ЛЁК ЭНЬКА

Драма

ВОРСЫСЬЯС:

ДАНЬӦ — олӧма крестьянин.

МАВУР — Даньӧлӧн гӧтыр, лёк энька.

ИВАН — налӧн пи, салдатын служитӧ.

ЛАЗАР — Даньӧлӧн да Мавурлӧн мӧд пи, висьӧ.

МАЛАНЬ — Иванлӧн гӧтыр.

КАРПӦ — Даньӧлӧн озыр сусед.

ЕПРӦМ — сиктса старӧста.

МЕДВОДДЗА ВӦЧӦМ

Крестьянскӧй керка пытшкӧс. Пызан, лабич, джаджъяс. Пельӧсын пач.

Медводдза петкӧдчӧм

Мавур Лазаркӧд.

МАВУР. Пропадитӧй ставныд, лешак чукӧр. Синмӧн ог вермы видзӧдны тіян вылӧ...

ЛАЗАР (паччӧр вывсянь). Дугды, мамӧ, дугды. Видзӧдлы, кутшӧм ывлаас поводдяыс. Колӧкӧ, мыйкӧ лои. Тӧдтӧгыд ӧд лӧсьыд увгыныд да видчыныд.

МАВУР. Оз тай пропадит. Вой нин енмыс а, сійӧ век на абу... Йӧз карӧ жӧ ветлісны да кӧн нин воисны. Пӧрысьыс муніс да тшӧтш воши. Корсьысь.

ЛАЗАР. Шонтысьны, кӧнкӧ, кытчӧкӧ пырисны.

МАВУР. Гегдӧмаӧсь пыр. Татшӧм поводдянад не ӧтчыд нин ветлывлӧма. Карын, кӧнкӧ, бавъялӧ, тӧда ӧд. Челядьыд мустӧм аньыдлы веськодь, бӧрдӧны тані. Мый сэсся, велӧдысь некод абу-а. Энлы, волас менам.

ЛАЗАР. Да мый нӧ тэ, мамӧ, Маланьсӧ дугдывтӧг видан? Дась нянь вылын олӧ али мый сійӧ? Куим пыдди ӧд уджалӧ сійӧ, дарӧм нывбаба. Кыскасьӧ, колльысьӧ — некутшӧм уджысь оз йӧрмы. Карад ӧд могӧн жӧ муніс, эз тай весь довъявны. Тэ пинялан немторсьыс.

МАВУР. Тэ нӧ сы дор жӧ, тамыш син. Мамыд тэныд веськодь... Моньыд донаджык лои. (Нерӧ.) Уджалӧ пӧ куим пыдди... Ме нӧ ог уджав? Дась нянь вылын ола? Не ме кӧ эськӧ, тшыгла кулінныд нин ставныд да. Лун и вой тойта тіян вӧсна. (Кост.) Петала юасьны суседъяслысь, эз-ӧ кодкӧ аддзыв карас бавъялӧмсӧ... Оз тай пропадит-а.

ЛАЗАР. Дугды, мамӧ. Яндысь бур йӧзсьыс: пыр прӧстаысь шуасян Маланьыс вылӧ.

МАВУР. Ланьт, сюра чӧрт. Куйлы паччӧр вылад, сійӧ тӧд. Дорйысь!.. Коньӧр, ен ёрӧм.

ЛАЗАР. Ок, мамӧ, мамӧ, мыйла нӧ тэ менӧ чужтін вӧльнӧй свет вылас? Уджавны вермытӧгыд ӧд со лун-лун тэнсьыд зыньгӧмтӧ лоӧ кывзыны. Сьӧкыд меным овнысӧ, весь Маланьыд вылӧ лёкалан да. Веськыда сёян моньтӧ. Ок, олӧм, олӧм!.. Важӧн нин эськӧ пышйи тіян дінысь, дзоньвидза кӧ да ас кока кӧ вӧлі.

МАВУР. Ланьт нин тэ, коктӧм бес.

ЛАЗАР. Ок, ок, ок...

МАВУР (видзӧдӧ ӧшиньӧд). Тонӧ, карсянь бара кодкӧ вӧла локтӧ... Паком ордса, буракӧ... Петала юасьны, кытчӧ пропадитіс моньным. Петкӧдла ме сылы гаж та дыра ветлӧмсьыс. Оз тай кыскыны кытчӧкӧ омӧльясыс. (Петӧ. Ӧдзӧссӧ пӧдлалӧ крапкӧмӧн.)

Мӧд петкӧдчӧм

Лазар ӧтнас.

ЛАЗАР (паччӧр вылысь лэччӧ, видзӧдӧ ӧшиньӧд, сёрнитӧ ӧтнас). Аттӧ поводдя. Дзоньнас путкыльтӧ... Коньӧрӧй Маланьӧй, лоӧ тай ветлыны татшӧм поводдянад... Кынмас ещӧ кытчӧкӧ... Батьӧ паныд петіс, да ылӧ-ӧ нӧ мунан татшӧм поводдянад. Сійӧ кӧть Маланьтӧ жалитыштӧ, — да бур. Мамӧ ыджыда дугдывтӧг пыр ёрччӧ да видчӧ. Мед кӧть нин регыдджык Иваныс салдатсьыс воас, гашкӧ, сы дырйи ланьтыштас мамӧыс. Маланьыслы кокниджык лоӧ. Ок, олӧм, олӧм...

Коймӧд петкӧдчӧм

Лазар Даньӧкӧд.

ДАНЬӦ (пос помас пыркӧдчӧ кылӧ, пыригмозыс шлапкӧдчӧ). Аттӧ поводдя. Кок йылӧ он ӧшйы.

ЛАЗАР. Воис Маланьыд?

ДАНЬӦ. Эз. Абу на.

ЛАЗАР. Ӧні тай вӧлаяс локтісны, эн юав налысь?

ДАНЬӦ (пӧрччысьӧ, ӧшлӧ кӧлуйсӧ тувйӧ). Юалі... Абу аддзылӧмаӧсь.

ЛАЗАР. Аттӧ, мый нӧ сыкӧд лои?

ДАНЬӦ. Челядьыс нӧ узьӧны нин?

ЛАЗАР. Узьӧны. Пасьӧн шебрӧді да, — налы шоныд.

ДАНЬӦ. Вердыштін эн?

ЛАЗАР. Сёйисны.

ДАНЬӦ. Мед инӧ узясны.

ЛАЗАР. Вай ми ужнайтыштам жӧ, батьӧ. Пачын, буракӧ, рок эм.

ДАНЬӦ. Кутшӧм али сёйӧм. Инӧ ог ӧшйы: сьӧлӧмӧй полӧ мыйыськӧ. Шонтысьышта да бара на ветла кытчӧдзкӧ... Верст мӧд-коймӧд.

ЛАЗАР. Маланьыдлы паныд?

ДАНЬӦ. Юася паныд лоысьяслысь: эз-ӧ кодкӧ аддзыв.

ЛАЗАР. Мыйла нӧ, батьӧ, сэтшӧма шогсян? Локтас ӧд.

ДАНЬӦ. Мыйӧн тӧдан. Быдтор вермас туй вылад лоны. Ӧнӧдз тай эськӧ ен видзліс на да... Код тӧдӧ водзысь. Талун мыйкӧ вывті жӧ дыр кутіс ветлыны. Бара петала.

ЛАЗАР. Гашкӧ, локтас на, энлы...

ДАНЬӦ. Медъя эськӧ да. (Видзӧдӧ ӧшиньӧд.) Энлы, кодкӧ вӧла локтӧ. Коді бара эм-а?

КАРПӦ (ывласянь чуксасьӧ). Гортынӧсь?

ДАНЬӦ. Кодӧс нӧ ен вайӧдӧ?

КАРПӦ. Лэдз, другӧ, шонтысьны.

ЛАЗАР. Карпӧ, кӧнкӧ.

ДАНЬӦ (ӧдзӧс восьтӧ, юалӧ). Коді нӧ? Абу-ӧ Карпӧ?

КАРПӦ. Ме, ме...

ДАНЬӦ. Лок, лок. Пыр, шонтысь.

Нёльӧд петкӧдчӧм

Даньӧ да Лазар Карпӧкӧд.

КАРПӦ (пырӧ, пернапасасьӧ). Оланныд-выланныд.

ДАНЬӦ. Лок, здорово. Шойччы, шонтысь. Кодарсянь нин?

КАРПӦ. Карсянь.

ДАНЬӦ. Гортлань мӧдӧдчин?

КАРПӦ. Гортлань эськӧ да, сёрми тай.

ДАНЬӦ. Мыйла нӧ сёрмӧдчин?

КАРПӦ. Вӧлӧс дори да мый да.

ДАНЬӦ. Базар вылас вӧлін жӧ?

КАРПӦ. Вӧлі, вӧлі...

ДАНЬӦ. Миянлысь моньнымӧс эн аддзыв?

КАРПӦ. Эз на ӧмӧй во?

ДАНЬӦ. Э-эз.

КАРПӦ. Ме гортсьыныд нин чайті.

ДАНЬӦ. Сійӧн со и шогсям, эз во да.

КАРПӦ. Луннас ме сійӧс базар вывсьыс аддзылі. Видзӧда да, ӧтилаын зэв уна йӧз чукӧртчӧмаӧсь, шензьӧны мый вылӧ кӧ. Матысми — тіян моньныд бӧрдӧ.

ДАНЬӦ. Бӧрдӧ?

КАРПӦ. Бӧрдӧ. Юасьны куті, мый нӧ, мися, мыйысь тайӧ ичмоньыс бӧрдӧ? Шуӧны: вӧлыс пӧ кулӧма.

ДАНЬӦ. Мый?!

КАРПӦ. Вӧлыс пӧ кулӧма.

ДАНЬӦ. Кулӧма? Гашкӧ, пӧръялісны да?

ЛАЗАР. Енмӧй Кристосӧй!

КАРПӦ. Кулӧма, кулӧма, другӧ.

ДАНЬӦ. Аттӧ дивӧ, шогыс, шогыс! Вӧвным кулӧма.

КАРПӦ. Мый керан. Кулӧма пӧ тай... Он буракӧ ловзьӧд. Жалитӧны сійӧс быдӧн. Ӧні, гортӧ локтігмоз, нарошнӧ кежавлі сэтчӧ, мися, тшӧтш пӧпуттьӧ лэччӧда. Дай абу нин, мунӧма кытчӧкӧ. Ме чайті, жаляддза кодкӧ мӧд морт босьтіс сійӧс. А со ті шуанныд, эз на пӧ волы гортӧ.

ДАНЬӦ. Аттӧ, мый нӧ тайӧ? Господи, помилуй. Мый та дыра? Кольччӧма на кӧ карас-а... Вӧлыд кулӧма. Кыдз сэсся кутан овны?

ЛАЗАР. Кыдзкӧ ӧд бара жӧ ен да бур йӧз. Эн шогсьы, батьӧ...

ДАНЬӦ. Юрӧй бергӧдчӧ. Ог тӧд, мый вӧчны.

ЛАЗАР. Мый? Ветлыны лоӧ Маланьысла, мый сэсся.

ДАНЬӦ. Мыйӧн нӧ мунан? Вӧлыд абу-а, йӧзыд татшӧмнад оз нуны дай.

КАРПӦ. Вӧлыд эськӧ лоӧ да, мунан кӧ. Менсьым босьтлӧй. Либӧ вузала ӧтисӧ. Менам ӧд вӧлыс кык. Аски, колӧкӧ, и вая. Артмӧдчам.

ДАНЬӦ. Он жӧ тӧд, кытчӧ грекыд талялас. Пӧрысьыдлы кывсяс да, зыкыд сылӧн лоӧ.

КАРПӦ. Кӧн нӧ сійӧ ачыс? Абу ӧмӧй гортаныд?

ЛАЗАР. Кытчӧкӧ тай петіс.

КАРПӦ. Скӧр сійӧ тіян... Телега гӧгыльтӧ тай кодкӧ воӧ вузавлі тіянлы да, пыр на сэсянь лӧгалӧ ме вылӧ. Быд паныдасьлігӧн пӧттӧдзыс видас. Ме ӧд выль туйӧ эг и вузав сійӧс, важ пыдди сетлі. Жугаліс пӧ регыдӧн, шуӧ. Быттьӧ ме сыысь мыжа. Ме тай шулі, мися, выльысь колӧ шынаавны, варгыльтчас. Бур пыдди донтӧм донысь сетлі... Аслым убытка вӧчи. Сылы пыр не чесьт... Быд ногыс вомалас менӧ.

Витӧд петкӧдчӧм

Найӧ, Мавур да.

МАВУР (пырӧ Карпӧ сёрнитігӧн на). Тэнӧ, дявӧлӧс, сідзи ӧмӧй на колӧ видны? Вузасьысь! Туйтӧмъяссӧ да жугалӧмъяссӧ вузавлан?! Чайтан, нывбаба да немтор ог гӧгӧрво?

КАРПӦ. Бара на сюри.

ЛАЗАР (шеныштӧ кинас, паччӧр вылӧ кайӧ).

МАВУР. Бара локтін, чӧртӧй. Кульясыс кыскисны. Мошенник чукӧр, шляйтчад-ветлӧдлад. Весиг емнаныд мошенничайтад, бур йӧзсӧ ылӧдлад. Вӧлӧсьткодьнад ті ӧткодьӧсь. Мый нӧ ветлан? Мыйӧн нин кӧсъян конйыштны миянӧс? (Наяна.) Вӧлӧн-доддьӧн сувтӧма... шойччан керкаӧ... Мун кытысь локтін! Тэтӧг шог...

КАРПӦ. Ме... ме... ме...

МАВУР. Чӧрт, лешак... Пет, шуӧны, керкасьыс.

КАРПӦ. Но и ӧбича бабалӧн. Нинӧмысь тай нӧ кутін увгыны. Энлы, эн вӧтлы пырӧмӧн тшӧтш. Прӧста эг пыр... Пинясьны пыр лӧсьӧдчан... Пӧра воас да, муна. Телега гӧгыльысь ыдждалан. Вузалігас тай кымынысь шуи: важӧсь, мися.

МАВУР. Эн пӧръясь. Кор шулін? Выльясӧс тай кӧсйылін вайны.

КАРПӦ. Эг нӧ шулы? Кымынысь шулі: мися, гӧгыльясыд менам важӧсь. Тэ шуан: мед пӧ важӧсь кӧ, шогмасны. Шогмасны кӧ, и видз. Но мед. Сійӧн кӧ огӧй артмӧй, мӧдторйӧн артмӧдчам: вӧлӧн. Тіянлы ӧні вӧв ковмас. Ме ӧтисӧ вузала. Кык вӧвнас менам немтор жӧ вӧчныс. Донтӧг и вузала, ньӧбӧй.

МАВУР. Эн весь чиктыв, он ӧні ылӧд миянӧс. Тӧдам, пеж горшлӧн кутшӧм вӧлыд. Пыр турбыльтчыны видзӧдчӧ, муртса асьсӧ кыскалӧ. (Нерӧ.) Вузала, вузала. Вузасьысь ветлӧдлӧ. Шыр купеч. Чиган. Мун колӧкӧ сюсьджыка син водзысь-а, укватнас, гормӧдчаннас ойкӧда...

КАРПӦ. Но и ӧбича бабалӧн. Шойччыны оз лэдз. Пасибӧ, Мавур, бур кывъясыд вылӧ.

МАВУР. Мун, мун... Весась регыдджык, лешак.

КАРПӦ. Ог ӧд сёй керкатӧ шонтысигкостіыс... Карсянь локта, изӧймиті. Поводдяыс тонӧ кутшӧм: син ни пель. Асывнас мича вӧлі да, йӧзыс базар тырыс чукӧртчӧмаӧсь. Быдлаысь локталӧмаӧсь. Моньнытӧ тіянлысь аддзылі.

МАВУР. Маланьӧс? Оз тай лый сійӧс лешакыс. Йӧз кӧн нин воисны, сійӧ муніс да воши. Гуляйтӧ, кӧнкӧ, гажа карӧдыд.

КАРПӦ. Мыйӧн ещӧ локтан. Подӧннад татшӧмнад он, буракӧ, котӧрт.

МАВУР. Мый?..

КАРПӦ. Вӧвныд кулӧма, сійӧ и дыр оз во.

МАВУР. Кулӧма? Кутшӧм вӧв?

КАРПӦ. Тіян. Карконыд. Ачым аддзылі.

МАВУР. Пропадитан чужӧм! Вӧвтӧ виӧма. Кузьыс тай новлӧдлас... Лешак, волас менам гортӧ!

ДАНЬӦ. Маланьыс ӧд сэтысь абу мыжа.

МАВУР. Бара моньтӧ доръян, пӧрысь чӧрт. «Абу мыжа!» Коді нӧ мыжа: тэ али ме?

ДАНЬӦ. Ланьт, пӧрысь!

МАВУР. Ачыд, пӧрысь выжыв!

ДАНЬӦ. Дугды сэсся, тырмас. Йӧз дырйи тай дурмин.

КАРПӦ. Мед. Ме ӧд тӧда нин тайӧс.

МАВУР. Тэ, лешак, тшӧтш шыась сэтчӧ.

КАРПӦ. Ӧбича бабалӧн.

МАВУР. Чӧрт чукӧр. Ловъя вылысь кӧсъянныд менӧ гуӧ сюйны али мый? Иваныд весиг абу, дорйыны менӧ некодлы... Коньӧрӧй меӧй... Вӧвтӧ виӧмаӧсь... Мый сэсся керам? Ойя жӧ да ойя! (Бӧрдӧ лыддьӧдлӧмӧн.)

ДАНЬӦ. Мый нӧ сэтшӧма тӧждысян? Вӧв вӧснаыс шогсян? Вӧвтӧг огӧй кольччӧй. Тэ пач вом дортӧ да шыд гырничтӧ сӧмын тӧд-а, вӧвтӧ лӧсьӧдам.

КАРПӦ. Дерт жӧ, сідзи. Ме аски жӧ, колӧ кӧ, вайӧда вӧлӧс гортӧдзныд. Донтӧг вузала.

МАВУР. Бара пӧръявны кӧсъян? Некытчӧ оз инась да, миянлы кӧсъян сюйны? Мошенник! Югыд бугыль! Сійӧ и локтӧмыд войнас. Гӧсьтӧн, кӧнкӧ, асьтӧ лыддян?

ДАНЬӦ. Ланьт, Мавур. Эз сійӧн лок. Пӧпуттьӧ пырӧма, шонтысьны.

МАВУР. Яндысьтӧм син! Буртор ӧд он жӧ куж вӧчны. Сӧмын ветлӧдлан да пӧръясян. Ставныд ті ӧткодьӧсь, лешак чукӧр.

КАРПӦ. Ӧбича...

МАВУР. Волас, тон, талун менам вӧв виысьыс. Синсӧ и кокала.

ДАНЬӦ. Ланьт!

МАВУР. Ачыд ланьт. Лысьтан ещӧ Малань дор овны! Карӧ вӧлі кӧсйӧ тшӧтш мунны, юныс окота да. Кабакъясӧд ветлӧдлыны.

ДАНЬӦ. Дугды нин, пӧрысь йӧйӧй.

КАРПӦ. Мед, мед увгас.

МАВУР. Таысь пола? Лешаксьыд?

ДАНЬӦ. Ланьт колӧкӧ, бур оз ло.

МАВУР. Косясьны он-ӧ кӧсйы? Збоймин йӧз дырйиыд?

КАРПӦ. Ладнӧ пырсьӧма менам татчӧ, эськӧ нӧйтіс тэнӧ. Кыкӧннад эгӧй сетчӧй. Кывнад кӧть мый керсьы, а килы вӧля огӧй сетӧй.

МАВУР. Тэд йӧз семьяӧдз кутшӧм мог? Мый сюйсян?

КАРПӦ. Нинӧм. Кывйыд тай, мися, лытӧм — бертласяс... Ёнджыка сӧр.

МАВУР. Тэ... Тэ менсьым пӧрысьсӧ тшӧтш ылӧдлан? Зык вылӧ пыртан? Пет, шуӧны, менам керкаысь регыдджык. Мышкад кӧ кыкнаннытӧ ӧщӧпекала.

КАРПӦ. Зэв тай тэ косясьысь... Гортсатӧ колӧкӧ нӧйт-а, менӧ он лысьт. Косясьны ме эг пыр татчӧ, ӧщӧпекавтӧг на муна. Но и ӧбича жӧ тэнад. (Кӧсйӧ мунны.) Кӧсйылі бур вӧчны думысь, лои лёк. Энӧ дивитӧй.

ЛАЗАР (паччӧрсянь). Пыравлыв, Карпӧ.

КАРПӦ. Асьныд волывлӧй.

МАВУР. Мун, мун. Туйыс тэд восьса. (Карпӧ петӧ броткигтырйи.)

Квайтӧд петкӧдчӧм

Важъясыс Карпӧтӧг.

МАВУР. Локтӧма, быттьӧ кырныш мерлина вылӧ. Вӧвшойсӧ вӧзйӧ... Бур юӧр вайӧма. Волас талун менам дыш грульыд. Петкӧдла сылы гаж!

ДАНЬӦ. Мый нӧ тэ, баба, йӧй али прӧсуж?

МАВУР. Ланьт, мути. Монь дорыд олан? Кылан, вӧвтӧ виӧма. Нимкодясь!.. (Кост.) Вӧлыд эз ло, дай ачыс тшӧтш воши. Довъялӧ, кӧнкӧ, кар кузяыс... Вомсӧ паськӧдӧма да видзӧдӧ гырысь керкаяс вылӧ. Ылӧг. Тэ, пӧрысь выжыв, паныд сылы мӧдӧдчылін, корсьны кӧсйин. Мун корсь ассьыд донатортӧ, юась, эз-ӧ кодкӧ аддзыв. Тӧждысян югыд бугыль вӧсна, лун-лун кагаяснас ноксян. Сійӧ шляйтчӧ, горт йывсьыд весиг оз думыштлы, деньгаыс сьӧрсьыс. Колльысьӧмсьыс да выйсьыд бура уна, кӧнкӧ, босьтіс. Гуляйтны вӧрсалы позьӧ. Ок, эськӧ, воас кӧ ӧні, дзик жӧ пыр джодж шӧрӧ ляскӧбта-виа. Мустӧм ань. Ловъя юрӧн таысь он мын. (Кост.) Энлӧ, Епрӧм ордӧ петала. Найӧ лэччылісны жӧ карас, гашкӧ, аддзыліс миянлысь полокалӧсӧ. Волас менам!..

ДАНЬӦ. Энлы, сулав. Дзикӧдз ӧмӧй нӧ йӧймин? Этатшӧм поводдяӧн, тӧдӧмысь, подӧн эз пет. Лӧняс да, локтас.

МАВУР. Дорйы, дорйы. Ловтӧ моньыд вӧсна пуктан. Синмӧн аддзытӧмъяс. Лешак чукӧр. (Петӧ.)

Сизимӧд петкӧдчӧм

Даньӧ Лазаркӧд.

ДАНЬӦ. Аттӧ ань! Кыськӧ тай чужлӧма. Таысь сямтӧм оласнога мортыс бара кодкӧ мӧд эм абу му вылас? Ветлӧдлӧ, югъялӧ вӧлӧсьт кузя, йӧзсӧ шызьӧдӧ... Кытчӧ нин и муніс? Олӧм жӧ, зонмӧ, ок-ок-ок. Иван мунӧмсянь Маланьлы бур кыв эз на шулы. Мам, энька... Мужиктӧм мортӧс эськӧ жалитыштны колӧ, овны сьӧлӧм сетны... Посни челядьӧн коньӧр кольӧма. Жалитӧм пыдди дугдывтӧг видӧ да пеж кывъясӧн понъялӧ.

ЛАЗАР. Жалитас, виччысь! Челядьяс со пыр тшыг нисьӧ пӧтӧн олӧны-а, сійӧ шуӧ, ёна пӧ сёянныд, онӧ пӧ пӧтлӧй. Сідзи колӧ шуны? Ок, олӧмӧй, олӧмӧй... Дзоньвидза кӧ эськӧ вӧлі, эг жӧ тані ов да.

ДАНЬӦ. Кӧть эськӧ мед Иваныс регыдджык нин воис. Кӧн нин коли срокыс... Нюжӧдчисны, тыдалӧ, сійӧс лэдзӧмысь. Иванкӧд мунысьясыс важӧн нин локталісны-а. Кодкӧлунӧ на куимӧн воисны. Иваныс кӧ воас, гашкӧ, бурмасджык олӧмным, а сытӧг нинӧм оз артмы.

Кодкӧ йиркӧдчӧ.

Энлы... Кодкӧ, кылӧ, гольӧдчӧ... (Восьтӧ ӧдзӧссӧ.) Коді сэні?

ШЫ: Восьты. Ме, айка.

Кӧкъямысӧд петкӧдчӧм

Важъясыс Маланькӧд.

МАЛАНЬ (пырӧ. Пася, еджыд шалля). Ме эськӧ да...

ДАНЬӦ. Эг и тӧд тэнӧ, Малань, гӧлӧс сертиыд.

ЛАЗАР (нимкодясьӧ). Малань, воин! (Лэччӧ паччӧрсьыс.)

ДАНЬӦ. Коньӧрӧй. Ӧтнад воин? Вӧлыд нӧ кулі?

МАЛАНЬ. Кулі.

ДАНЬӦ. Подӧн локтін? Вермин нӧ уйныс татшӧм поводдянас?

МАЛАНЬ. Подӧн.

ЛАЗАР. Подӧн? Карсяньыс?

МАЛАНЬ. Карсяньыс.

ЛАЗАР. Татшӧм поводдянас... Коньӧрӧй!

МАЛАНЬ. Лёк тай эськӧ да, мый керан. Тӧлыс зэв лэчыд, зэв ёна кынми.

ДАНЬӦ. Пӧрччысь, пӧрччысь ӧдйӧнджык. Шонтысь.

МАЛАНЬ. Пӧрччысьныд нин весиг ог вермы, сэтшӧма кынмыссьӧма.

ЛАЗАР. Энлы, Малань, ме отсышта тэныд.

МАЛАНЬ. Оз ков... Ачым.

ДАНЬӦ. Пӧрччӧд, пӧрччӧд.

МАЛАНЬ. Ог на пӧрччысь. Тадзи шонтысьышта, ветлыны на колӧ пос дорӧдз. Воштыси ӧд ме. Корсьны колӧ ветлыны. Деньгаӧй вошӧма. Чышъян пиӧ вӧлі кӧрталӧма да, чышъяннас и ставнас питшӧгысь усьӧма. Эшті жӧ ме сійӧс лым письыд корсьны, да эз ӧд и сюр. Шонтысьышта да бара ветла.

ДАНЬӦ. Деньгатӧ воштін? Уна-ӧ нӧ вӧлі?

МАЛАНЬ. Уна. Колльысьӧмсьыд и выйсьыд ставнас питшӧгысь усьӧма. Ойя жӧ да ойя. (Бӧрдӧ.)

ДАНЬӦ. Но, эн шогсьы, Малань. Уналӧн ӧд вошлӧ. Мый керан, эн ӧд нарошнӧ шыбит. Пӧрччысь, пӧрччысь, шонтысь. Сюрӧ деньгаыд. Ме тшӧтш ветла корсьныс. Пос дорӧ, шуан, уськӧдін?

МАЛАНЬ. Сэтчӧ.

ДАНЬӦ. Эн бӧрд, эн бӧрд, сюрӧ.

МАЛАНЬ. Ог тӧд... Ӧнӧдз ӧд, кӧнкӧ, тырис нин.

ДАНЬӦ. Эн бӧрд, корсям. Аски асыв ветлам. Лазаркӧд ветлам.

ЛАЗАР. Ветлам, эн бӧрд, Малань, сюрӧ деньгаыд. Эн шогсьы.

МАЛАНЬ. Ок, ёна жӧ ме мудзи. (Пуксьӧ.) Эбӧсӧй ньӧти абу. Локта дай думайта: челядьӧй бара, мися, пӧтӧсь абу-а?

ЛАЗАР. Эн шогсьы на вӧсна: ме верді найӧс.

МАЛАНЬ. Узьӧны нин найӧ?

ЛАЗАР. Узьӧны. Гӧбӧч вылӧ водтӧді дитяясӧс да, пасьӧн и шебрӧді.

МАЛАНЬ. Коньӧръяс. Виччысисны, кӧнкӧ, менӧ?

ЛАЗАР. Ыджыдджыкыс пыр тэнӧ казьтыліс...

МАЛАНЬ. Бӧрдісны?

ЛАЗАР. Эз ёна... Неунатӧ, дерт, вӧлі.

МАЛАНЬ. Энька нӧ узьӧ нин?

ДАНЬӦ. Оз на. Кытчӧкӧ тай петіс...

МАЛАНЬ. Кывлід нин, мый ыджда пакӧсьт менам лои? (Бӧрдӧ.) Кулі ӧд, вӧвным кулі. Мунігӧн нин мыйкӧ жугыль вӧлі: мунас-мунас дай сувтас. Карӧдз воим, дай кулі...

ДАНЬӦ. Аттӧ...

МАЛАНЬ. Йӧзыс чукӧрмисны менам додь гӧгӧр... Ставныс видзӧдӧны. Ме бӧрда сэні: мый, мися, гортсаыдлы висьтала, сёяс менӧ энькаӧй... (Кост, дыр бӧрдӧ.) Сэтчӧ жӧ ӧд и деньгаыд воши. Ойя жӧ да ойя...

ДАНЬӦ. Пальӧдчы, Малань, эн бӧрд. Сюрӧ, сюрӧ деньгаыд.

МАЛАНЬ. Эшті жӧ нин ме талун бӧрдны... Кытчӧ мем воштысьны? Дыр жуйялі. Гортӧ эг пыр, энькаысь пола да. Эськӧ, гашкӧ, эг нин и пыр да, челядьӧй жальӧсь лоины. Пышйыны вӧлі кӧсъя кытчӧкӧ... Ёна жӧ ме шудтӧм, коньӧрушкаӧй: шог шог вылӧ. Мужикӧй салдатын, кык посни челядь. Уджала мый вермӧмысь... Некутшӧм уджысь ог дӧзмы, ог кӧдзӧдчы... Ачымӧс пыр видӧны да вӧйпӧны. Сэтчӧ жӧ вӧлыд кулі, быттьӧ вии ме сійӧс. Ойя жӧ нин да ойя... Мый бара ме кута керны-а?! (Бӧрдӧ.)

ДАНЬӦ. Но, тырмас сэсся. Эн вывтісӧ шогсьы. Мый нӧ керан, сідзи вӧлӧм колӧ. Дзоньвидза кӧ — ставыс на бур лоӧ. Вӧвтӧ ӧд кыдзкӧ лӧсьӧдамӧй на жӧ. Иваныд медтыкӧ волас-а. Асьтӧ сійӧ доръяс и.

МАЛАНЬ. Олӧм жӧ лои менам... Верӧс сайӧ мунӧмсянь долыдлун эг на аддзыв... Бӧрдышті жӧ нин ме ас нэмӧн. (Кост.) Кутшӧм эськӧ подӧнтӧ воӧмыд татшӧм поводдянад вӧлі жӧ да... Кӧсйи нин эськӧ карас кольччыны да... Челядьӧй жальӧсь. Пукала ме кулӧм вӧв дінын да шогся. Локтіс кодкӧ ме дінӧ, сёрнитӧдӧ менӧ. Вӧлыд пӧ кулі?.. Кулі, мися. Аслам синваӧй сідзик и тюльгӧ-визувтӧ рожабанӧд. Эн пӧ бӧрд, — сійӧ шуӧ, — выль вӧв пӧ лоӧ тіян. Кӧсйис сійӧ гортӧдз вӧлӧн вайны, да немтор ме эг путьмы шуны сылы. Йӧй моз пукала вӧв бердын да шогся. Дыр сідзи пукалі. Миянладорса ставныс нин мунісны. (Кост.) Коркӧ сэсся вузалі выйӧс, коли доддьӧс да мӧдӧдчи гортлань. Водзӧ мунӧмӧй зэв омӧля содӧ. Кымыныськӧ усьлі жӧ. (Бӧрдӧ.)

ДАНЬӦ (аслыс). Оз ков сылӧн вӧлыс. Иван локтас да, бурӧс ньӧбам.

МАЛАНЬ. Сьӧкыд жӧ мужиктӧг овны, лёк энька водзад.

ЛАЗАР. Регыд локтас Иваныд. Эн бӧрд, эн шогсьы, Малань.

ДАНЬӦ. Локтас, дерт. Шонтысигмозыд вай мыйкӧ сёйышт, сьӧлӧм нуртӧ перйы. (Мунӧ пачлань.) Пачас мыйкӧ эм абу, Лазар?

ЛАЗАР. Эм. Рокыд кольыштіс.

ДАНЬӦ. Шаньга на кӧнкӧ вӧлі и.

ЛАЗАР. Эм, эм. Сэтӧн, залавкаын.

ДАНЬӦ. Мун вай пызан вылас.

Лазар вайӧ.

МАЛАНЬ. Оз ков. Немтор оз ков. Сьӧлӧмӧс веськыда нюкыртӧ.

ДАНЬӦ. Кыдзи нӧ сёйтӧгыс? Колӧкӧ, лунтыр на эн сёйлы. (Вайӧ рок тасьті.)

МАЛАНЬ. Эг эськӧ да. Оз и ков. Немтор меным ӧні оз кылав. Шогнас пӧт. Шогысла юрӧй бергӧдчӧ. Кынми, мудзи зэв ёна.

ЛАЗАР. Вот тшай эськӧ тэныд. Гашкӧ, юыштан?

МАЛАНЬ. Ог. Пӧрччыся да паччӧрӧ сутш кежлӧ кайла, челядь дінӧ. Шонтысьышта тшӧтш неуна. (Пӧрччысьӧ.) Ёна жӧ мудзсьӧма. Кокъясӧс быттьӧ пуртӧн вундалӧны. Эшті жӧ ме собны толаӧдыд. Тӧла, кок йывсьыд уськӧдӧ. Туйсӧ тыртӧма... Мед нин эськӧ сійӧ ставыс, да ӧд деньгаыд воши.

ДАНЬӦ. Эн шогсьы сы вӧсна, Малань, сюрас.

МАЛАНЬ. Дзикӧдз кӧ нӧ вошӧ?

ДАНЬӦ. Вошӧ кӧ, мед. Сымда вӧснаыд корысьӧ огӧй на пӧрӧй.

МАЛАНЬ. Ёна жӧ энькаыд видчас бура. Кыдзи ме сылы петкӧдча? Вӧлыд эз ло, дай деньгатӧ тшӧтш вошті.

ДАНЬӦ. Оз вид. Лок сёйышт войдӧр.

Малань пуксьӧ пызан помӧ.

ДАНЬӦ. Ми Лазаркӧд доръям тэнӧ, огӧ лэдзӧй видныыс ёна. Куимнад ӧд венам жӧ.

Ӧкмысӧд петкӧдчӧм

Важъясыс, Мавур да. Мавур пырӧ, лёкысь уськӧдчӧ пукалысьяс вылӧ, медся ёна Малань вылӧ.

МАВУР. Ӧттӧ зонмӧ, пуксьӧмаӧсь куим друг! Ӧкаяннӧй чукӧр! (Маланьлы.) Воин? Кӧні нӧ вӧлыд?.. Виин?..

ДАНЬӦ. Мавур, энлы, сулав. Тӧлкӧн колӧ.

МАВУР. Бара лешактӧ дорйыны лӧсьӧдчан? Орччӧдчӧмаӧсь пызан саяд. Сёян-юан ваялӧмаӧсь... Эськӧ ляскӧбтыны рок кашникнас чужӧм-рожааныд...

ДАНЬӦ. Ланьт, Мавур.

ЛАЗАР. Енмӧй-Кристосӧй! Бара воис... (Мунӧ кӧтшасас.)

МАВУР. Пачтіыд и быдӧн нин корсьысьӧмаӧсь. Оз бара тшыгйӧдны. Шляйтчин?! Сьӧлӧмыд бурмис?

ДАНЬӦ. Ланьтан он нӧ тэ? (Пызанас кучкӧ кулакнас.)

МАВУР. Повзьӧдін! Лешак чужӧм, лысьтан ещӧ ме вылӧ горзыны да кулакъяснад зымйӧдлыны! Босьта да тоштӧ нетшка.

ДАНЬӦ. Мавур, эн грекӧ вӧйт. Ог лэдз Маланьӧс вӧрзьӧдны.

МАВУР. Ті ӧтдор? Ӧтвылысь?

ДАНЬӦ. Пернатӧм али мый нӧ тэ? Видзӧдлы моньыд вылӧ, кутшӧм коньӧр пукалӧ. Подӧн воӧма карсяньыс. Этатшӧм поводдяӧн — ӧдва ловъя. Жалитны колӧ, а оз сакны понйӧс моз.

МАВУР. Тэ жалит, выжыв дзурля. Вӧвтӧ ньӧбны деньгаыд уна? А? (Маланьлы.) Кӧні деньгаыд? Вай татчӧ. Югыд бугыль, измин места вылад. Кӧні, мися, выйсьыд деньгаыд? Кылан он?

МАЛАНЬ. Абу.

МАВУР. Абу-у?! Эн ӧмӧй нӧ выйтӧ вузав?

МАЛАНЬ. Вузалі эськӧ да...

МАВУР. Вузалін кӧ, и вай.

МАЛАНЬ. Кутшӧм деньга?.. А, господьӧй...

МАВУР. Кӧні деньгаыд, лешак?

МАЛАНЬ. Вошті.

МАВУР. Воштін?

ДАНЬӦ. Локтігас уськӧдӧма... Эстчӧ... Пос дорӧ. Чышъяннас уськӧдӧма. Сюрӧ. Корсям, дай сюрӧ.

МАВУР. Эн пӧръясь! Некытчӧ эн вошты. Пӧрйӧдлан миянӧс. Дзебин кытчӧкӧ. Вай!

ДАНЬӦ. Воштӧма да нӧ кысь сетас. Ветлам корсьны.

МАВУР. Сёйин ад горшыд миянӧс: вӧвтӧ виин дай деньгатӧ воштін.

ДАНЬӦ. Энлы, пӧрысь...

МАВУР. Ланьт, выжыв. Куштыны пондіс миянӧс сюра дявӧлыд — тэ доръян.

ДАНЬӦ. Быдӧнкӧд ӧд воштысьӧмыд вермас лоны. Дыр-ӧ нӧ вӧлі усьныд.

МАВУР. Ветлӧдлін? Шляйтчин? Виччысьӧй, сюрас. Кодлыкӧ ӧд, дерт, сюрас...

ДАНЬӦ. Лазар, кӧн нӧ пӧнарыд? Ветла корсьны.

МАЛАНЬ. Энлы, айка, ме ачым ветла.

ДАНЬӦ. Кытчӧ татшӧмӧн мунан? Ов гортад, шонтысь.

МАЛАНЬ. Ветла ачым. Ог кольччы.

ЛАЗАР. Батьӧ, ме тшӧтш ветла.

МАВУР. Тэ, дерт, коктӧм чӧрт, тшӧтш кыссян.

ЛАЗАР. Колльӧда кӧть либӧ.

МАВУР. Гегдан. Паччӧртӧ бурджык поньтав...

ДАНЬӦ. Ӧтнам ветла. Олӧй гортын.

МАВУР. Кытчӧ мӧдан? Кузьяс дінад?

ДАНЬӦ. Ачым тӧда, кытчӧ муна. Тэ ланьт. Малань, мун шонтысь. Кай паччӧрӧ.

МАВУР. Тэ мунан? Ачыс корсяс.

ДАНЬӦ. Ме тай мӧда-а. Тэ вылӧ ог на кутӧй видзӧдны.

МАВУР. Чӧрт! Ёрӧм кучик! Нарошнӧ кӧ менӧ скӧрмӧдан-а? Мый вылӧ трасичаӧс видзам? Ачыс корсяс. (Маланьлы.) Мый сэтчӧ сувтін, сюра дявӧл? Мун, лешак, корсь деньгатӧ. Мун! (Тойлалӧ ӧдзӧс сайӧ.) Эн лысьт локны деньгатӧгыд. Керка помӧ ог лэдз.

Дасӧд петкӧдчӧм

Важъясыс Маланьтӧг.

МАВУР (Даньӧӧс оз лэдз петны). Тэнӧ ме ог лэдз. Эн лысьт петны.

ДАНЬӦ. Лэдз, йӧй.

МАВУР. Ог. Ачыс корсяс.

ДАНЬӦ. Кытчӧ нӧ вӧтлін Маланьтӧ татшӧм поводдянас?

МАВУР. Мед пропадитас. Кузьясыс мед нуасны. Мынлам кӧть регыдик кежлӧ. (Тойыштӧ.) Он лысьт мунны, чужӧмтӧ гыжъяла.

ДАНЬӦ. Казьтыштла ме коркӧ тайӧ лунсӧ. Мыйкӧ кӧ лоӧ, бур эн виччысь месянь...

МАВУР. Эн повзьӧдлы, ог пов. Вот эськӧ тэнӧ асьтӧ вӧтлыны. Вӧвтӧ виис, деньгатӧ воштіс, а тэд пыр немтор. Лысьтан ещӧ дорйыны сійӧс? Пуксьӧдӧмаӧсь пызан сайӧ, вердӧны ая-пиа. Сійӧ быттьӧ бур гӧстя. Сылы, чайтад, пуӧма да пӧжалӧма... Ляскӧбтыны эськӧ гырничнас юр пыдӧсаныд, мед пасьмунанныд.

ДАНЬӦ. Ок тэ, ёма.

МАВУР. Мый?

ДАНЬӦ. Ёма, мися. Кикимера.

МАВУР. Ме ёма?! Ме кикимера?!

ДАНЬӦ. Тьпу... Тэысь нӧ коркӧ мынлан он-а?

МАВУР. Меысь кӧсъян мынтӧдчыны? Босьта да став тоштӧ нетшка.

ДАНЬӦ. Он тай лысьт.

МАВУР. Сюра лешак! На жӧ тэныд, син вежысьлы. (Босьтӧ пызан вывсьыс гырничсӧ да зурӧдӧ сійӧн Даньӧӧс.) На, на тэныд.

Гырничыс усьӧ да пасьмунӧ. Кылӧ гольӧдчӧм.

ЛАЗАР. Дугдӧй, кодкӧ, кылӧ, локтӧ.

ДАНЬӦ. Дугды, йӧй. Гольӧдчӧны со, чуксасьӧны. (Восьтӧ ӧдзӧссӧ.) Коді сэні?

Посводзсянь шыасьӧ тӧдтӧм гӧлӧс: «Гортынӧсь? Онӧ на узьӧй?»

ДАНЬӦ. Огӧ. Коді нӧ тэ?

ГӦЛӦС. Ме, старӧста.

ДАНЬӦ. Епрӧм? Эг нин и тӧд гӧлӧс сертиыд.

МАВУР. Чӧртъясыд новлӧдлӧны войнад. Оз пукавсьы гортаныс. Кыскасьӧны керкаысь керкаӧ.

Дас ӧтиӧд петкӧдчӧм

Важъясыс да Епрӧм Иванкӧд.

ЕПРӦМ (посводзсяньыс). Кӧні и ӧдзӧс? Сюри. Гӧсьтӧс тіянлы вайӧда.

ДАНЬӦ. Гӧсьтӧс?

ЕПРӦМ. Со тай, видзӧдлы...

ИВАН. Олан-вылан, батьӧ!

ДАНЬӦ (нимкодя). Иван!

МАВУР. Сьӧлӧмшӧрӧй менам. (Уськӧдчӧ сьылі вылас, окалӧ.)

ИВАН. Мамӧй! Матушкаӧй!

ДАНЬӦ. Воин? Татшӧм сёрӧн? Дыр тай тэнӧ эз лэдзны.

ИВАН. Нюжалыштіс тай неуна. Кутшӧма нин ті оланныд тані? Дзоньвидзаӧсь-ӧ? Маланьыс нӧ кӧні?

ДАНЬӦ. Маланьыд?.. Кытчӧкӧ петіс ӧні.

ИВАН. А челядь нӧ ловъяӧсь на?

ДАНЬӦ. Ловъяӧсь... Дзоньвидзаӧсь. Узьӧны ӧні.

ИВАН. А Лазар нӧ кӧні?

ЛАЗАР. Тані.

ИВАН. Паччӧрын? Пыр на висьӧдчан? Олан-вылан, вокӧ.

Лазар лэччӧ паччӧрысь, здоровайтчӧны вокыскӧд. Сэсся Иван кайӧ паччӧрӧ челядь дорас.

ЕПРӦМ. Тэ нӧ, Мавур, талун пыралін миянӧ?

МАВУР. Пыралі. Малань йылысь юасьны. Ӧні эськӧ гортын нин да. Вӧвнымӧс ӧд виӧма...

ЕПРӦМ. Эз жӧ ви. Кутшӧмкӧ висьӧм, кӧнкӧ, топӧдіс, да сійӧ кулі. Кымын вӧв ӧд сідзтӧ кувлывлӧ. Но мед, эн шогсьы. Сыысь бур вӧв лӧсьӧдад, дай эм нин сійӧ... Выль вӧлӧн локтім Иваныдкӧд, бур да шань. Маланьтӧ видан, а сійӧ жӧ и нажӧвитӧма выльӧс. Кутшӧмкӧ бур морт козьналӧма сылы зэв ён да сюсь вӧв. Аддзылӧма сійӧ Маланьлысь бӧрдӧмсӧ вӧв шой дінас, жаль лоӧма да жертвуйтӧма ассьыс вӧвсӧ. Вӧлысла ветлігкості Маланьыд удитӧма мунны сэтысь. Ветлӧдлӧ бур мортыд базарӧдыс да юасьӧ: кодарӧ пӧ муніс кулӧм вӧлыслӧн кӧзяйкаыс. Ме пӧ сылы вӧв вайи. Ме тшӧтш Маланьтӧ корси да, эз и сюр, удитӧма нин мунны. Сійӧ вӧвтӧ меным сетіс: доддяв пӧ да ну гортӧдзыс, мед пӧ оз шогсьы сійӧ. Ме доддяси, мӧдӧдчи карсьыд. Видзӧда да — туй кузяыс нопъя салдат мунӧ. Матысми — Иваныд тіян, кӧрт туй вывсянь локтӧ. Суӧді ме сійӧс, сувтім, сёрнитыштім, сэсся пуксим дай локтім гортӧдзныд. Асланыд вӧлӧн-доддьӧн.

МАВУР. Зэв ыджыд аттьӧ бур мортыслы. Дзоньвидзалун да кузь нэм сылы мед ен сетас. Тэд миян вӧсна тӧждысьӧмсьыд тшӧтш. Маланьыд подӧн локтӧма да полокалӧыд туй вылас деньгасӧ воштӧма. Кытчӧкӧ татчӧ матӧ и уськӧдӧма. Ӧні корсьны муніс, буракӧ.

ЕПРӦМ. Деньгасӧ воштӧма? Миянлы сюри. Чышъян пиын. Сылӧн, ме чайта, и эм. Матысь сюри. Супоньнымӧс ми сувтыштлім зэлӧдны, — мыйкӧ кок улӧ сюри. Видзӧдлі — чышъян пиын деньга. Танӧ, налӧй. Эг на весиг разьлӧй. (Сетӧ Мавурлы чышъяннас.)

МАВУР. Миян чышъяныс, миян. Сюрӧма ӧд Маланьыдлӧн деньгаыс. Епрӧм тонӧ аддзӧма...

ДАНЬӦ. Ме тай шулі, мися, оз вош, сюрӧ.

ИВАН (лэччӧ паччӧрысь). Кӧн нӧ Маланьыс? Мый та дыра оз лок?

ДАНЬӦ. Деньгасӧ корсьны муніс да мыйкӧ тай дыр эз кут воны.

ЛАЗАР. Сюрӧма, сюрӧма деньгаыс. Кутшӧм нимкодь. Пырысь-пыр котӧртла паныд да висьтала сылы... (Пасьтасьӧ, ноксьӧ.)

ДАНЬӦ. Ӧдйӧнджык ветлы. Висьтав, Иваныд пӧ воис... Пӧнартӧ босьт, пемыд.

ЛАЗАР. Тӧда ӧд. (Петӧ.)

Дас кыкӧд петкӧдчӧм

ИВАН. А ті кутшӧма сэсся оланныд?

ДАНЬӦ. Олам эськӧ, немтор шуны, бура да, сӧмын тай бабаяс мыйкӧ оз лӧсявны. Но да ӧні воин ачыд, артмӧдан ставсӧ. Маланьтӧ дорйы, эн сет мамыдлы ӧбӧдитны. Зэв шань баба Маланьыд, рам, челядьсӧ радейтӧ.

Дас коймӧд петкӧдчӧм

ЛАЗАР (кашкигтырйи пырӧ пӧнара, повзьӧм чужӧма). Ой, ой, ой... ме нин... петі посводзӧ, биаси... Видзӧда... Син вылӧ уси...Малань... Малань... Эстӧні... Ой, ой, ой... Ӧшалӧ... Пельӧсас... Джагӧдчӧма... Ой-ой-ой...

ИВАН (зэв ёна повзьӧ). Малань?

ДАНЬӦ. Енмӧй Кристосӧй.

ИВАН. Джагӧдчӧма?

Котӧрӧн петӧ посводзӧ. Сы бӧрся петӧны ставныс, Мавурысь кындзи. Недыр мысти пырӧны Иван, Епрӧм, Даньӧ. Пыртӧны Маланьӧс. Лазар бӧрсяньыс.

ИВАН (уськӧдчӧ, кутӧ Маланьӧс, окалӧ). Сьӧлӧмшӧрӧй менам... аканьӧй... Абу тай вермӧмыд виччысьныд. (Бӧрдӧ.)

Бӧрдӧны и мукӧдыс.

Пом