КӦНІ ТЭ, ЧИБЛЬӦГ Ю?

1

Каникул дырйи Зоя локтіс гӧститны сиктӧ Пекла баб ордас.

Талун асыв сійӧс бара садьмӧдіс петуклӧн гора чуксасьӧмыс. Бабыс оліс нин. Гӧстялы удитӧма пӧжавны рыська шаньга, пызан вылын сулалӧ пӧжӧм йӧв тыра кринча.

Сёйыштіс-юыштіс нывка и котӧрӧн ывлаӧ.

Орчча керкасьыс юкмӧс дорӧ петіс вала ар дас куима беринӧсь чужӧма детина. Зоя удитіс нин сыкӧд тӧдмасьны.

— Бур асыв, Яша, — ӧвтыштіс сылы кинас нывка.

— Привет, — мурӧстіс неокотапырысь детина.

— Талун мый кутан вӧчны?

— Пашкакӧд Чибльӧг юӧ чери кыйны мунам. Сӧмын тай дыр узьӧ, позис важӧн нин мунны. Джын туйсӧ эськӧ восьлалім нин.

Зоя котӧртіс детинка дорӧ, меліа видзӧдліс сы вылӧ.

— Ой, Яша, менӧ тшӧтш босьтӧй. Сэтшӧм окота велӧдчыны чери кыйны. Босьтад?

— Но да, виччысь, кытчӧ нӧ тэнӧ босьтам. Ми ӧд узьӧмӧн мунам, дас верст сайӧ. Мудзан, ковмас бӧр бергӧдчыны.

— Вот и ог. Ме походъясын сыысь на уна ветлывлі. Но босьтӧй, пӧжалуйста.

— Номъяс вильӧдасны, лӧдзьяс курччаласны, бӧрдны кутан, — эз сетчы Яша.

— Менам эм антикомарин. Мавтчан сійӧн, и некутшӧм ном ни гут тэ дорӧ оз матыстчы. Кӧсъян кӧ, тэныд и Павелыдлы сетышта. Сідзкӧ, босьтанныд? Пыра да бабӧлысь юала, лэдзас оз тіянкӧд ветлыны.

— Энлы тэрмась. Пашка локтас да тӧлкуйтам. Сійӧ, колӧкӧ, оз и кӧсйы тэкӧд мунны, черияссӧ сӧмын повзьӧдлыны кутан.

Яша муртса удитіс пыртны ва ведрасӧ гортас, мыччысис гӧгрӧс чужӧма, чиган кодь сьӧд Павел. Тушанас сійӧ другыс серти вӧлі ыджыдджык. Павел аскӧдыс вайӧдӧма ас кодьыс кузь сьӧд гӧна понйӧс.

— Мый нӧ сы дыра узян? Ӧнӧдз эськӧ Чибльӧг ю дорӧдз нин воим, — вомаліс сійӧс другыс.

— Нидзув корсялі, ыджыд банка тыр сюри, — дорйысис чери кыйысь.

— Со тай тшӧтш вӧзйысьӧ миянкӧд, — беринӧсь чужӧмсӧ Яша бергӧдліс нывкалань.

— Хы-ы... Ёна тай колӧ вӧлі. Да сійӧ джын туйсӧ оз вермы мунны...

— Вот и верма. Ньӧти ог мудз. Но, Павлик, тэ ӧд зэв бур. Яша, босьтад ӧд? Пӧжалуйста...

Детинкаяс видзӧдлісны ӧта-мӧд вылас, мыйкӧ ас костаныс вашкӧдчыштісны, сэсся Павел вочавидзис:

— Босьтам сідзкӧ, сӧмын эн няргы. Антикомаринтӧ меным тшӧтш сетыштан?

— Сета, дерт, и тэныд, и Яшалы. Ставнымлы тырмас.

Нывка кӧсйис нин котӧртны бабыс дорӧ, но Яша сувтӧдіс сійӧс:

— Шоныдджыка пасьтась. Босьт тупӧсь нянь, кружка, пань, сакар. Мукӧдторйыс ставыс миян эм. Сэні юква пуам. Вугыр кӧв ме тэ вылӧ босьта. Сӧмын ӧдйӧджык пасьтась, а то кольны вермам.

— Пӧжалуйста, эн кольӧй, — кевмысис нывка и котӧрӧн уськӧдчис бабыс керкаӧ. Но бабыс удитӧма мунны кодкӧ ордӧ.

2

Мӧдӧдчисны Чибльӧг ю дорӧ, кӧні, Пашка висьталӧм серти, коді ветлӧма сэтчӧ батьыскӧд вуграсьны, сы мында чериыс, мый куш вугыр вылӧ шедӧ. А юыс пӧ кутшӧм мича да сӧстӧм!

— Вот асьныд аддзыланныд, — ошйысис сійӧ. — Ёкышъясыс пань кузяӧсь, кельчисӧ да комсӧ ӧдва удитан лэптавны. Ми батьӧкӧд вит лун сайын ведра тыр кыйим.

— Тэ, Лобан, пырджык содталан, — вомаліс сійӧс Яша.

— Мыйла сійӧс Лобанӧн шуин? — юаліс нывка.

— Пашка Лобанов, а ми сійӧс школаын кокньыдджыка шуам — Лобан.

Павеллӧн понйыс котӧртіс водзвыланыс, то лэбачьясӧс повзьӧдас, то бобувъяс бӧрся вӧтчылас.

Енэжын ӧти кымӧртор абу. Шонді надзӧникӧн руньгӧ аслас нэм чӧжся туйӧд. Кокньыдик тӧв то пошиктыштас надзӧникӧн, то дыр кежлӧ чӧв усьлӧ.

Зоя пасьталӧма кузь гач, лӧз куртка, кокас дженьыд гӧленя резинӧвӧй сапӧг, юрас берет. Векньыдик жебиник мыш вылас ӧшаліс неыджыд рюкзак, коді блёнъяліс ӧтарӧ-мӧдарӧ. Лобан ӧтторъя мыйкӧ да мыйкӧ висьталӧ, ошкӧ понсӧ, кодӧс ньӧбӧма чиганъяслысь куим шайтысь.

Вель дыр восьлалісны гажа ягӧд. Векньыдик вӧрса туй пӧлӧн тшӧкыда быдмисны пожӧмъяс, козъяс, корсюрӧ паныдасьлісны еджыд ялаӧн вевттьысьӧм боръяс.

— Павел, паныдасяс кӧ понйыдлы ош, повзяс оз эськӧ? — юаліс карысь воӧм нывка.

— Чайтан, Ата повзяс? Некор оз. Кольӧм во сійӧ йӧра бӧрся вӧтчыліс. Керкаӧ пырны тӧдтӧм йӧзӧс некодӧс оз лэдз, — сяргис-висьталіс Лобан.

Виччысьтӧг туйыс торъялі кык пельӧ. Яша сувтіс, видзӧдліс другыс вылӧ.

— Кодар туйӧдыс колӧ мунны, Лобан?

— Кыкнанныс Чибльӧг ю дорӧ вайӧдасны. Тасянь абу нин ылын.

— А ті батьыдкӧд сэки кодар туй кузяыс мунід? — бара юаліс Яша.

— Шуйга вывтіыс, буракӧ, — гӧгӧр гонняліс Лобан. — Эгӧ, веськыд туйӧдыс... Помнита... Шуйга туйӧдыс мунім.

— Но и юр вежӧр тэнад. Оз весьшӧрӧ математикасьыд учительничаыд «двойкаяс» пуктав.

Лобан дузгӧдчис. И мыйла Яшкалы татшӧмтор йывсьыс колӧ вӧлі висьтавны бокӧвӧй нывкаыслы?

— Мый ті падминныд? Чери кыян местаӧдз ме тіянӧс куньса синъясӧн верма вайӧдны. Мӧдім шуйга туйӧдыс, — Лобан картузнас чышкыштіс чужӧм вывсьыс пӧсьсӧ и чукӧстіс понсӧ.

— Ата! Ата! Ме бӧрся...

Мӧдӧдчисны водзӧ. Туй бокын сулаліс ляпкыдіник сьӧд мыр. Ата сувтіс, мӧдіс гораа увтны мисьтӧм мыр вылӧ. Аслас гӧныс тшӧть моз сувтіс.

Яша гораа серӧктіс.

— Но и пон тэнад, Лобан. Мыртӧ ошкӧн чайтіс.

— Ланьт, мися! Ланьтан он! — чирыштіс Атаӧс кӧзяиныс, а аслыс яндзим лои нёль кока другсӧ вывті ошкӧмсьыс. Мый думайтас ӧні сы йылысь бокӧвӧй нывкаыс?

— Ок, тэ, трусиха. Нинӧмсьыс повзин, — бурӧдіс понйӧс Зоя.

Пон вель дыр на эз лысьт матыстчыны повзьӧдчысь мыр дорӧ, ыліті кытшовтіс сійӧс. Сэсся век жӧ матыстчис да дыр исаліс.

Мунісны час, мунісны мӧдӧс, а Чибльӧг ю пыр на эз тыдовтчы.

— Гашкӧ, туйсӧ сорлалін, Лобан? Ми ӧд ылыстчам юсьыс.

— Ме... Сорлалі... Вот кольӧ час джын, и аддзанныд тайӧ мича юсӧ. Но и кыйсьыштам талун. Со кутшӧм гажа луныс.

— Луныс эськӧ мича, да регыд помасяс. Ми, тӧдӧмысь, дас вит километр нин мунім. Павлик, пӧжалуйста, висьтав, гашкӧ, збыльысь сорлалін туйяссӧ? — заводитіс шогсьыны и Зоя.

— Энӧ шогсьӧй. Регыд аддзанныд ыджыдысь-ыджыд пожӧм. Воам сы дорӧ, кежам веськыдвыв, и позьӧ чӧвтавны вугыр шайтъяс.

Бара на мунісны час, а гашкӧ, и дырджык. Но ыджыдысь-ыджыд пожӧм сідзи и эз паныдась.

— Павлик, пӧжалуйста, висьтав, кӧні нӧ тэнад пожӧмыд? — шогӧ усис Зоя.

— Воас. Тасянь сы дорӧдз зэв нин матын.

Кӧть и гожся луныд кузь, но и сійӧ помасьӧ. Шондіыс оз нин лунся мозыс шонты. Вӧйтчас сійӧ стенӧн сулалысь пуяс сайӧ, и пуксяс рыт, а сэсся и вой.

Вель дыр на мунісны. Дугдісны сьывны вӧрса лэбачьяс, тӧдӧмысь, шойччыны пуксялісны. Яша ён кисӧ пуктіс другыслы пельпом вылас. Зоялы кажитчис, мый сылӧн чужӧм вылас беринъясыс лоины ещӧ на сукджыкӧсь.

— Сулав... Кытчӧ нуӧдан миянӧс? Нолтӧ думыштлы, стӧча-ӧ ми мунам? Эн-ӧ вунӧд, кыті мунід батьыдкӧд?

Павел вежсис чужӧм вывсьыс. Гӧгӧр видзӧдліс, дыр нюліс вом дорсӧ.

— Гашкӧ, веськыд туйӧдыс колі мунны. Дзикӧдз вунӧді.

— Эк тэ, гырнич. Вот и надейтчы тэ вылӧ.

— Гашкӧ, бӧр бергӧдчам гортӧ, а то бабук шогсьыны кутас? Пӧжалуйста, бергӧдчамӧй, — кевмысис Зоя.

— Ме сідзи и тӧді, пойгыны кутан, — ӧлӧдіс сійӧс Лобан.

3

Медводдза луннас чери кыйысьяс сідзи и эз воны Чибльӧг ю дорӧ.

— Мый кутам вӧчны? Ми быдса лун нин мунам. Лобан, кӧні нӧ тэнад чериа юыд?

— Мӧд туйӧдыс, буракӧ, мунсис. Батьӧлысь карта колӧма босьтны.

— Тэ и картанас эськӧ сорсин. Пӧжалуйста, висьталӧй, збыльысь ӧмӧй вошим? Павлик, тэ таысь мыжаыс.

Пон мудзӧма жӧ, водіс небыд нитш вылӧ, нюжӧдіс гӧрд кывсӧ да .дыр пошиктіс.

— Но, Ата, нуӧд миянӧс Чибльӧг ю дорӧ, пӧжалуйста, — малаліс понйӧс Зоя.

Павел видзӧдліс туй дорын сулалысь джуджыд коз вылӧ, пӧрччис пинжаксӧ, пуктіс сумкасӧ.

— Час, кайла пу йылас да видзӧдла гӧгӧр, оз-ӧ тыдав юыс.

Джынйӧдзыс кымын кайліс Лобан, сэсся бӧр кутіс лэччыны.

— Юрӧй бергӧдчӧ, муртса эг усь. Некутшӧм ю оз тыдав.

Недыр мысти паныдасис векньыдик вӧрса ю. Чери кыйысьяс мыськисны пӧсялӧм чужӧмнысӧ, юисны сэтысь кӧдзыд васӧ.

— Юыс веськыдвыв визувтӧ. Тӧдӧмысь, Чибльӧг юӧ сійӧ усьӧ. Сідзкӧ, миянлы ю пӧлӧныс колӧ лэччыны, — велӧдіс шӧйӧвошӧм Лобинӧс .да Зояӧс Яша.

Эз на удитны вӧчны воськов кызь, ю бокысь ыджыд шыӧн кыпӧдчис дозмӧр котыр.

— Ой... Кодъяс нӧ тайӧ? — повзис нывка.

Пӧткаяс эз и ылӧдз лэбзьыны, пуксялісны орччӧн сулалысь пожӧмъяс вылӧ, мӧдісны гоннявны. Ата ризъяліс ӧтарӧ-мӧдарӧ, некыдз оз казяв, кӧні пукалӧны дозмӧръясыс.

Дыр нимкодясисны челядь дозмӧръясӧн. Колӧкӧ, ещӧ дыр на видзӧдісны, да кӧндозмӧр ассьыс пиянсӧ нуӧдіс кытчӧкӧ бокӧ, ылӧджык йӧз син водзысь.

Шонді надзӧникӧн руньгис аслас туйӧд, регыд дзикӧдз вошӧ пуяс сайӧ. Вӧр пӧвстӧ дзебсьӧм ю то ӧтарӧ чукыльтлас, то мӧдарӧ. Номъяс быд боксянь усьласисны чери кыйысьяс вылӧ, зыньгисны. Кияс да чужӧм ковмис зыравны антикомаринӧн, медым мынтӧдчыны тайӧ аравасьыс.

Воис неыджыд мыльк. Кык джуджыд ниа пу сулалісны дзик берег дорас. Яша гӧгӧр видзӧдліс, сэсся сетіс индӧд.

— Тӧда, ёна мудзинныд. Тані узьны кутам. Аски, мыйӧн югдас, водзӧ мӧдӧдчам.

— Узьны? Тані, вӧрас?.. Ош либӧ кӧин кӧ уськӧдчасны, — чуймис Зоя.

— Миян ӧд пон эм. Видзны кутас миянӧс. Сідз ӧд, Лобан?

Павел сэтшӧма мудзӧма, кывсӧ шуны оз вермы. Видӧ асьсӧ, мыйла муніс чери кыйны. Шуштӧм кыдзкӧ тайӧ тӧдтӧм вӧрас.

И Зоя шогӧ уси. Бӧрддзыны окота. Сёяныс вомас оз пыр.

— Бабӧ, тӧдӧмысь, майшасьӧ ме вӧсна. Бур, мый записка пызан вылӧ коли. Гижи, кытчӧ мунам и кор бӧр бергӧдчам.

Войбыд кежлӧ чукӧртісны пес. Бипур дорын кажитчис гажаджык. Вольпась пыдди вольсалісны небыдик ньыв пу лапъяс. Чӧла вуграліс войся парма. Бур, мый войыс кӧть югыд да лӧнь. И би дорад номъяс омӧльджыка дӧзмӧдчӧны.

Медся первойӧн унмовсис Ата нима пон. Эз ӧд этша котрав лунтырнад. Ымзӧ, колӧкӧ, мыйкӧ вӧтасьӧ. Лобан ныргорӧн шкоргӧ, кияссӧ юр улас пуктӧма. Зоя бергалӧ, тшыныс синъяссӧ курӧдӧ да тільӧ. Оз узь сӧмын Яша, сюркнялӧма кокъяссӧ, думайтӧ, мый налы водзӧ вӧчны. Бергӧдчыны бӧр гортас дзикӧдз воштӧдз, либӧ корсьны Чибльӧг ю, кӧні сэтшӧм окота вӧлі вуграсьыштны. Яша сэтчӧ некор на эз волы, но сы йылысь кывліс уна сёрнияс. Окота вӧлі видзӧдлыны тайӧ вӧрса ю вылас, пукыштны сэні вугыр шайтӧн. Выль местаяс пыр кыскисны Яшаӧс ас дінас.

«Колӧ корсьны тайӧ юсӧ, быть корсьны», — шуыштіс сійӧ аслыс.

4

Первойсӧ бипур ломтысис яра, асъявылыс пондіс чинны и чинны. Лои ыркыд. Кор Зоя садьмис, первойсӧ эз гӧгӧрво, кӧні сійӧ. Гӧгӧр сулалісны пуяс, тэрмасьтӧг шуньгис-визувтіс ичӧтик вӧрса ю.

Лобанлӧн понйыс узьӧ кӧзяиныскӧд орччӧн. Небесаын, коді бура тыдаліс мыльк вывсянь, заводитӧма нин писькӧдчыны асъя кыа. Нывка гӧгӧр видзӧдліс, Яша некӧн эз тыдав. Важиник портфельыс, кӧні вӧлі сылӧн кыйсян кӧлуйыс да вӧлӧгаыс, ӧшаліс пу вож вылын, бисянь вель ылын. Сэтчӧ ӧшӧдӧма и нидзув видзан мешӧксӧ.

— Яша, кӧні нӧ тэ? — надзӧник чукӧстіс Зоя, быттьӧ поліс садьмӧдны вугралысь вӧр-васӧ. Нывка тувкнитіс Павеллы бокас.

— Павлик, чеччы, югдӧ нин. Кылан, Лобан, чеччы, мися. Биным со ӧдва пошиктӧ.

Лобан бергӧдчис мӧдар бок вылас, ёнджыка топӧдчис пон дінас. Чеччис сӧмын сэк, кор Зоя мӧдіс кевмысьны.

— Кытчӧ нӧ муніс Яшаыс? Некӧн тай нӧ абу.

— Кыдзи абу? Эз ӧмӧй миянкӧд узь? Ой, кутшӧм кӧдзыд... Песла кӧть мед ветлін. Ме сэк кості узьышта, — вом тырнас очсаліс детинка.

— Ме ӧтнам ог лысьт. Павлик, пӧжалуйста, ветлам ӧтлаын, тырмас узьны.

Нывкалӧн меліалӧмыс, буракӧ, сьӧлӧм вылас воис Лобанлы. Чеччис, нюжмасьыштіс, чуньяснас сыналыштіс пратьмӧм сьӧд юрсисӧ.

— Ветлам либӧ. Тасянь неылын ты эм. Тӧрыт ми сэтчӧ Яшакӧд ветлім, берегас зэв уна кос пескыс.

Ата тшӧтш кӧсйис вӧтчыны песла мунысьяс бӧрся, но Лобан ӧлӧдіс сійӧс.

— На место! Куйлы тані да видз кӧлуйяснымӧс. Ми здукӧн бергӧдчам.

Пон неокотапырысь ӧвтыштіс бӧжнас да бӧр водіс аслас местаас.

— Айда, Ата. Чай юигӧн ме тэныд сакартор сета. А кытчӧ муніс Яшаыс? Портфельсӧ да нидзув мешӧксӧ кольӧма, а ачыс абу.

— Локтас. Тшак, кӧнкӧ, корсялӧ.

Тыыс абу и ылын вӧлӧма. Сійӧ ляскысьӧма дзик ю бердас. Берегыс лыаӧн вевттьысьӧма. Ягсянь видзӧдігӧн сійӧ ёна мича, быттьӧ парма шӧрас ыджыд гӧгрӧс тасьті лэдзӧма кодкӧ.

Зоя эз на удит копыртчыны песла, кыдзи Лобан кутыштіс сійӧс киӧдыс да вашнитіс:

— Видзӧдлы, Зоя, веськыдвыв, кӧні тай тыыс кытш вӧчӧ. Утка котыр со сэні. Водзвылас мамыс, а бӧрсяньыс вит пи кывтӧны.

— Кӧні, ог аддзы. Ой, аддзи. Дырджык видзӧдам, мый кутасны вӧчны.

Уткаяс польтікасисны, ворсісны ты вылын, то шӧрланьыс петаласны, то бӧр матыстчасны береглань. Сэсся кыліс, кыдзи горда-мам нора горӧдіс, и аслас пиянкӧд тэрыба дзебсис ты вылын быдмысь эжӧр пытшкӧ.

— Миянысь ӧмӧй повзисны? — жальпырысь шуыштіс Зоя. — Чукӧртам пессӧ да мунам би дорӧ. Яша, колӧкӧ, сэні нин, виччысьӧ миянӧс.

Но Павел да Зоя эз удитны чукӧртны пессӧ. Буретш сэки ты дорӧ матыстчис ош, бӧрсяньыс вӧтчис неыджыд ошпи. Зоя повзьӧмысла муртса эз горӧд. Лобан ӧдйӧ дзебсис вужля сайӧ, сэтчӧ саймовтчис и нывка, ӧта-мӧдныслы кыв шуны оз лысьтны.

— Сӧмын надзӧн пукав.

— Пышъям, Павлик: шуштӧм меным.

— Здукӧн эськӧ и вӧтӧдас ошкыд.

Кӧть ош да сылӧн визув пиыс тасянь вӧліны вель ылынӧсь, вужля сайӧ дзебсьысьяс зэв бура аддзисны найӧс, синъяссӧ эз вештывны зверъяс вылысь. Ош пырис ваӧ, гӧгӧр видзӧдліс, кывзысис, сэсся мӧдіс польтікасьны, голяӧдзыс вӧйтчылас.

Вель дыр купайтчис. Сы бӧрын петіс берегӧ да мӧдіс вӧтлыны тыӧ-ассьыс писӧ. Ошпи табанитчис, некыдз эз кӧсйы пырны ваӧ. Мамыс босьтіс сійӧс шошаӧдыс, тюльгыліс ваас ӧтчыд, мӧдысь. Ичӧтик Мишка мурзіс, зілис мынтӧдчыны мамыс лапа улысь, но мӧдыс крепыда кутіс сійӧс.

— Писӧ мыськалӧ, быттьӧ кагаӧс ваннаын, — вашнитіс Лобан Зоялы.

Ош ёсь гыжъяснас сыналіс пиыслысь кӧтасьӧм гӧнсӧ, гоз-мӧдысь нюлыштіс, сэсся тэрмасьтӧг довгисны вӧр пытшкӧ, кытысь и петісны.

Нывка да зонка дыр на эз лысьтны петны вужля сайысь, кӧть эськӧ ош эня-пиа важӧн нин эз тыдавны. Медбӧрын, котӧрӧн уськӧдчисны бипур дорӧ. Лобан тюрӧ тэрыб чань моз; Зоя оз кольччы сыысь, тшӧкыда бергӧдчылӧ мышкас. Гашкӧ, чайтӧ, мый ошъяс кутасны вӧтчыны на бӧрся.

Шонді кыпӧдчис пыр вылӧджык и вылӧджык, а Яша пыр на эз лок. Тӧдны, эськӧ, мый сыкӧд лои?

— Гортӧ колӧ бергӧдчыны. Мӧдысь батьӧкӧд кайлам черитӧ кыйны. Сыкӧд, майбыр, он вош: быд туй и вӧр тӧдӧ. Зоя, тэ бергӧдчан он мекӧд сиктӧ? Бабыд, колӧкӧ, кутшӧма нин шогсис.

— А кыдзи Яшаыс? Ӧтнассӧ ӧмӧй колям? — чуймис нывка.

— Воас да сэки и мунам. Туйыс, кыті ми локтім, тасянь абу ылын. Менам и няньӧй бырны кутіс.

— Яша, колӧкӧ, тшӧтш миянкӧд бергӧдчас.

— Оз. Ме тӧда сійӧс. Кытчӧ мӧдӧдчис, помӧдз мунас. Мый кӧсйӧ видзӧдлыны, аддзас. Зэв асныра.

Сэсся Лобан висьталіс, кыдзи кык во сайын Яша трамплинсянь чеччалігӧн коксӧ ёна дойдіс.

— Ковмис ветлыны бедь отсӧгӧн. Ми вӧлі чайтам, мый сійӧ сэсся некор оз матыстчыв трамплин дорас, ыліті пондас кытшлавны.

— Но и кыдз, эновтчис чеччалӧмсьыс?

— Виччысь, эновтчас. Тӧлысь мысти бара нин мӧдіс чеччавны. Мед некод оз аддзы, первойсӧ трамплин дорас волывліс рытъяснас. Сэтчӧдз вӧлі чеччалас, мудзӧмысла гортас ӧдва вермас кайны.

— Но и Яша! — ошкыштіс сійӧс Зоя.

— Сы моз ӧні некоді оз вермы чеччавны. Школаса чемпион. Ошъясыд, дерт, ӧнӧдз ылӧ мунісны. Бипурным дзикӧдз кусі. Сэтшӧм окота чай юны. Но мый, Зоя, бергӧдчан он мекӧд?

— Другыд локтас да, тыдавны кутас, — вочавидзис нывка.

— Вай чукӧстам сійӧс. Колӧкӧ, воши да оз аддзы миянӧс.

— Яша-а! Ми танӧсь! Лок ӧдйӧджык! Э-э-э, — поткӧдіс лӧнь сынӧдсӧ горзӧм.

5

Яша, вӧлӧмкӧ зэв нин матын. Локтіс муртса тшыналысь бипур дорӧ да сьӧкыда пуксис. Аддзис Лобанӧс да Зояӧс.

— Мед кӧть чай шонтід. Ме сэк кості здук кежлӧ унмовсьла. Войбыд синмӧс эг куньлы.

Кор найӧ видзӧдлісны ёртыс вылӧ, чуймисны: Яшалӧн гачыс косясьлӧма, пинжакыс няйт. Кыдзи пуксис да топӧдчис мышнас ньыв пу кыз кокӧ, сідзи и унмовсис.

Коли быдса час. Бипур вылын вель дыр нин пуис чай. Яша садьмис жӧ ӧдйӧ, кыдзи и унмовсис. Лэччыліс ю дорӧ мыссьыны и вӧлисти пуксис чай юны.

— Лобан, а ме ӧд корси тэнсьыд мойд кодь мича ютӧ. Войбыд писькӧдчи тайӧ ю пӧлӧныс, а корси.

— Ура-а! — радліс другыс. — Ме тай висьталі, мися тан кӧнкӧ Чибльӧгас.

— Тані, да абу зэв матын. Сэтчӧдз кык час колӧ писькӧдчыны. Паныд сюрлӧны нюръяс, эмӧсь бадьясӧн тыртӧм местаяс, кыті ӧдва верман восьлавны. Мунім кӧ веськыд туйтіыс, буретш сэтчӧ воим.

— Ставсьыс мыжа Павел. Оз тӧд, а миянӧс вайӧдіс дзик мӧдлаӧ, — шуис Зоя.

Яша кисьтіс мӧд кружка чай, ёна косьмӧма горшыс. Сэсся сёрнисӧ нуӧдіс водзӧ:

— Дзик ю дорас сулалӧ керка. Талун сэні позьӧ узьны, а аски лун шӧр гӧгӧрын гортӧ мӧдӧдчыны. А чериыс сэні дугдывтӧг гыбалӧ.

— Ме тай висьталі, — бара мӧдіс ошйысьны Лобан.

— Колӧкӧ, ошъяс сэні шӧйтӧны? — беретнас ӧвтчис, вӧтліс ас дінсьыс номъясӧс Зоя.

— Эг аддзыв, гашкӧ, и эмӧсь. Лӧсьӧдчӧй, пыр петам туйӧ.

Нывка мыйкӧ кӧсйис висьтавны, но Лобан пановтіс сійӧс:

— Ми Зоякӧд кӧсъям бергӧдчыны гортӧ. Няньӧй зэв этша коли, сакарӧс ставсӧ нёнялі. Шойччан лунӧ батьӧкӧд сэтчӧ кайлам. Да и нидзулӧй ставыс сісьмӧма.

— Эк тэ, чери кыйысь...

— Яшенька, пӧжалуйста, бӧр бергӧдчам. Тані ми ошъясӧс аддзылім. Садь быртӧдз повзьӧдісны.

Мыйкӧ дыра чӧв олісны, эз видзӧдны ӧта-мӧдныслы синъясас. Яша чеччис, тэчис вӧлӧгасӧ портфеляс, босьтіс нидзувъяс видзан мешӧк.

— Ті кыдз кужад, а ме джын туйсянь ог бергӧдчы. Чибльӧг ю кыскӧ менӧ ас дорас.

— Яша... Сӧмын эн лӧгась... — Зоя рюкзаксьыс перйис тупӧсь джын нянь, мыччис сійӧс Яшалы. — Босьт тайӧс, тэ ӧд аскиӧдз гортад он во. И сакар кольыштіс, тэныд згӧдитчас.

Яша мӧдӧдчис ӧтнас выль да тӧдтӧм местаяслы паныд.

Зоя дыр ӧвтіс сылы беретнас, а Лобан юрсӧ ӧшӧдӧмӧн пукаліс Ата пон дінас да чӧв оліс.