ӦТКА ЮСЬ

Ми пукалім берег дорын да виччысим Котласысь локтысь первой теплоход. Ыдждӧма-паськалӧма тулысӧн шонтӧм Эжва. Гудыр ва ыджыд вынӧн шлывгис увлань, аскӧдыс нуис керъяс, лӧпъяс, ставсӧ, мый удитас нетшыштны берегъяс дорысь, сывйыштны видзьяс да тыяс вылысь.

Асылыс кӧть вӧлі и кӧдзыд, но би дорын кылісны гажа сёрнияс. Ӧтикъяс гаралісны тавося поводдя йылысь мойдъяс, висьтасисны, кытчӧ да мыйла мӧдӧдчӧмаӧсь. Теплоход виччысьысьяс лыдын вӧліны и вӧралысьяс, кодъяс волӧмаӧсь татчӧ Сыктывкарсянь, медым пукавны тар койт вылын да кывзыны вӧрса петукъяслысь сьылӧмсӧ. Тӧдчӧ, мудзӧмаӧсь найӧ, вугралӧны шоныда онялысь бипур дорын. Некод эз тӧд, кор мыччысяс Эжва вылын теплоход. Гашкӧ, час-мӧд на ковмас виччысьны сійӧс.

Ю сайын тыдаліс скӧвӧрӧда кодь гӧгрӧс ыджыд ты. Кор шонді содз тырнас койыштіс ассьыс лучьяссӧ вӧр-ва вылӧ, тыыс кутіс кажитчыны югыдджыкӧн, ыджыдджыкӧн. Кузь лыа кӧса, кодӧс ойдӧм ва абу на удитӧма дзебны-ньылыштны, торйӧдіс тайӧ тысӧ вильыш Эжваысь. Кольӧ некымын лун, и найӧ нюжӧдасны кисӧ ӧта-мӧдныслы, ӧтлаасясны.

Би дорын пукалысьяс дорӧ матыстчис дженьыдик жакета неыджыд тушаа нывбаба. Сійӧ здоровайтчис тӧдтӧм йӧзкӧд, сэсся пуксис чемодан вылас, и сӧмын сы бӧрын шыасис пищаля том морт дорӧ, коді пукаліс йӧзсьыс бокынджык:

— Тыас со юсь пукалӧ, а тэ он и аддзы, — шуыштіс сійӧ да вӧсньыдик кисӧ нюжӧдліс юсайса ыджыд тылань. — Эк тэ...

Сьӧкыд вӧлі гӧгӧрвоны, шмонитӧ нывбабаыс али висьталӧ збыльтор, но мыйлакӧ ставӧн кутісны видзӧдны бузгысь ю сайӧ.

— Збыль тай, сӧкъя тшак. Но и но!... — горӧдіс том морт и мыйлакӧ босьтіс киас пищальсӧ.

Ты шӧрын пукаліс ӧтка юсь. Кӧть сійӧ вӧлі миянсянь вель ылын, зэв бура тыдаліс сылӧн крукыльтчыштӧм голяыс, ва вывсянь кыпӧдчӧм мышкыс. Юсь то кывтыштас водзлань, то сунгылас кӧдзыд ва пытшкӧ сой кызта голясӧ. Мойдын кодь, быттьӧ еджыд парус ва вывтіыс ветлӧ.

Ӧні нин став сёрниясыс пансисны тайӧ тшап да мича пӧтка гӧгӧрыс.

— Коймӧд лун олӧ ты вылас, некытчӧ оз лэбзьы, — бара кыліс нывбабалӧн чирыштӧм гӧлӧс. — Пӧвсӧ, тыдалӧ, виӧмаӧсь, вот и шогсьӧ. — Сэсся сійӧ ыджыда ышловзис. — Ачым тӧда, кыдзи ӧткӧннад овны. Ок-ок-ок...

Нывбаба дыр висьталіс, мый лыян кӧ энь юсьӧс, айыс кыпӧдчас кытчӧдз вермас, а сэсся шыбитчас берег вылӧ, медым вины асьсӧ. Ог тӧд, мыйкӧ эм абу тані збыльторйыс, но некод эз вомав тӧдтӧм нывбабаӧс. Вывті нин сійӧ сьӧлӧмсяньыс висьталіс.

— Кодлӧнкӧ ӧмӧй кыптас киыс вины татшӧм гежӧд пӧткасӧ, — шыасис том вӧралысь да синъяссӧ вештывтӧг дыр видзӧдіс лӧнь ты вылын гуляйтысь юсь вылӧ.

Вӧралысьяс пӧвстын ветлӧдлӧны уна сёрнияс, казьтылӧмъяс войвылын быдтысьысь юсь йылысь. Лым кодь еджыд гӧна, ён бордъяса кузь голяа юсь воӧ татчӧс местаясӧ мукӧд пӧткаясысь да лэбачьясысь ёна водзджык. И найӧ, кодъяслы удайтчылас аддзывны татшӧм пӧткасӧ, дерт, дыр оз вунӧдны. Кӧть юсьлӧн яйыс и чӧскыд, но прамӧй вӧралысьяслӧн некор оз кыпты киныс найӧс лыйны. А ӧні тайӧ шоч пӧткасӧ видзӧ закон, сы вылӧ дзикӧдз дугӧдӧма вӧралӧм.

Ме ёна радейта вӧравны, тулыс-арнас быд во волывла пармаясӧ да тыяс вылӧ, но некор эз удайтчыв матысянь аддзывны найӧс. Тайӧ сюсь пӧткаыс оз сибӧд ас дінас мортӧс, ылысянь на казялас тэнӧ.

Арнас частӧ позьӧ казявлыны юсьяслысь лунвылӧ лэбзьӧмсӧ. Видзӧдан ӧта-мӧд бӧрсяыс шлывгысь пӧткаяс вылӧ и мыйлакӧ шог быдӧн босьтлас. Ӧд юсьяс аскӧдныс нуӧны тшӧтш став сійӧ мичлунсӧ, кодъясӧн озырӧсь миян пармаяс, тыяс водз арын. Войвывса гӧсьтъяс мунӧм бӧрын регыд и заводитчасны зэра, кӧдзыд лунъяс, вӧр-ваыс оз нин ло воддзакодь кыпыд.