НЁЛЬ ВОК
Олӧны-вылӧны нёль вок. Ёнысь-ёнӧсь, мичаысь-мичаӧсь. Некор оз пӧрысьмыны. И зэв шаньӧсь. Пыр старайтчӧны му вылын да вӧр-ваын олысьяслы вӧчны кыдз позьӧ унджык буртор.
Первой воксӧ шуӧны Тулысӧн. Мӧдсӧ — Гожӧмӧн. Коймӧдыслӧн нимыс Ар. Но, а нёльӧдыслӧн... Ті асьныд нин гӧгӧрвоид, челядь. Тайӧ Тӧв.
Кӧть вокъясыс моз жӧ Тӧв некор оз пӧрысьмы, мыйлакӧ быдӧн нимтӧны сійӧс пӧльӧн. Гашкӧ, сы вӧсна, мый Тӧв пыр еджыд, пашкыра юрсиыс дзормӧма. Вокъяс пиас сійӧ медся тыдалана. И ёнлуныс майбырлӧн тырмӧ.
Воас кадыс да кузь туйӧ медводз петас Тулыс. Кыті мунас сійӧ, кутшӧм муясӧ тувччылас сылӧн кокыс, быдлаын пондас шондӧдны, ловзьыны, кыпавны. Садьмӧдас шоръясӧс, йи улын шойччысь юясӧс. Тшӧктас мича паськӧмӧн вӧччыны пуяслы. Шоныд муясысь, саридзьяс бердысь аскӧдыс вайӧдас и быд сикас лэбачьяссӧ.
Тулыс вок тэрмӧдлӧ быдӧнӧс: гӧрысь-кӧдзысьясӧс, вӧр кылӧдысьясӧс, велӧдчысьясӧс, медым быд удж вӧлі вӧчӧма ас кадӧ да бура.
Кыпыд Тулыс ёна и гажӧдас йӧзӧс, пӧткаясӧс, зверьясӧс. Челядьӧс гожйӧдас, унджык пӧлӧс зверьяслысь паськӧмсӧ вежас, пӧткаясӧс тшӧктас сьывны-гажӧдчыны, вын-эбӧс сетас юяслы да шоръяслы.
Уджалас лун и вой. Уна буртор коляс ас йывсьыс му вылӧ. Кор вель ёна мудзас, отсӧг вылӧ чукӧстас ассьыс воксӧ — Гожӧмӧс.
Сосъяссӧ пуджӧмӧн локтас Гожӧм. Дінсьыс ӧвтӧ шоныдӧн. Вокыслысь уджсӧ водзӧ пондас нуӧдны.
Вежӧдасны муяс, ӧдйӧ кутас быдмыны видзьяс вылын турун, град выв пуктасъяс. Жар Гожӧм тупкас вомъяссӧ вывтіджык ышмысь юяслысь. Сӧвмӧдас лэбачьяслысь да зверь-пӧткаяслысь пиянсӧ. Кисьмӧдас чӧскыд вотӧсъяс, отсасяс кӧрым заптысьяслы. Прӧст кадӧ гырысьясӧс и челядьӧс чуксалас польтыкасьны-купайтчыны юясын, гожъялыштны шоналӧм лыа вылын, пукыштны гажа садъясын да скверъясын. Гажӧдас челядьӧс пионерскӧй лагерьясын, походъясын.
Со мыйта удж вичмӧ Гожӧмлы. Ставсӧ он вермы лыддьӧдлыны.
Сэсся коркӧ не коркӧ Гожӧмӧс вежас Ар. Первойя кадсӧ сійӧ вель дыр нимкодясяс ывлавывса серпасъяснас, отсалас идравны муяс вылысь став урожай. Быдтас быд сикас тшакъяс, пув. Ёнмӧдас да сӧвмӧдас шоныд муясӧ мунысь лэбачьясӧс, зверьяслы тӧв кежлӧ тшӧктас вӧчны сёян запас, унджык чукӧртны гос.
Мыйкӧ дыра уджыштӧм бӧрын Арлы окота лоӧ вежны ассьыс олан местаяссӧ, аслысногӧн гажӧдны вӧр-васӧ. Лун кык зэрас, гӧгӧр мыськалас, сэсся ыркӧдчыны кутас. Кольӧ лун дас, и пуяс вылысь коръясыс вижӧдасны, пелысьяс, кыдзьяс уна рӧма краскаясӧн вевттьысясны, сэсся му вылӧ мӧдасны гылавны коръяс. Зэра да кӧдзыд поводдяысь дӧзмасны лунвылын тӧвйысь пӧткаяс, лэбачьяс, эновтасны войвыв му. Лэбзьӧм водзвылас висьталасны уна аттьӧалана кывъяс Тулыслы, Гожӧмлы, Арлы.
— Эн на ӧмӧй мудз, дона вокӧй? — кыдзкӧ юаліс Арлысь еджыд тошка Тӧв. — Гашкӧ, ме тэнӧ вежла? Му вылас ӧд зэв на уна уджыс.
— Вывті рад лоа, — вочавидзис Ар и пыр жӧ сетіс вокыслы туй.
Тӧв видзӧдліс гӧгӧр да мӧдіс катлӧдлыны юрсӧ.
— Ог ме вермы ветлӧдлыны ва да няйт туй кузя, кокӧй ляксяс, тошкӧй сьӧдасяс.
И дзик пыр босьтчис удж бердӧ. Кынтіс мусӧ, гӧптъяс да юяс вомӧн шыльыд пос нюжӧдіс, гӧгӧр вевттис еджыд шебрасӧн, мед мувывса быдмӧгъяс оз кынмыны. Вӧчис топыд туйяс, кыті дугдывтӧг журъялісны машинаяс, грымӧдісны тракторъяс. Шойччан лунъясӧ йӧзӧс корис сувтны лыжияс вылӧ, лолавны сӧстӧм сынӧдӧн. Войяснас дзебис лым пытшкӧ сьӧлаясӧс, таръясӧс.
Тӧв зільлуннас эз кольччы мукӧд вокъяссьыс.
Тадзи олӧны-вылӧны нёль зіль вок. Быдӧнлы найӧ коланаӧсь. Быдӧн вокъясӧс казьтылӧны бур кывйӧн.
