САЛТАН САР ЙЫЛЫСЬ,СЫЛӦН СЛАВНӦЙ ПИ ЁН БАГАТЫР КНЯЗЬ ГВИДОН САЛТАНОВИЧДА МИЧА ЮСЬ САРЕВНА ЙЫЛЫСЬМОЙДКуим нывка ӧшинь дорын Вӧлі печкӧны рыт сёрӧн. «Ме саричаӧн кӧ вӧлі, — Сёрни паніс ӧти нылыс, — Эськӧ ачым став мир пасьта Некор вӧвлытӧм пир дасьті». «Ме саричаӧн кӧ лои, — Шыасис сэк мӧдӧд чойыс, — Ӧтнам эськӧ сэки ачым Мир пасьтӧдмӧн дӧра вӧчи». «Ме саричаӧн кӧ лои, — Шыасис сэк коймӧд чойыс, — Эськӧ сэки сарлы збыльысь Чужті-быдті багатырӧс». Муртса вевъяліс на шуны, Ывла ӧдзӧс дзурк-виркмуні, Керкаӧ сэк пырис сар, Сійӧ муысь государ. Чойяс сёрнитігӧн сійӧ Сулаліс пыр ӧдзӧс сайын; Бӧръя нывлӧн шуӧм кылыс Воис сарлы сьӧлӧм вылас. «Мича нывка, видза олан, Мед тэ менам гӧтыр лоан, Ассьыд кывтӧ кутны куж тэ, Багатырӧс меным чужты. Тіянлы кык чойлы ковмас Эновтны ас горт да овмӧс, — Босьта тіянӧс тшӧтш сьӧрысь, Вӧтчӧй чойныд да ме бӧрысь: Мед ті — ӧтиныд ткачика, Мӧдныд лоад пӧварика». Петіс сар сэк нывъяс ордысь, Куим чойӧс нуис гортас. Лӧсьӧдчӧм эз вӧв сэн уна: Веничайтчис сійӧ лунас. Пуксисны пируйтны найӧ Том ичмонькӧд пызан сайӧ; Гӧсьтъяс найӧс бӧръявылыс Мича слӧн лы крӧвать вылӧ Узьны нуисны вой кежлӧ, Сэсся колисны ас кежын. Лёксӧ песӧ пӧварика, Бӧрдӧ-лимзалӧ ткачика — Завидьтӧмла сьӧлӧм доймӧ, Вежгӧны сарича-чойлы. Том сарича венеч бӧрти Ассьыс кӧсйӧм збыльӧ пӧртіс: Первой войсяньыс жӧ сійӧ Пондіс нӧбасьны сар пиӧн. Тайӧ каднас война пансис. Сар Салтанлы аслас аньсьыс Колӧ янсӧдчыны. Сійӧ Гӧтырыслы быд бур сиӧ, Тшӧктӧ видзны асьсӧ лючки. Прӧщайтчис да вӧвлы кучкис. Кузя ветлӧ война вылын, Чорыд кось нуӧдӧ ылын; Гӧтырыслӧн тайӧ кадас Чужис нёль весьт кузьта кага. А сарича кага дінын, Кыдзи кутш-мам кутшпи дінын; И гонечӧс ыстӧ ачыс Юӧртны пи йылысь батьӧс. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Дасьӧсь сійӧс изведитны, Тшӧктісны гонечӧс кутны; Письмӧӧн ыстісны мӧдӧс, Со мый гижисны сэн сьӧдас: «Сэтшӧм кага тэнад баба Вайис, весиг морт сер абу; Абу шырпи, ни лягуша, Зверлӧн кодь чужӧм и туша». Кор гонеч сар дінӧ воис, Татшӧм юӧр сьӧрсьыс вайис, Дурмӧм выйӧдз сар сэк ӧзйис, И гонечӧс ӧшны кӧсйис; Кыдзкӧ небзис тайӧ разын, Ыстіс бӧр сэтшӧм приказӧн: «Сэтшӧмтор кӧ лои инӧ, Ачымӧс виччысьлӧй менӧ». Юӧр вайысь локтӧ ылысь, Воис гортас бӧръявылыс. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Усьтӧдз юкталісны сійӧс, Пыралісны сумка пиас, Сарлысь вежисны указсӧ, Мӧдног гижисны дзик ставсӧ. И гонечыд гажаюрӧн Вайис сьӧрсьыс татшӧм юӧр: «Кадӧн нюжмасьтӧг сэн кузя Мед бояра менам гусьӧн И саричаӧс и пиӧс Вӧйтасны пыр ӧмут пиӧ». Вӧчны нинӧм, дерт, бояра Дивитісны государӧс: Мыйла сылы вӧчны тадзсӧ, Писӧ, том гӧтырсӧ ассьыс Медым изведитны-вины? Локтісны сарича дінӧ, Гора лыддисны указсӧ. И саричаӧс сэк асьсӧ Пуксьӧдісны бӧчка пиӧ. Сирӧн дзижалісны сійӧс, Быгыльтісны окианӧ — Тадз пӧ тшӧктіс сар Салтаныд. Сэзь енэжын кодзув гыӧ, Лӧз мореыс вывті гыа; Море весьтын кымӧр кыптӧ, Гыяс костті бӧчка кывтӧ. Кыдзи шудтӧм дӧва, нора Бӧрдӧ сэн сарича гора, Шогла жугӧдӧ тадз асьсӧ; Сар пи быдмӧ часысь часӧ. Мамлӧн содӧ бӧрдӧм шыыс, Пиыс тэрмӧдлӧ нин гыӧс: «Море гыӧй, гыӧй менам, Быдтор аслад вынӧн венан, Изъяс кеслан, берег пӧдтан, Мыш вылад карабъяс лэптан — Эн тэ босьт миянлысь ловсӧ: Шыбит бӧчканымӧс косӧ!» Сылысь кывзіс море гыыд: Сэк жӧ бӧчкасӧ гы ньылыд Ньӧжйӧ ляскис берег бердӧ, Мездіс найӧс лютӧй смертьысь. Но код ӧні мамӧс, пиӧс Перъяс татысь, бӧчка пиысь? Пиыс сувтіс, юрнас зэвтіс Чорыдакодь бӧчка вевтас: «Кыдзи эськӧ ӧшинь миян Татчӧ вӧчны?» — шуис сійӧ. Сэсся шеныштіс сойбордсӧ, Петіс бӧчка пиысь ортсӧ. Мамыс пикӧд вӧля вылын; Аддзӧны сэсь: мыльк неылын, Ӧтка дуб сэні, мыльк шӧрас, Гӧгӧр шыльквидзӧ лӧз море. Сар пи думыштіс, мый ужын Колӧ перйыны, кыдз кужан. Чегис дубысь ӧти ув вож, Медым вӧчны сэтысь ньӧввуж; Нюкыльтіс да перна кӧвсӧ Зэвтіс сэтчӧ ӧтипӧвстӧн. Сэсь жӧ вӧсни бедьтор босьтіс, Йывсӧ ньӧвлысь моз дзик ёсьтіс, Муніс море берег дінӧ Пӧтка кутшӧмӧскӧ вины. Муртса воис берег вылӧ, Кӧнкӧ матын горзӧм кылӧ. Тыдалӧ, тан абу чӧв-лӧнь; Сар пи лэччис берег увлань: Нӧйтчӧ юсь сэн гыяс костын, Варыш ветлӧ юсь юр весьтын; Коньӧр юсь став вынсьыс пессьӧ, Гудыртӧ ва, борднас резсьӧ... Варыш гыжсӧ, гырдӧсь нырсӧ Дасьтіс, рыжджык места корсьӧ... Сэк саревич лыйны слӧймис, Сьылівужъяс инмис ньӧвйыс: Варыш пондіс ойдны вирӧн, Тутіс ваӧ увлань юрӧн; Варыш вӧйӧ, лёкысь ойзӧ, И оз пӧткаяс моз горзы. Ӧні сійӧ дзик нин вынтӧм; Бергалӧ юсь варыш дінті, Нырнас сизьдӧ, борднас нӧйтӧ — Зільӧ, регыдджык мед вӧйтны. Сэсся, ставыс эштіс мыйӧн, Морт моз шыасис роч кывйӧн: «Аттьӧ тэд, саревич, мездін, Лютӧй смертьысь менӧ вештін, Эн на шогсьы, мый ме понда Лун-мӧд тшыгъявны тэ пондан, Мый тэ ньӧвтӧг колин ачыд; Тайӧ шогыд — зэв на ичӧт. Мен кӧ бур вӧчин та мында, Ыджыд бурӧн водзӧс мынта. Смертьысь мездінсӧ тэ збыльысь Эн ӧд юсьӧс, а том нылӧс; Гашкӧ, чайтан — варыш лыйин, Чародейӧс ӧд тэ виин. Нэм чӧж ме тэнӧ ог вунӧд: Быдладорысь, кытчӧ мунан, Ме кӧ ковма, менӧ аддзан, Ӧні мун да узьышт, шойччы». Лэбис юсьыд кымӧр сайӧ. Мамкӧд колисны кор найӧ, Лунтыр весьшӧрӧ сідз шӧйтіг, Узьны водісны дзик сёйтӧг. Садьмис сар пи асъявесьтас, Синъяс тільыштіс да восьтіс; Мыйся дивӧ! Дзонь кар, аддзӧ, Ӧти войӧн быдмӧм татчӧ! Кар гӧгӧрыс джуджыд из стен; Кар стеналӧн пиньяс весьтын Дзирдалӧны вичко юръяс, Джуджыд шпиля манастыръяс. Пиыс садьмӧдіс сэк мамсӧ; Мамыс шензьӧ... «Тайӧ ставсӧ, — Пиыс шуӧ, — юсьыд дурӧ: Мынтӧ бур вӧчӧмысь бурӧн». Карлань мӧдӧдчисны найӧ. Муртса ӧграда стен сайӧ Найӧ тувччисны, а сэні Налы паныд вичко звӧнӧн Петӧ воча дзик став карыс, И встречайтӧны кыдз сарӧс; Звӧнӧн да черковнӧй хорӧн Став народыс найӧс корӧ. Колымагаясын петӧ Налы воча сарскӧй свита. Гора ыдждӧдлӧны ставыс И саревичӧс и мамӧс. Сарлысь писӧ йӧзыс тадзӧн Пуктісны дівывса князьӧн. Аслас кар-столича шӧрын, Мамсянь сӧглас босьтӧм бӧрын, Князьӧ пуксис сійӧ томӧн, Кутіс шусьыны Гвидонӧн. Море вывті тӧвру ветлӧ, Тӧвру ньылыд караб вӧтлӧ; Шлывгӧ сійӧ гыяс вывті, Зэвтчӧм парус улын кывтӧ. Корабльвывса йӧзыс шензьӧ, Ӧта-мӧдкӧд панӧ вензьӧм; Тайӧ тӧдса куш ді вылас Шензьӧдана дивӧ збыльысь: Выль кар кыптӧм — зарни ставыс, Пристань дінын ён застава. Сійӧ здукас пристань вывсянь Пушкаясысь кыліс лыйсьӧм: Туй оз сетны водзӧ кывтны, Тшӧктӧны караблы сувтны. Сувтісны застава дорӧ, Князь Гвидон гӧститны корӧ. Сэсся гӧститӧдчис кор нин, Накӧд паніс татшӧм сёрни: «Кытчӧ, гӧсьтъяс, кутшӧм муӧ, Кутшӧм тӧвар ваяд-нуад?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧр ми кытшов вӧчим, Ветліг-мунігӧн йӧз муын Вузасим ми низьяс куӧн; Ӧні туй визь кутам ылӧ: Буян дісянь асыввылӧ Кывтны лӧсьӧдчам ми бара Славнӧй сар Салтанлӧн карӧдз». Князьыд мыйӧн кыліс сійӧс: «Бур туй тіянлы ме сиа — Окианті, море вывті Лючки, дзоньвидзаӧн кывтны. Висьталӧй жӧ сар Салтанлы, Тіян славнӧй государлы, Месянь зэв ыджыд поклон». Гӧсьтъяс — туйӧ, а Гвидон Видзӧдіс дыр шогсьӧмсорӧн Мунысьясӧс море дорын; Аддзӧ сэні: гыяс вывті Еджыд юсьыд паныд кывтӧ. «Чолӧм, князь, мый абу нимкодь? Мый тэ букыш арся лун кодь? Кутшӧм шог тэ вылӧ уси?» — Князьлысь юаліс сэк юсьыд. Князьыд юсьлы вочавидзӧ: «Менам шогӧй абу ичӧт, Ӧні шогыс менам ӧти — Аддзывны окота батьӧс». Сэки юсьыд шуӧ сылы: «Окота кӧ караб вылӧ Тэныд сӧвны — номйӧ пӧртсьы, Мунысь караб бӧрысь вӧтчы». Тайӧс шуӧм бӧрын ачыс Борднас ваӧ швуч-швачвӧчис, Юрсянь кок улӧдзыс ставнас Князьӧс резіс море ванас. Сэк Гвидон князь номйӧ пӧрис, Тэрмасьӧмӧн караб бӧрысь Дзизгигтырйи сійӧ лэбзис, Суӧдіс и щелльӧ дзебсис. Море весьтын тӧвру ӧвтӧ, Ӧдйӧ зэв караб сэт кывтӧ, Локтӧ сійӧ Буян дісянь Сар Салтан мулань туй визьӧн. Со нин ставыс тӧдса мулӧн Берегъясыс на син улын. Матыстчисны берег дорӧ; Сар Салтан гӧститны корӧ. Номйӧ пӧртсьӧм князь тшӧтш сэтчӧ Лэбзис гӧсьтъяскӧд и аддзӧ: Сар Салтан палата пиын Гӧгӧр ломзьӧ зарни биӧн, Пукалӧ сар сэн престолын, Чужӧм вылас абу долыд. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Пукалӧны сэн зэв збыльысь, Син оз вештывны сар вылысь. Сар Салтан сэк ставсӧ найӧс Пуксьӧдіс ас пызан сайӧ, Гӧститӧдіг сэсся тані Воысьяскӧд сёрни паніс: «Дыр-ӧ ветлінныд и кытчӧ? Мый сэн море саяс вӧчсьӧ? Кутшӧмсикас чудесаяс Аддзылід йӧз муысь-ваысь?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧр ми кытшов вӧчим; Аддзылім сэсь, море сайысь, Позьӧ шуны, чудесаяс: Овтӧм, тыртӧм, тасянь ылын, Дітор вӧвлі море вылын; Эз сэн овлы звер ни пӧтка, Сӧмын быдмыліс дуб ӧтка. Ӧні, бӧр локтігӧн татчӧ, Сэтшӧм дивӧ сэтысь аддзим: Сэні дзик выль кар зымвидзӧ, Кар шӧрас двореч зэв мича, Дзирдалӧны вичко юръяс, Теремъяс да манастыръяс. Олӧ сэні князь Гвидон; Ыстіс ассяньыс поклон». Кывзіс сёрни кывйысь кывйӧ, Шуӧ сар: «Лоа кӧ ловъя, Сійӧ чуднӧй дісӧ видла, Гӧститны ме сэтчӧ ветла». Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Гӧститнысӧ мунны сэтчӧ Сарӧс оз кӧсйыны лэдзны. «Мый нӧ шензянаыс сэні, — Йӧзлысь сёрни сэки веніс Пӧварика наянпырысь, — Ме вот кывлі дивӧ збыльысь: Вӧрын коз пу, коз пу улын Аслыссяма урпи олӧ, Сьыланкывъяс сьылӧ лючки Да ӧрекъяс сёйӧ-мурчкӧ. А ӧрекыс абу прӧстӧй: Сылӧн кышыс — зарни чистӧй, Пытшкас изумруд-из ставыс. Вот ӧд кӧні чудесаыс». Сар дыр шензис, кывзіс сюся. Номйӧ пӧртсьӧм князь сэк пузис: Нырсӧ сюйис тьӧтлы синмас. Тьӧтка места вылас кынмис, Пыр жӧ синпӧлаӧн лои. Сваття, слугаяс да чойыс Уськӧдчисны сьӧрся-бӧрся: Вӧтлысьӧны номйыд бӧрся. Найӧ ӧвтчиг, горзігкоста Номйыд восьса ӧшинь костӧд Ортсӧ дзумкнитіс сар ордысь Море сайӧ лэбис гортас. Князь Гвидон нин бара гортын, Шога ветлӧ берег дорті; Аддзӧ сэтысь: гыяс вывті Еджыд юсьыд паныд кывтӧ. «Чолӧм, князь, мый абу нимкодь? Мый тэ букыш арся лун кодь? Кутшӧм шог тэ вылӧ уси?» — Князьлысь юаліс сэк юсьыд. А Гвидоныд вочавидзӧ: «Менам шогӧй абу ичӧт; Эм пӧ коз пу, коз пу улас Аслыссяма урпи олӧ, Сьыланкывъяс сьылӧ лючки Да ӧрекъяс сёйӧ-мурчкӧ. А ӧрекыс абу прӧстӧй: Кышыс сылӧн — зарни чистӧй, Ӧрекпытшса сёян нурысь Изумрудъяс перйӧ урыс: Татшӧм дивӧ эм кӧ светын, Менам сы вылӧ веж петӧ». «Тайӧ сёрни лючки ставыс: Збыль эм татшӧм чудесаыс; Но тэд шогсьыны оз шогмы, Став кӧсйӧмыд тэнад могмас» — Тадз кор юсьыд сылы вордіс, Мӧдӧдчис сэк князьыд гортас; Муртса пырис паськыд дворас, Коз пу аддзӧ двореч дорысь, Сэні урпи ӧрек гурчкӧ, Сьылӧ сьыланкывъяс лючки, Ӧрек нурысь зіля гудйӧ Дона изъяс изумрудъяс, Кышсӧ чукӧръясӧ тэчӧ, Лючки-ладнӧ ставсӧ вӧчӧ; Ачыс помся сьылӧ-дольӧ Став йӧз дырйи: «Во саду ли». Шензьӧ князь и аслас думсьыс Нимкодясьӧ, ошкӧ юсьӧс: «Аттьӧ, юсьӧй, ен мед тэныд Тыр шуд сетас, кыдзи меным». Урлы овны сэсся сэтчӧ Дом крустальнӧй вӧчис орччӧн, Назначитіс караулӧс, Дьякӧс индіс медся бурӧс, Мед убытка эз ло вӧчӧм, Лыддьыны быд ӧрек стӧча. Море вывті тӧвру ветлӧ, Тӧвру ньылыд караб вӧтлӧ; Сійӧ шлывгӧ гыяс вывті, Зэвтчӧм парус улын кывтӧ Джуджыд берега ді дорті, Мунӧ асыввывлань гортӧ. Сэки кыліс пристань вывсянь Пушкаясысь гора лыйсьӧм: Туй оз сетны водзӧ кывтны, Тшӧктӧны караблы сувтны. Сувтісны застава дорӧ, Князь Гвидон гӧститны корӧ; Гӧститӧдӧм эштіс кор нин, Князьыд паніс накӧд сёрни: «Кытчӧ, гӧсьтъяс, кутшӧм муӧ, Кутшӧм тӧвар ваяд-нуад?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧрыс кытшов вӧчим, Вузавны ми ылі муӧ Донскӧй вӧвъяс, чаньяс нулім, Ӧні туй визь кутам ылӧ: Буян дісянь асыввылӧ Кывтны лӧсьӧдчам ми бара Славнӧй сар Салтанлӧн карӧдз...» Татшӧм юӧр кыліс мыйӧн, Князьыд шуис: «Бур туй тіян Окианті, море вывті Лючки дзоньвидзаӧн кывтны. Висьталӧй жӧ сар Салтанлы, Тіян славнӧй государлы, Ыстӧ сылы князь Гвидон Ассянь зэв ыджыд поклон. Гӧсьтъяс прӧщайтчисны мыйӧн, Водзӧ мӧдӧдчисны туйӧ, Князьыд найӧ мунӧм бӧрын Пыр жӧ лэччис берег дорӧ. Аддзӧ сэтысь: гыяс вывті Еджыд юсьыд паныд кывтӧ. Кевмысьӧ князь: «Сьӧлӧм потӧ, Батьӧс аддзывны окота...» Резыштіс юсь, борднас ӧвтіс, Сійӧс мортысь гутйӧ пӧртіс. Князьыд караб бӧрся лэбзис, Суӧдіс да щелльӧ дзебсис. Море весьтын тӧвру ӧвтӧ, Ӧдйӧ зэв караб сэт кывтӧ, Локтӧ сійӧ Буян дісянь Сар Салтан мулань туй визьӧн. Со нин ставыс тӧдса мулӧн Берегъясыс на син улын. Матысмисны берег дорӧ; Сар Салтан гӧститны корӧ. Гутйӧ пӧртсьӧм князь тшӧтш сэтчӧ Лэбзис гӧсьтъяскӧд и аддзӧ: Сар Салтан палата пиын Гӧгӧр югзьӧ зарни биӧн; Пукалӧ сар сэн престолын, Чужӧм вылас абу долыд. Бабарика да ткачика, Да синпӧла пӧварика Пукалӧны ставныс чиннӧ, Видзӧдӧны кӧин синмӧн. Сар Салтан сэк ставсӧ найӧс Пуксьӧдаліс пызан сайӧ, Гӧститӧдіг сэсся тані Воысьяскӧд сёрни паніс: «Дыр-ӧ ветлінныд и кытчӧ? Мый нин море саяс вӧчсьӧ? Кутшӧмсикас чудесаяс Аддзылід йӧз муысь-ваысь?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧр ми кытшов вӧчим; Аддзылім сэсь, море сайысь, Кутшӧмсюрӧ чудесаяс: Ӧтка ді эм рытыввылын, Выль кар кыптӧма ді вылын; Дзирдалӧны вичко юръяс, Гӧгӧр садъяс, манастыръяс; Сэтчӧс князь дворечкӧд воча Быдмӧ коз пу, коз пу водзас — Дом крустальнӧй; домас сэн Тешкодь велӧдӧм ур эм, Сьыланкывъяс сьылӧ лючки Да ӧрекъяс сёйӧ-мурчкӧ; А ӧрекыс абу прӧстӧй Кышыс сылӧн — зарни чистӧй, А кыш пытшкас — изумруд; Урӧс некод мед эз ну, Слугаясӧс бурысь-бурӧс Сувтӧдӧма видзны урӧс; Мед ӧреклӧн лыд эз сорсьы, Дьяк приказнӧй лыддьӧ помся; Ӧрек кышыс пӧльза вайӧ Деньга вӧчӧны сэсь найӧ; Изумрудсӧ нывъяс налӧн Сразу новлӧны пӧдвалӧ. Ставныс озыр олысь татӧн, Керкаяс пыдди — палата. Сарствуйтӧ сэн князь Гвидон, Ыстіс тэд ыджыд поклон». Сар Салтан пыр кывзіс сюся. «Ог кӧ кув да ола кузя, Гӧститны мем Гвидон ордӧ Колӧ ветлыны тай коркӧ». Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Оз кӧсйыны лэдзны сарӧс Сійӧ дівыв дивӧ-карас. Гусьӧн серӧктіс ткачика, Сёрни паніс — сарӧс пыкӧ: «Быдтор вермас лоны мирын, А мый урпи изъяс йирӧ, Тэчӧ изумруд да зарни, Збыль ли, незбыль тайӧ сёрни, Тайӧн некодӧс он шензьӧд, Паніс сарлӧн свестя вензьӧм, — Ме вот кывлі сэтшӧм дивӧ, Эм пӧ кӧнкӧ сэтшӧм дівыв, Море веркӧс ставнас гызяс, Дзоньнас пӧльтчас, гӧгӧр пузяс, Сэсся кыптас шковгӧм, овзӧм, Шумӧн ойдлас берег дорсӧ, Шыбитас сэк берег вылас Комын куим багатырӧс. Ставныс мича, удал зонъяс, Ставныс найӧ ёнысь-ён йӧз, Туша-статьӧн на подбор. Накӧд дядька Черномор. Кутшӧм вермас лоны таысь Светас ыджыд чудесаыс?» Чиніс гӧсьтъяслӧн кывворыс, Некод оз пыр сыкӧд спорӧ. Сар тшӧтш шензьӧ свестя кывйысь. А Гвидон сэн кывзіс, кывзіс — Дзизнитіс да став гут выннас Сатшкысис тьӧткалы синмас. Тьӧткалӧн друг ори гӧлӧс, Сылӧн тупкысис синпӧлыс. Ставӧн горӧдісны сразу: «Кутӧй гутсӧ, кутӧй, лязӧй!» Гутйыд, найӧ ӧвтчигкоста, Петіс восьса ӧшинь костӧд, Ортсӧ дзумкнитіс сар ордысь, Лэбис море вомӧн гортас! Князь нин море дорті ветлӧ, Море вылысь син оз чӧвтлы; Аддзӧ сэтысь: гыяс вывті Еджыд юсьыд паныд кывтӧ. «Чолӧм, князь, мый абу нимкодь? Мыйла букыш арся лун кодь? Кутшӧм шог тэ вылӧ уси?» — Князьлысь юаліс сэк юсьыд. А Гвидоныд вочавидзӧ: «Менам шогӧй абу ичӧт; Висьталӧны сэтшӧм дивӧ: Эм пӧ море шӧрын дівыв, Море веркӧсыс кор гызяс, Дзоньнас пӧльтчас, гӧгӧр пузяс, Берег вылӧ лэптас гынас Комын куим багатырӧс. Ставныс мича, удал зонъяс, Ставныс найӧ ёнысь-ён йӧз, Туша-статьӧн на подбор, Накӧд дядька Черномор. Збыль кӧ тайӧ, колӧ тай нӧ Менам княжествоӧ вайны». Князьлы юсьыд вочавидзӧ: «Тайӧ шогыд зэв на ичӧт; Шогсьынысӧ тэныд мыйысь? Татшӧм чудеса эм збыльысь: Комын куим витязь тайӧ — Менам рӧднӧй вокъяс найӧ. Водзӧ эн шогсьы, мун гортад, Накӧд аддзысян ас ордад». Муніс князь сэсь гажапырысь; Башня вывсянь море вылысь Син оз вештыв; друг став эрдас Вӧрзис, муткыртчис ва веркӧс, Берег вылӧ лэптіс гынас Комын куим багатырӧс; Восьлалӧны гозйӧн-гозйӧн, Панцыр вывныс би моз ӧзйӧ. Дзормӧм тошка дядька найӧс Князь Гвидон кар дінӧ вайӧ. Башня вылысь князь сэк лэччӧ Котӧрӧн гӧсьтъяслы воча; И став карыс сьӧрся-бӧрся Котӧртӧ Гвидон князь бӧрся. Шуӧ дядька: «Ачыд аддзан, Мӧдӧдіс юсь-чойным татчӧ Дӧзьӧритны тайӧ места, Тэнсьыд картӧ видзны ыстіс, Медым эз уськӧдчы кодкӧ. Пондам волыны быд сутки Тэнад кар-столича дорӧ, Тані ветлыны дозорӧн. Сідзкӧ, аддзысям бӧр регыд, Овны миянлы тан сьӧкыд Мувыв сынӧд тыӧ бытшкӧ». Пырисны бӧр море пытшкӧ. Море вывті тӧвру ветлӧ, Тӧвру ньылыд караб вӧтлӧ; Сійӧ шлывгӧ гыяс вывті, Зэвтчӧм парус улын кывтӧ, Джуджыд берега ді дорті Мунӧ асыввылӧ гортӧ. Сэки кыліс крут ді вывсянь Пушкаясысь гора лыйсьӧм: Туй оз сетны водзӧ кывтны, Тшӧктӧны караблы сувтны. Сувтісны застава дорӧ. Князь Гвидон гӧститны корӧ. Гӧститӧдӧм эштіс кор нин, Князьыд паніс накӧд сёрни: «Кытчӧ, гӧсьтъяс, кутшӧм муӧ, Кутшӧм тӧвар ваяд-нуад?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧрыс кытшов вӧчим, Вузасим ми тайӧ кадӧн Эзысь-зарниӧн, булатӧн; Ӧні туй визь кутам ылӧ: Буян дісянь асыввылӧ Кывтны лӧсьӧдчам ми бара Славнӧй сар Салтанлӧн карӧдз. Князь кор кывзіс, шуис сійӧ: «Бур туй тіянлы ме сиа Кывтны море-окианті. Висьталӧй жӧ сар Салтанлы, Сідз и сідз, мый князь Гвидон Ыстӧ ассяньыс поклон». Сёйӧм-юӧм эштіс мыйӧн, Гӧсьтъяс мӧдӧдчисны туйӧ. Лэччис берегӧ князь, аддзӧ: Юсь нин локтӧ сылы воча. Кевмысьӧ князь: «Сьӧлӧм потӧ, Ветлыны тшӧтш зэв окота...» Резыштіс юсь, борднас ӧвтіс, Чушкан зіӧ князьӧс пӧртіс. Зі моз дзизгыны князь мӧдіс, Мореысь карабӧс вотіс, Ньӧжйӧникӧн увлань лэбзис, Корабль бӧжӧ щелльӧ дзебсис. Море весьтын тӧвру ӧвтӧ, Ӧдйӧ зэв караб сэт кывтӧ, Локтӧ сійӧ Буян дісянь Сар Салтан мулань туй визьӧн. Со нин ставыс тӧдса мулӧн Берегъясыс на син улын. Матысмисны пристань дорӧ; Сар Салтан гӧститны корӧ. Зіӧ пӧртсьӧм князь тшӧтш сэтчӧ Лэбис гӧсьтъяскӧд и аддзӧ: Сар Салтан палата пиын Гӧгӧр ӧзйӧ зарни биӧн; Пукалӧ сар сэн престолын, Чужӧм вылас абу долыд. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Пукалӧны сэн жӧ чиннӧ Куим морт вылӧ нёль синмӧн. Сар Салтан сэк ставсӧ найӧс Пуксьӧдіс ас пызан сайӧ, Гӧститӧдіг сэсся тані Воысьяскӧд сёрни паніс: «Дыр-ӧ ветлінныд и кытчӧ? Море саяс мый нин вӧчсьӧ? Кутшӧмсикас чудесаяс Аддзылід йӧз муысь-ваысь?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧр ми кытшов вӧчим, Аддзылім сэсь, море сайысь, Позьӧ шуны, чудесаяс. Ӧтка ді эм рытыввылын, Выль кар кыптӧма ді вылын, Гӧгӧр дзирдалӧ дзик весь, Дивӧ аддзылім ми сэсь: Море веркӧс ставнас гызяс, Дзоньнас пӧльтчас, гӧгӧр пузяс, Сэсся кыптас шковгӧм, овзӧм, Шумӧн ойдлас берег дорсӧ, Шыбитас сэк берег вылас Комын куим багатырӧс: Ставныс мича, удал зонъяс, Ставныс найӧ ёнысь-ён йӧз, Туша-статьӧн на подбор, Накӧд дядька Черномор, Гозйӧн-гозйӧн найӧс вайӧ Дівыв карсӧ видзны тайӧс. Сэтшӧм найӧ смелӧсь, зільӧсь, Он нин нинӧм вылӧ элясь. Сэні сарствуйтӧ Гвидон, Ыстіс ассяньыс поклон». Сар Салтан пыр кывзіс сюся: «Ог кӧ кув да ола кузя, Гӧститны князь Гвидон ордӧ Колӧ ветлыны тай коркӧ...» Пӧварика да ткачика Кыв ни джын, но Бабарика Паніс гӧсьтъяскӧд сэк вензьӧм: «Тайӧ дивӧыд оз шензьӧд. Шензьынысӧ тані мыйысь? Петӧны мый море пиысь Шӧйтны ді вылӧ дозорӧн!.. Гашкӧ, ставыс тайӧ сӧрӧм. Эм кӧ татшӧмторйыс ина, Шензьӧданасӧ дзик нинӧм Татысь, другъяс, ме ог аддзы. Ме вот дивӧ кывлі ачым: Томиник пӧ ачыс зэв на, Море сайын эм саревна. Вевттьӧ лунъюгыдсӧ лунын, Войын югыд сетӧ мулы — Кӧса улас тӧлысь пуксьӧ, Кымӧс вылас кодзув югзьӧ. Сылӧн ветлӧдлан покодка — Быттьӧ ветлӧ пава-пӧтка. Сёрнитны кӧ пондас, толькӧ Быттьӧ шор сэн лӧня сёльгӧ. Тайӧ дивӧыс вот дивӧ, Некод шензьӧмысь оз дивит». Чиніс гӧсьтъяслӧн кывворыс, Сыкӧд некод оз пыр спорӧ. Шензьӧ сар Салтан ас думсьыс; А Гвидон нин петӧ кусьыс, Дзизгигтырйи кругъяс вӧчис, Нырас чушкис пӧрысь пӧчӧс, Син эз вӧрзьӧд тайӧ разын; Нырас йӧг чеччыштіс сразу; Бара кыптіс шум, тревога: «Отсалӧй жӧ ради бога: Кыдзи менӧ чушкис сійӧ, Кутӧй зісӧ, лязӧй, виӧй!» Найӧ чирзіг-ӧвтчигкоста Зіыд восьса ӧшинь костӧд Ортсӧ дзумкнитіс сар ордысь, Море сайӧ лэбзис гортас. Князь нин море дорын ветлӧ, Море вылысь син оз чӧвтлы; Аддзӧ сэтысь: гыяс вывті Еджыд юсьыд паныд кывтӧ. «Чолӧм, князь, мый абу нимкодь? Мыйла букыш арся лун кодь? Кутшӧм шог тэ вылӧ уси?» — Князьлысь юаліс сэк юсьыд. Князь Гвидоныд вочавидзӧ: «Менам шогыд абу ичӧт — Став йӧз гӧтыраӧсь, ме жӧ Гӧтыртӧм на ӧнӧдз ветла». «Кодӧс гӧтырпутӧ аддзин?» — Еджыд юсь шыасис татчӧ. «Томиник пӧ ачыс зэв на, Кӧнкӧ эм сэтшӧм саревна: Вевттьӧ лунъюгыдсӧ лунын, Войын югыд сетӧ мулы — Кӧса улас тӧлысь пуксьӧ, Кымӧс вылас кодзув югзьӧ. Сылӧн ветлӧдлан покодка — Быттьӧ ветлӧ пава-пӧтка. Сёрнитны кӧ пондас, толькӧ Быттьӧ шор сэн лӧня сёльгӧ. Сӧмын ог тӧд ачым збыльысь, Эм-ӧ кӧнкӧ татшӧм нылыс? Шогся ӧні со мый понда». Ӧтвет виччысьны князь пондіс; Ӧти здук кежлӧ чӧв уси Тайӧ кывъяс бӧрад юсьыд, Сэсся сёрни паніс выльысь: «Эм, дерт, светын татшӧм нылыс, Но мед он каитчы мӧдысь Гӧтырыд ӧд абу кепысь — Сійӧс он пӧрччы да коскад Он сюй, буракӧ, вӧнь костад. Отсала, дерт, тэныд кыдзкӧ, Но тэ выльпӧв артышт лючки, Нӧшта думыштлы та серти, Медым он каитчы бӧрти». Кевмысьны князь пондіс бара, Гӧтрасьны мый важӧн пӧра, Сы йылысь пӧ сылӧн важӧн Думайтӧма нин ас кежын; Сійӧ подӧн нывсӧ тайӧс Комын му сайӧ, ва сайӧ Корсьны мунны дась кӧть ӧні, Сӧмын медым тӧдны кӧні. Юсьыд ышловзис сы вылӧ, Шуис: «Мыйла мунны ылӧ, Кодыр шудыд тэнад матын, Дінад ветлӧдлӧ дзик татӧн? Ме и эм саревна сійӧ». Сэсся гыяс вылын сійӧ Ӧдӧбтіс да борднас зэвтчис, Качӧдчыліс, баддьӧ лэччис, Пыркнитчис сэн ыджыд вынӧн, Лои мича-мича нылӧн. Кӧса улас тӧлысь сылӧн, Югзьӧ кодзув кымӧс вылын; Аслас тувччалан покодка — Быттьӧ ветлӧ пава-пӧтка; Сёрни сыкӧд паніс, толькӧ Быттьӧ шор сэн лӧня сёльгӧ. Князь сэк ёна радлігтырйи Топӧдліс сійӧс сывтырйӧ, Нуӧдіс пыр мамыс дорӧ, Мамлысь кевмысьӧмӧн корӧ: «Дона матушкаӧй, мамӧй, Гӧтрасян кад меным самӧй... Бӧрйи со ме аслым аньӧс, Пӧслук моньпу тэныд шаньӧс. Корам кыкнанным ми тэсянь, Бласлӧвит миянӧс енсянь Нэм чӧж бура овны-вывны». Мам сэк дона пилы, нывлы Ӧбразӧн да пернапасӧн Сиис овны бур сӧгласӧн. А Гвидон эз думайт уна, Гӧтрасис дзик сійӧ лунас — Сійӧ лунас, сійӧ рытас... Пондісны виччысьны быдтас. Море вывті тӧвру ветлӧ, Тӧвру ньылыд караб вӧтлӧ; Шлывгӧ сійӧ гыяс вывті, Зэвтчӧм парус улын кывтӧ Моревывса крут ді дорті, Мунӧ асыввывлань гортӧ. Сэки кыліс крут ді вывсянь Пушкаясысь гора лыйсьӧм: Туй оз сетны водзӧ кывтны, Тшӧктӧны караблы сувтны. Сувтісны застава дорӧ; Князь Гвидон гӧститны корӧ. Гӧститӧдӧм эштіс кор нин, Воысьяскӧд паніс сёрни: «Кытчӧ, гӧсьтъяс, кутшӧм муӧ, Кутшӧм тӧвар ваяд-нуад?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧрыс кытшов вӧчим, Ветлӧдлім ми карысь карӧ Тшӧктӧм, тшӧктытӧм тӧварӧн, Ӧні туй визь кутам ылӧ: Буян дісянь асыввылӧ Кывтны лӧсьӧдчам ми бара Славнӧй сар Салтанлӧн карӧдз». Князь кор кывзіс, шуис сійӧ: «Бур туй тіянлы ме сиа. Казьтыштӧй ті сар Салтанлы, Тіян славнӧй государлы, Гӧститны тай мӧдӧ вӧлі, Сӧмын ӧнӧдз эз на волы. Ыста зэв ыджыд поклон». Гӧсьтъяс туйӧ, а Гвидон Тайӧ разын эз нин вӧтчы, Гӧтыр дінас гортӧ кольччис. Море весьтын тӧвру ӧвтӧ, Ӧдйӧ зэв караб сэт кывтӧ, Локтӧ сійӧ Буян дісянь Сар Салтан мулань туй визьӧн. Со нин ставыс тӧдса мулӧн Берегъясыс на син улын. Матысмисны берег дорӧ; Сар Салтан гӧститны корӧ. Зарни венеча, престолын Пукалӧ сар — абу долыд. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Пукалӧны сідзжӧ чиннӧ Куим морт вылӧ нёль синмӧн. Сар Салтан сэк ставсӧ найӧс Пуксьӧдаліс пызан сайӧ, Гӧститӧдіг сэсся тані Воысьяскӧд сёрни паніс: «Дыр-ӧ ветлінныд и кытчӧ? Море саяс мый нин вӧчсьӧ? Кутшӧмсикас чудесаяс Аддзылід йӧз муысь-ваысь?» Корабльвывсаяс сэк воча: «Свет гӧгӧр ми кытшов вӧчим, Аддзылім сэсь, море сайысь, Шензьӧдана чудесаяс. Ӧтка ді эм рытыввылын, Выль кар кыптӧма ді вылын; Дзирдалӧны вичко юръяс, Гӧгӧр садъяс, манастыръяс; Сэтчӧс князь дворечкӧд воча Быдмӧ коз пу, коз пу водзас — Дом крустальнӧй; домас сэн Тешкодь велӧдӧм ур эм: Сьыланкывъяс сьылӧ лючки Да ӧрекъяс сёйӧ-гурчкӧ; А ӧрекыс абу прӧстӧй, Кышыс сылӧн зарни чистӧй, А кыш пытшкас — изумруд; Урсӧ некод мед эз ну, Слугаясӧс бурысь-бурӧс Сувтӧдӧма видзны урӧс. Сэсь жӧ нӧшта, сыысь ӧтдор, Аддзылім ми дивӧ мӧдтор: Море веркӧс ставнас гызяс, Дзоньнас пӧльтчас, гӧгӧр пузяс. Сэсся кыптас шковгӧм, овзӧм, Ставнас ойдлас берег дорсӧ, Шыбитас сэк берег вылас Комын куим багатырӧс; Ставныс мича, удал зонъяс, Ставныс найӧ ёнысь-ён йӧз, Туша-статьӧн на подбор — Накӧд дядька Черномор. Картӧ видзны наысь бурыс Стража ӧдвакӧ кысь сюрас. Эм сэн князьлӧн гӧтыр ещӧ, Кодыр аддзан, син он вештыв: Вевттьӧ лунъюгыдсӧ лунын, Войын югыд сетӧ мулы — Кӧса улас тӧлысь пуксьӧ, Кымӧс вылас кодзув югзьӧ. Правитӧ сэн князь Гвидон, Ыстіс зэв ыджыд поклон, Тшӧктіс казьтыштны тэд бара — Гӧститны зэв ёна корӧ». Сар Салтаныд босьтчис крута; Ӧні ӧлӧдӧм ни кутӧм — Немтор некодсянь эз отсав — Тшӧктіс дасьтыны став флотсӧ. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Пондылісны важмоз кӧкны: Сар Салтанӧс бара пыкны. Но Салтаныд налысь кывсӧ Пыдди эз пукты, эз кывзы: «Мый ме, сар, ли ичӧт кага?» — Шуис, медбӧрын, зэв стрӧга, Кокнас джоджӧ грым-йирквӧчис, Петігмозыс крапкис ӧдзӧс. Пукалӧ князь ӧшинь дорас; Сы син водзын помтӧм море; Море веркӧс муртса вӧрӧ, Посни гы серъясӧн кӧрӧ; Сэки морелӧн лӧз отысь Тыдовтчис Салтанлӧн флотыс. Тайӧс аддзис князьыд мыйӧн, Шыасис зэв гора шыӧн: «Волӧй татчӧ, муса мамӧй, Да княгиня дона аньӧй! Мыйся дивӧ збыльысь аддза: Локтӧ батюшканым татчӧ!» Видзӧдӧ труба пыр найӧс; Флотыс дзик нин пристань саяс; Сар Салтан, Гвидонлӧн айыс, Палуба вылӧ сэк кайис. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика — Ставныс сыкӧд, ставныс сэн жӧ, На чужӧмын чуймӧм, шензьӧм. Пушкаясысь лыйсьӧм сорӧн, Кӧлӧкӧльнича шы горӧн Петіс князь сэк аслас карысь Чествуйтны, встречайтны сарӧс; Сэсся гӧсьтӧс, дона мортӧс, Пондіс нуӧдны ас гортас Мӧдӧдчисны пырны карӧ; Аддзӧ пыранінысь сарыд Комын куим багатырӧс, Дзирдалӧ налӧн вывтырыс; Ставныс мича, удал зонъяс, Ставныс найӧ ёнысь-ён йӧз, Туша-статьӧн на подбор, Накӧд дядька Черномор. Мыйӧн сарыд тувччис дворас, Коз пу улысь аддзис урӧс: Сьыланкывъяс сьылӧ лючки, Зарни ӧрек сёйӧ-мурчкӧ, Изумруд сэсь кышсьыс перйӧ, Торъя мешӧкъясӧ бӧрйӧ; Резсьӧма став паськыд дворыс Зарни кышӧн помысь дорӧ. Гӧсьтъяс мӧдӧдчисны водзӧ; Князьлӧн гӧтыр лои воча: Кӧса улас тӧлысь сылӧн, Кодзув югзьӧ кымӧс вылын; Сылӧн тувччалан покодка — Быттьӧ ветлӧ пава-пӧтка, Энькасӧ со вайӧ сьӧрсьыс. Сар кыдз аддзис — сьӧлӧм вӧрзис... «Мый нӧ тайӧ?» — кайтны мӧдіс, Гӧтырсӧ сэк ассьыс тӧдіс. Сэсся, радла бӧрдігтырйи, Кутліс гӧтырсӧ сывтырйӧ, Кутліс писӧ, сылысь аньсӧ — Сывтыръяліс куимнансӧ. Пуксялісны пызан сайӧ, Кутісны пируйтны найӧ. Пӧварика да ткачика, Пӧрысь сваття Бабарика Дзебсисны, код кытчӧ вермис; Найӧс аддзисны нин бӧрнас. Лючки висьтасьны, медбӧрын, Лои налы бӧрдӧмсорӧн; Тайӧ ыджыд шудыс вӧсна Сарыд скӧрмыны эз кӧсйы: Налы сарскӧй милӧсьт вӧчис, Куимнансӧ гортас лэдзис. Коддзӧм сарӧс рытъявылыс Нуӧдісны вольпась вылӧ. Ме тшӧтш юи; сурсьыс, масьыс Сӧмын муртса ус пом вазис.
