нин горзы «вежань» да «вежай», шӧвк кодь миян Ёгорыд — лым еджыд шабді дӧрӧм-гача, шыльӧдӧм юрсиа, мольӧдӧм тошъяса, сулалӧ кыр йылын, тошсӧ малалӧ, вӧлисти асьсӧ «чувствуйтӧ»-кылӧ мортӧн, «настоящӧй гражданинӧн», первой на аслас нэмнас. Абу нин «йӧй» Ёгор, а Ёгор Игнатьӧвич Ракин, Пуним сиктысь крестьянин. Вӧлӧма и Ёгорлӧн аслас горт! А водзын некод эз и тӧдлы, кытысь сійӧ эм, эз чайтлы некод, мый сылӧн тшӧтш мортлӧн моз жӧ вӧлӧма чужан му, горт, кок улас «пӧтшва»!..
Уна вӧлі «йӧй» Ёгорыд кодь мортыд Россия пасьтала миян, революция лотӧдз. Эн-ӧ тэ дзоньнас, комиӧй, сэтшӧм вӧв водзын, йӧй Ёгор нима, сідз ӧд тэнӧ, буракӧ, лыддьывлісны-тӧдлісны, сы туйӧ пуктывлісны, тэ вылӧ вылісянь зывӧка видзӧдлісны мукӧдъяс, «сӧстӧмъяс».
