ШЫШЪЯС

Ме сэки вӧлі ичӧт на, кор и миян Ягвыв сиктӧдз воис радиоыд. Быттьӧкӧ бипур вылын сьӧдӧдз сотӧм ыджыд тасьтіяс ӧшйисны керка стенъясӧ образъяскӧд орччӧн. Водзынсӧ мамӧ сёрнитліс ӧтнас образъяскӧд, а найӧ век чӧв олісны, а ӧні радио сыкӧд сёрнитӧ. Мамӧ шемӧсмӧмӧн чӧв олӧ, кывзӧ. Оз гӧгӧрво сӧмын рочнад, мый висьталӧны.

Сьӧд тасьтітӧ, «радеётӧ», ӧшӧдіс стенас и миян бур суседка Дарья тьӧтка. И сійӧ жӧ рытнас кок йыв сувтӧдіс Ярӧ шорпӧлӧнса став олысьсӧ.

Вӧлі сёр ар, водз пемдӧ. Югыднас на Дарья тьӧтка лэччас Ласей гозъя ордӧ. Могыс вӧлі ыджыд: лэччӧдіс Ласейлы кеслыштны гогынсӧ, ыжъяслы колӧ вӧлі пипу кырссьыштны да. Туруныд сэки вӧлі норма, видзьястӧ эз юклывны ӧнія моз. Трудоденьяс вылад турунтӧ сӧмын этшаник сетыштлісны. Ӧні ӧд, майбыр, и мӧстӧ да сё ыж кӧть лӧсьӧд — видзьясыд ныр улынӧсь, но дышмисны йӧзыс.

Ласей гозъякӧд Дарьялӧн варовитӧмыс нюжаліс карӧ лэччан туй кузяӧдз. Гогын важӧн нин вӧлі лэчтӧма, Ласей важӧн нин ӧзтіс карасин лампасӧ.

— Аттьӧ тэныд, Ласей. Дыр и пукалі.

Сэсся Дарья кималасӧн посводзӧд петіс ывлаӧ, бӧрӧн лэччис Ласей кильчӧ джуджыд содйӧд да, кокнас туйсӧ видлалігтыр, мед не крукасьны да лэбзьыны град йӧр бӧрӧздаӧ гогыныскӧд орччӧн, мӧдӧдчис гортланьыс.

Кайис кильчӧ вылас. Керкасӧ вӧлі тасалӧма карнанӧн — сэки томанъястӧ гежӧд йӧз на ӧшлывлісны. Друг Дарьяӧс быттьӧ сотыштіс карнан помыс, чутӧдысь дӧра чышъян улас вӧрзис юрсиыс, сьӧлӧмыс ыркмуні, лигышмуніны кокъясыс, и муртса эз пуксьы кильчӧ шӧрас. Керкаын кодъяскӧ кылісны. Пинясисны рочӧн. Дерт, юксисны пӧрысь мортлӧн жебиник, но колана эмбурӧн. Ӧні эз тай падмӧд пемыдыд Дарьяӧс, эз видлав кокнас векньыдик ордымтӧ, веськыда градъяс и бӧрӧздаяс вомӧн, быттьӧ том чань, котӧртіс Дарья Ӧльӧшъясӧ — налӧн керкаыс вӧлі медматын и мужикуловыс керкаас тырмымӧн вӧлі, гӧтрасьтӧмӧсь на Ӧльӧшлӧн пияныс.

— Вӧ-вӧ-вӧръяс пырӧмаӧсь керкаӧ... — пӧдӧм ловсӧ шедӧдігмоз ойӧстіс Дарья. — Унаӧнӧсь кылӧны.

«Унаӧнӧсь» кывсьыд Ӧльӧш пиянлы немкӧ лои. — «Сідзкӧ, колӧ чукӧстны Ярӧ шорпӧлӧнса став мужикъяссӧ», — повзьӧмӧн шуис Митрей, кодӧс сиктын нимтылісны Кӧчӧн и коді вӧр керкаын ӧтнас некор эз лысьтлы узьмӧдчыны.

Пищальяса, черъяса да карасина пӧнаръяса войтыр кытшалісны Дарьялысь неыджыд керкасӧ. Медся повтӧмъясыс, ош чергӧдысьясыс, кайисны кильчӧ вылӧ, босьтісны ӧдзӧс вугсьыс вӧрзьӧдлытӧм карнансӧ, пырисны посводзӧ да нетшыштӧмӧн восьтісны керкаӧ пыран ӧдзӧссӧ.

Керкаын кыліс тоньгӧм шы, а сэсся комиӧн, дзик Ягвыв сиктса ногӧн, шань гӧлӧсӧн пырысьясӧс чолӧмаліс «сьӧд тасьтісянь» тыдавтӧм дядьӧ: «Бур рыт, дона ёртъяс!..» Но некод нин нинӧм эз вермы кывзыны. Личалісны зэлавлӧм сӧнъяс, вом каличьяс. Ставныслы вӧлі долыд. Серамысь шызисны Дарьялӧн ыжъясыс да быттьӧ тшӧтш «бе-э-э-ӧн» ваксисны.