ИЗКАР

Нёль торъя драма важ коми олӧмысь

ЙӦЗКОДЯЛЫСЬЯС:

КОР — ыджыд ӧксы.

БУРМАТ, Кӧч, Катша, Зыран — ӧксыяс, Корлӧн отсӧгъяс.

ГАРАЙ, МАЙБЫРАН — пияныс Корлӧн.

ВӦРМОРТ — сьылысь-мойдысь.

БАРАМОРТ — тун.

ВӦРАНЬ — тунлӧн нылыс.

МИССИОНЕР — Мӧскуалӧн поп.

КЕСЪЯСЬЫСЬ Корлӧн.

ЙӦЗ — Корлӧн отсасьысьяс, коми войтыр.

ЙӦЗ — Мӧскуаса ратникъяс.

ВОДЗВЫВ ПЕТКӦДЧӦМ

Ӧшан (занавес) ньӧжйӧ воссьӧ. Сцена куш. Ылын, джуджыд слуда чурк йылын, лӧзов пемыд вев вылын тыдыштӧ Изкар (важ коми крепӧсьт). Кузь, ёсь йыла сюръяяс сярвидзӧ гӧгӧрыс; кӧнсюрӧ ӧшиньяс, лыйсян розьяс сьӧд чутӧн тӧдчыштӧны; сюръя йывтіыс тыдалышталӧ керка юръяс крепӧсьт пытшкас; пельӧсъясас джуджыд срубъяс, видзӧданінъяс. Гӧгӧрыс, керӧс бокша пӧлӧныс, гырысь коз вӧр.

Тӧлыся югыд вой. Лӧнь. Йӧз быдӧн узьӧны. Сӧмын ыджыд ӧксы керкаын биа. Изкар, важ Комму кар, медбӧръя лун-войсӧ ас мездлуннас олӧ... (Буксӧ сюзь). Тайӧ фон вылын, сюзь буксӧм шыӧ, лыддьыссьӧ воддза кыв.

МЕДВОДДЗА ВОРСӦМ

Майбыран аддзысьӧ Вӧранькӧд.

Сус-пожӧм сора коз вӧр. Кӧнкӧ вӧрас кылӧ сьылӧм шы. Матысмӧ вочасӧн: «Подӧн дорӧс кузя...» Петӧ Вӧрань, сюмӧд дозъя (оз вӧлӧм вотӧ). Пуксьӧ пӧрӧм пу вылӧ. Лӧньӧ, вунӧдчӧ. Кӧнкӧ кылӧ вӧрас кӧк кӧкӧ: «Кук-ку!.. Кук-ку!» Вӧрань сайкалӧ.

ВӦРАНЬ (декламируйтӧ).

Кӧк пӧ кӧкӧ, му вылын кӧкӧ,

Дас пудовня ув му вылын кӧкӧ.

Кӧк пӧ кӧкӧ, видз вылын кӧкӧ,

Сё юра видз вылын кӧкӧ...

ВӦРАНЬ (недыр мысьт). Час жӧ юавны кӧкыслысь: кӧкӧӧӧ-чойӧ, кӧкӧ-чойӧ! Узь да, вӧтась да — дыр-ӧ нин ме ог ку-у-у-ув!.. (Кӧк недыр мысьт зэв унаысь кӧкӧ. Вӧрань лыддьӧ. Сэсся нюмсидзӧ.) Но, дыр на тай ола... Со, кымынӧс висьталіс, весиг лыдсьыс торкси. (Гажатор босьтчылӧ сьывны.) Но, нэм помӧс ассьым юалі, а дыр-ӧ верӧс сайӧ ог мун, и эг юав... Ноко, кӧкӧ-чойӧ, висьтав: Кӧкӧӧӧчойӧ, кӧкӧ-чойӧ, узь да, вӧтась да — дыр-ӧ нин ме верӧс сайӧ ог муун!

(Кӧк: «Кук...»)

ВӦРАНЬ. Но, мый нӧ тайӧ? Весиг ӧтчыд помасӧдз эз шу? Тайӧ во вылын ӧмӧй нӧ лоӧ мунны?! Код сайӧ нӧ? Ме весиг ӧти зонмӧс на ог тӧд-а, мыйкӧ висьталас жӧ. Пӧръясян тэ, кӧкӧ-чойӧ!

Вочасӧн Вӧрань сёрнитігкості пу сайсянь мыччысьӧ Майбыран.

МАЙБЫРАН (Вӧрань медбӧръя кыв шуигӧн). О-оз... Кӧкыд веськыда висьталӧ.

Вӧрань черӧбсьӧ, повзьӧ, чепӧсйӧ пышйыны.

МАЙБЫРАН (сувтӧдӧ). Энлы, эн мунлы, муса ныланӧй!.. Кодлӧн нӧ тэ ачыд лоан? Кыдзи нимыд?

ВӦРАНЬ (дӧзмӧмпырысь). Мый нӧ тэд могыс эськӧ? Кодлӧн? — Айлӧн-мамлӧн...

МАЙБЫРАН. Кытысь нӧ эськӧ тэ? Гашкӧ, Вӧршудыслӧн нылыс да?!

ВӦРАНЬ. Кытысь?.. Гортысь. Асланым вӧрын тай со. (Сэсся казялӧ кыйсян кӧлуйсӧ Майбыранлысь да кыйӧм-виӧмторсӧ да збойджыка.) Тэ нӧ эськӧ мыйла йӧз чӧс туйӧдыс ветлан? Айӧ кӧ эськӧ аддзылас...

МАЙБЫРАН. Мый нӧ эськӧ аддзылас кӧ? Оз жӧ ӧд... Тэ эн лӧгась, бур нылӧй. Ме эг тіян чӧс туй вылын кыйсьы. Ме ылысянь локта. Веськалі татчӧ тӧдтӧг, пас вылысь воши да... А мый кӧть и кыйси кӧ? Тэ тӧдан, кодлӧн ме лоа, коді ме?

ВӦРАНЬ (скӧра). Кӧть кодлӧн... Мый нӧ мем.

МАЙБЫРАН. Кывлін тэ ыджыд ӧксыӧс, Корӧс?

ВӦРАНЬ. Мый мем ӧксыыд. Менам аслам айӧй ыджыд тӧдысь, Тун. Видзчысь сыысь! Аддзас кӧ тэнӧ татысь...

МАЙБЫРАН. Мый нӧ аддзас кӧ? Оз жӧ ӧд ёр?

ВӦРАНЬ. Тані оз позь тӧдтӧм (бокӧвӧй) йӧзлы ветлыны. Суас кӧ татысь, тэнӧ нэм кежлад ёрас.

МАЙБЫРАН. Тӧда ме, тайӧ ыджыд Войпельлӧн оланіныс. Грека йӧзлы оз позь ветлыны. Но, тӧдан, мыйла татчӧ ме кежи? Локті — дзик тэнӧ аддзӧдлӧм понда. Ме важӧнсянь нин тӧда тэнӧ, дыр нин радейта тэнӧ, дона аньӧй, муса нылӧй!.. (Кӧсйӧ кутлыны.)

ВӦРАНЬ (полӧ, тіралӧ). Мун! Мун ӧдйӧджык татысь. Пышйы кытчӧ гажыд. Мун, кытчӧдз айӧ эз су тэнӧ татысь. Видзчысь, бур оз ло тэнад волӧмысь. (Уськӧдчӧ мунны.)

МАЙБЫРАН (пановтӧ, кутӧ). Энлы! Эн на мун, шань нылӧй, аканьӧй! Олышт мекӧд ӧти здук!

ВӦРАНЬ (пессьӧ, мездысьӧ). Лэдз... (Тіралігтырйи.) Айӧ!.. Ыджыд Войпельӧй, мезды менӧ таысь!.. О-о-о!

МАЙБЫРАН. Аттӧ! Тэнӧ вермӧм дорысь менам айлысь кокниджык босьтны джуджыд крепосьтсӧ...

Бура дыр сідз вермасьӧны. Сэсся Вӧрань нетшыштчӧ да горзігтырйи пышйӧ.

МАЙБЫРАН (пузьӧ вирыс сьӧлӧмас, садьтӧг вӧтчӧ). Он кӧ бурӧн сетчы — лёкӧн, а босьта жӧ... (Уськӧдчӧ бӧрсяньыс, кыкнанныс саялӧны вӧр-пу саяс.)

Ӧшан

МӦД ВОРСӦМ

Кор ӧксылӧн оланіныс Изкарын. Керка пытшкӧс важ коми кыйсьысьлӧн, мыйкӧ средневекӧвӧй стиль сора.

Рыт. Кор ордын сёйӧм-юӧм мунӧ. Ыджыд пызан гӧгӧр паськыд лабичьяс вылын пукалӧны: ачыс Корыс — паськыд тошка, гӧрд азяма, паськыд пельпомъяса еджыд морт; сылӧн пияныс — Гарай да Майбыран; ӧксыяс — Бурмат, Зыран, Катша, Кӧч да мукӧд кодсюрӧ.

Пызан вылын ыргӧн яндоваясын сур, эзысь часьясын гӧрд вина; ыргӧн даръяс, кӧшъяс. Быдсяма чери-яйыс пуӧма-пӧжалӧма. Джуджыд бипешаяс йылын ломтысьӧ-сотчӧ дозъясын гос.

Стен гӧгӧр ӧшалӧ кыйсян-тышкасян кӧлуй: шыяс, ньӧввужъяс, ньӧвъяс, шыпуртъяс, черъяс; паськӧм, лазъяс, шапкаяс (шлемъяс).

Сьылысь-мойдысь Вӧрморт пукалӧ мӧдар пельӧсас, троньӧдчӧ-сьылӧ сигудӧкӧн.

БУРМАТ (гораа ставныслы). Дзоньвидза олӧ миян Кор — Ыджыд ӧксы, Коми пи!

ЗЫРАН. Кузь нэм сылы! Мед сійӧс видзасны важ енъяс быд лёкысь-омӧльысь!

КОР. Юӧй, ёртъясӧй! Юыштӧй, менам бур отсӧгъясӧй!

Гажмӧны, сӧмын Майбыран ӧтнас жугыль пукалӧ.

КӦЧ. Багатыр миян ыджыд айным. Некутшӧм лёк йӧзысь оз пов...

БУРМАТ. Оз бара... Ветлывліс-мунлывліс быдлаӧ, ылі вӧр-ваӧ волывліс, звер-пӧткаӧс кыйлывліс. Водзсасьліс-тышкасьліс унакӧд, быдсяма лёк йӧзыскӧд, рӧзбойяскӧд. Эз повзьыв сьӧлӧмыс: йӧгра-яранкӧд ветлывліс асыввыв войнаӧн, тшӧттӧм-лыдтӧм войскаӧн... Из сайӧ, юяс вомӧн, пармаӧд...

КӦЧ. Кӧрсӧ йӧгралысь мыйтӧм босьтліс! Эз на, кӧнкӧ, налӧн сійӧ вун, пиньнысӧ пыр на кеслӧны... Но он босьт!

ЗЫРАН. Позьӧ и айӧн шуны сы кузя.

КАТШАМОРТ. Шогмӧны тай и пияныс сылӧн, майбыръяс.

БУРМАТ (Вӧрмортлы). Вай сьылыштамӧй мыйкӧ. Гажӧдыштам айӧлысь сьӧлӧмсӧ.

Босьтчӧны сьывны. Сьыліганыс пырӧ Бараморт. Сувтӧ ӧдзӧс дорас, некод вылӧ оз видзӧд, сьылысьяс ланьтӧны, шай-паймунӧны.

БАРАМОРТ (кияссӧ лэптӧ, ыджыд гӧлӧсӧн висьталӧ). Ті со тані пуксьӧмныд да сёянныд-юанныд да гажӧдчанныд, а онӧ тӧдӧй, кутшӧм ыджыд шог суӧ миянӧс ставнымӧс. Менӧ эськӧ суӧма нин да. Ыджыд ӧксы, кывзы, мый ме тэныд висьтала! Миян вежа Войпельным, ыджыд енным, ёна скӧрмӧма и став мукӧд енъяс тшӧтш сыкӧд дӧзмӧмаӧсь. Рытъя жертва вайӧм найӧ менсьым эз эскыны — тшыныс му бердӧ ляскысьӧ, вывлань оз кыпты. Шензя, мый, мися, тайӧ?! Сэсся тунаси: би пыр и ва пыр видзӧді. Аддзи: ыджыд шог суас миян чужан мунымӧс, йӧзнымӧс... ставнымӧс... да... А ставсьыс (видзӧдӧ Майбыран вылӧ.) сэсь мыжа тэнад пиыд, Майбыраныд — сійӧ пежалӧма менсьым сӧстӧм нылӧс... Колян вой шонді петтӧдз. Да ӧд кӧні? Ыджыд Войпель ен нима вӧрын!.. Сійӧ локтӧма метӧг да мырдӧн пырӧма менам вӧр керкаӧ... Сэні сэсся сійӧ яндысьтӧг олӧма менам нывкӧд... Кодыр ме бӧр гортӧ вои, аслам Вӧршуд ен ордӧ — суи ассьым ӧти нылӧс синва банӧн, бӧрдан чужӧмӧн, косясьлӧм паськӧмӧн... Но мыж вӧчысьсӧ эг нин су — пышйӧма, дзебсьӧма... Тэрмасьышт, тэрмасьышт, ыджыд ӧксыӧй, ӧдйӧджык бӧр бурмӧдны, бурсьӧлӧмтыны енъясӧс!.. Ок, ыджыд ӧд налӧн ёрӧмыс! Дугӧдчы гажӧдчӧмсьыд, сёйӧм-юӧмсьыд, варовитӧмсьыд! Тэрмасьыштӧй юрбитны-кевмыны ыджыд енъяслы жертваясӧн, тшынасьӧмӧн... Со... со... тыдалӧ нин, тыдалӧ, кадыс матысмӧ... Локтӧ ыджыд шогыс Коми му вылӧ... Лэбзьӧ-локтӧ сійӧ пемыд бордъяса... Нюжӧдыштӧй ас мунымлысь дженьыдик нэм помсӧ... Кыланныд?!

Тун петӧ. Ставныс шемӧс кольӧны.

БУРМАТ (недыр мысьт). Бур сьӧлӧма Сар! Оз ков вывтісӧ пыдди пуктыны тунлысь кывъяссӧ... Оз ков сы понда тэныд вывтісӧ шогсьыныс... Ми огӧ тӧдӧй, кыдз мый вӧлі... Гашкӧ, сійӧ вӧтасис да вӧтсӧ ассьыс сӧрӧ-висьталӧ... Гашкӧ, пӧрысьысла — выжыв кадыс нин воӧма да... Мый сэтшӧма шогсьыныс. (Кост.)

КАТШАМОРТ. Мый нӧ, кӧть и кутліс том зон мича нылӧс? Мый сэтысь сійӧс сэтшӧм ёна мыжавныс? Ми асьным быдӧн вӧлім коркӧ томӧсь, сійӧс жӧ уджавлім.

ЗЫРАН. Ыджыд жӧ ӧд, зонмӧ, пӧтка...

КАТШАМОРТ (содтӧ). Ӧксы пи да, оз лысьт кутлыны кутшӧмкӧ нылӧс!..

КОР. Сідзнас эськӧ, колӧкӧ, сідз, да сӧмын вот сійӧ олӧмыс лоӧма вежа Войпель нима вӧрын... (Кост.) Но мый лоӧма — лоӧма! Киссьӧм ватӧ он курав. Аскиа лун висьталас, мый керны. Талун сёр нин, узьны кад. (Чеччӧ пызан сайысь. Гӧсьтъяс мӧдӧдчӧны мунны гортъясаныс.)

КОР (Майбыранлы ньӧжйӧник). Тэ, пиӧ, кольччыштлы... Колӧ меным сёрнитыштны тэкӧд.

Ставныс петӧны. Кор Майбыранкӧд кыкӧн кольӧны, Кор бӧр пуксьӧ пызан сайӧ, гырддзавыв лэччӧ, юрсӧ ӧшӧдӧ.

КОР (бура дыр мысти). Но, дона пиӧй! Вай инӧ висьтав, мый тэ вӧчин.

МАЙБЫРАН (жугыля). Омӧльӧс ме вӧчи, айӧ. Ог тӧд, мый шуан. Мыжды, колӧ кӧ, мыждан кӧ. Кывзы! Ме ветлі Колва катыд. Локтігмоз кежи Войпеля пармаӧ, кӧні олӧ туныд. Сылӧн эм зэв мича ныв... нимыс Вӧрань. Ме сійӧ важӧн нин тӧда и радейта, но некор на ӧнӧдз эг вермыв аддзӧдлыны воча син. Ме куті кыйӧдчыны. Кузь лунтыр сэні керка гӧгӧрыс матын кытшлалі. Мыйӧн айыс нылыдлӧн муніс кытчӧкӧ гортсьыс — нылыс петіс вотчыны. Ме кыйӧді сійӧс да аддзӧдлі. Ме висьталі сылы ассьым радейтӧмӧс. Сійӧ эз кывзы. Дыр ме кевмыси сылы... Эз эскы — пышйис керкаас. Ме вӧтчи сы бӧрся... Эг вермы кутны ачымӧс... вирӧй ворсіс. Ме узи сыкӧд... Сы мында и вӧлі. Ме сэсся нинӧм ог куж висьтавны.

КОР (мӧвпалӧ, сэсся недыр мысьт). Но шань... Мун узь талун. Гашкӧ, енъяс бурсьӧлӧмтчасны.

Майбыран жугыль чужӧмӧн петӧ.

КОР (ӧтнас ӧшинь дорын, шога). Мый бара лоӧ-а? Кутшӧм шог лои бӧръяпом олӧмӧй менам! Ӧтитор, мӧдтор — помала сьӧкыдысь-сьӧкыд. Сэтчӧ тшӧтш содтӧд шог нӧшта пиыд вӧчис дай... Колӧ бурӧдны енъясӧс. Тшынсьыны колӧ... жертва вайны, кевмысьны ёна, мед бурмасны. Сэсся колӧ тунлысь нывсӧ вайны Майбыран сайӧ, мый керан. Кутшӧм ыджыд шог бара туналіс тун. Важ коми енъясӧй! Видзӧй жӧ бара быд омӧльысь Коми мусӧ! Эн сетӧй лёк йӧз киӧ коми йӧзсӧ! Важӧнсянь нин, важӧнсянь сьӧлӧм шунакылӧ, некытчӧ оз инась. Тӧдӧ, тӧдӧ вӧлӧм водзвыв сьӧлӧмӧй менам! Мӧскуа. Тӧда нин ме сы йылысь. Мый сылы колӧ миянсянь? Мый оз лэдз сійӧ миянӧс лӧня овнысӧ; ас кежын, ас вӧр-ваын? Пыр повзьӧдлӧ. Огӧ бурӧн сетчӧй! Мый лоаныс — ло! (Ёна тӧждысьӧ.) Колӧ водзсасьны! Колӧ унджык йӧз сувтӧдны Покча улӧ паныдавны, мед тӧдтӧмашӧр миянӧс татчӧ оз суны... Аски жӧ мӧдӧда ыджыд пиӧс сюсьджык войтыркӧд. Мый лоаныс — лоӧ!

Ӧшан

КОЙМӦД ВОРСӦМ

Кор миссионеркӧд. Миссионер поп пыкӧ Корӧс Мӧскуакӧд водзсасьӧмысь. Кор оз сетчы. Ёна венласьӧны. Кор жугыля пукалӧ. Поп лыддьӧ-висьтавлӧ сылы.

МИССИОНЕР. Тӧда ме тэнсьыд шогтӧ, ыджыд ӧксыӧй! Гӧгӧрвоа ставсӧ, да мый керан? Мый кутан керсьыны, мӧскуасаыд кӧ татчӧ воасны?! Он ӧд вермы водзсасьныд накӧд... Новгородса вылӧ лача абу. Найӧ асьныс оз вермыны водзсасьны Мӧскуаыдкӧд. Да мый тэныд ёнасӧ жугӧдчыныс, шогсьыныс? Мый тэныд косясьныс Мӧскуаыскӧд? Найӧ ӧд сэтшӧм жӧ йӧз... Ӧти енлы тшӧтш накӧд юрбитам. Оз-ӧ позь кыдзкӧ бурӧн? Кывзы, ӧксы, он ӧд вермы накӧд вензьыныд, вынныд оз судзсьы.

КОР (скӧра). Тэ нӧ тӧдан миянлысь вынсӧ, лыддьывлін? А? (Недыр мысьт.) Нинӧм вылӧ ог сетчӧй! Нинӧм вылӧ на улӧ ог петӧй!.. Кокниджык миянлы Новгород улас! Кольччам Новгород улас! Мынтам налы вотсӧ и калымсӧ. Найӧ, кӧть войтырыс мынтӧдӧны миянӧс, да оз сюйсьыны миян ас кост олӧмӧ, оз торкны ас кывйӧн овны. Мый вынным, кутам вермасьны Мӧскуакӧд! Мырдӧнтӧ ӧд сьӧкыд лоӧ босьтныд...

МИССИОНЕР. А кыдзи нӧ Кристос вераыд велӧдӧ? Сійӧ велӧдӧм сертиыд ӧд мӧскуасаыд миянлы вокъяс лоӧны: ӧтмоз накӧд юрбитам.

КОР. Юрбитӧмыд да вераыд ӧд оз на кӧртав миянӧс Мӧскуа бердад. (Кост.) Огӧ ми Мӧскуаса Ивантӧ юралысьӧн лыддьӧй. (Кост.) Тэд нӧ, игумен, абу и яндзим сэтшӧм кывъяссӧ шуавныс — Мӧскуалы синны сетчыны? Нинӧм вылӧ огӧ сетчӧй. Абу сьӧлӧмысь миянлы Мӧскуаыд.

МИССИОНЕР (полігтырйи улӧдз копыртчӧ). Эн мыжды, ыджыд ӧксы! Ме эг кӧсйы тэнӧ дӧзмӧдны. Ме ог мырдӧн кӧсйы артмӧдны тэнӧ Мӧскуаса ӧксыкӧд. Аслад гаж. Сӧмын кӧсйи шуны, мися, вераным миян Мӧскуаыдкӧд ӧти, ӧти енлы юрбитам.

КОР (лёкысь серӧктӧ). Сійӧн и воӧны миян вылӧ — ӧти енлы юрбитам да?! Бура веськыдӧсь тай найӧ?! Сідз... Гыж ыджда жӧ нин бара налӧн абу яндзимныс. Бур: пыртісны миянӧс мырдӧн-сорӧн асланыс вераӧ, мӧдӧдісны попъясӧс, манакъясӧс... Сэсся ӧні асьныс локтӧны оружйӧӧн миян вылӧ.

МИССИОНЕР. Оз эськӧ, гашкӧ, тіян вылӧ да... Найӧ мӧскуаса купечьясӧс ӧбӧдитӧмысь кӧсйӧны кодсюрӧӧс раммӧдыштны...

КОР (торкӧ). Веськыда кӧ шуны — найӧ локтӧны миянӧс пӧкӧритны, ас ки уланыс босьтны. Тӧдам.

МИССИОНЕР (полігтыр). Абу, абу, ыджыд ӧксыӧй...

КОР. Сідз, дзик сідз! Быдсяма лёкыс, омӧльыс кутіс выль верасянь локны. Топӧдны кутіс Мӧскуа. Ставныд ті пӧръясьӧм вылын оланныд, наяннаныд кӧсъянныд миянӧс босьтны, кыдзи мырдӧн пыртінныд Кристос вераӧ, сідз жӧ.

Миссионер копыртчӧ да петӧ, регыд пырӧ кесъясьысь — юӧр вайӧ Мӧскуаса йӧз воӧм йылысь.

КЕСЪЯСЬЫСЬ. Айӧй, ыджыд ӧксыӧй! Мӧскуа, Мӧскуа!

КОР (повзьӧ). Мый? Мый?!

КЕСЪЯСЬЫСЬ. Мӧскуа, мися, локтӧны. Ратникъяс дыр абу казялӧмаӧсь.

КОР. Кытӧн? Кытӧнӧсь?!

КЕСЪЯСЬЫСЬ. Асывлабоксянь... Мудӧд вылӧ нин кайӧны... Пырысь-пыр карӧ пырасны.

КОР. А миян нӧ йӧзыс кӧнӧсь?

КЕСЪЯСЬЫСЬ. Сэн, сэн! Ой, ой... Вермасны...

Ывлаын кылӧ горзӧм: «Мӧскуа, Мӧскуа локтӧ!.. Э-э-й!.. Э-э-й!»

Сэсся пырӧны кымынӧнкӧ горзігтырйи да бӧр петӧны, Корлысь пасьтасьӧмсӧ-мӧдӧдчӧмсӧ аддзӧны да.

КОР (петігмозыс шога, сьӧлӧмсьыс). Ок, эштіс, тыдалӧ! Имитіс туныдлӧн кывъясыс! Мый лоаныс — лоӧ! (Ӧдйӧ петӧ.)

Ывлаын горзӧм оз лӧньлы: «Эн полӧй! О-о-о!.. Мӧскуа!.. Вокъяс, эн полӧй!..»

Сцена кольӧ восьса

НЁЛЬӦД ВОРСӦМ

Изкарса кось бӧрын, Мӧскуаса йӧз вермӧм бӧрын Майбыран Вӧранькӧд пышйӧны гуся туйӧд (му пытшті петан туйӧд). Ывлаын пыр на горзӧны: «Э-э-й! Танӧсь нин, танӧсь! Пышйӧй, коді верманныд! Дзебсьӧй!»

ВӦРМОРТ (котӧрӧн пыралӧ сцена вылас). Ок! Пом! Эштіс! Прӧщай, ас вӧляӧн Коми мулӧн олӧмыс!

Майбыран, Вӧрань да Вӧрморт пыригмозыс.

ВӦРАНЬ. Ой... виасны! Кытчӧ-мый воштысьны?

МАЙБЫРАН (сойборд улас босьтӧ, видзӧ). Ме ог сет тэнӧ, дона аньӧй.

ВӦРМОРТ. Тэныд аслыд тшӧтш колӧ дзебсьыны, он кӧ кӧсйы невӧляын овны. (Восьтӧ джодж пӧвсӧ да индӧ.) Со, этатчӧ пырӧй. (Майбыранлы.) Тэ ӧд тӧдан, тайӧ гуся туйыс петкӧдӧ вой бок керӧсӧ, ыджыд коз улӧ. Кыссьӧй кыдзкӧ-мыйкӧ, сэсся мыйӧн пемдас — пышйӧй вӧрӧдыс... Пышйӧй ылӧ, рытыв-войвыв пармаясӧ. Сэні лӧньджык. Олӧй сэн ті, том йӧз.

МАЙБЫРАН. А тэ нӧ?

ВӦРМОРТ. Ме ог! Мый нин мем, пӧрысьыдлы, олӧмсьыс. Кодлы ме кола? Ыджыд айӧй, ӧксыӧй, менам эз ло, кодкӧд ме нэм чӧж олі... Ыджыд Войпель мед тіянӧс видзас! Дзоньвидза олӧй! (Пӧдлалӧ розьсӧ да сайӧдӧ мыйсюрӧ кӧлуйӧн. Бурсиӧ налы.) Мунӧй да овмӧдчӧй ылӧджык. Мед тіянӧс оз судз Мӧскуалӧн гыжйыс. Олӧй, паськӧдӧй, коми рӧдвужсӧ йывмӧдӧй, вӧльнӧй йӧзӧс водзӧвыв кежлӧ быдтӧй. Мед лоӧ налы дона мездлунъя олӧмыс, муса — ас вӧр-ваыс. Кӧть и вермисны ӧні роч антусъясыд, но ме эска (верита) — коркӧ Коми муыд бӧр на ловзяс, ас кок йылас сувтас. Водзӧ олысь йӧз аслыс мездлунсӧ перъяс!

Кымынкӧ мӧскуаса пырӧны да юасьӧны Вӧрмортлысь Вӧрань йылысь. Сійӧ оз висьтав. Сылы грӧзитӧны, сэсся виӧны.

МӦСКУАСА РАТНИК (пыригмозыс). Кӧні сійӧ нылыс? Висьтав!

ВӦРМОРТ (юрсӧ пыркнитӧ). Ме ог тӧд.

МӦСКУАСА РАТНИК. Кӧн? Он кӧ — со! (Зургыны лӧсьӧдчӧ шыӧн, мӧдыс ырыштчӧ черӧн.)

ВӦРМОРТ. Ог!..

РАТНИКЪЯС. Н-на!.. (Ӧтиыс шыӧн зургӧ, мӧдыс керыштӧ.)

ВӦРМОРТ (усьӧ, усигмозыс горӧдӧ). Он вермӧй бырӧдны комиӧс! Миян бӧрын нӧшта на кольӧны олысьяс!..

Ӧшан тупкысьӧ.