Ю ДОРЫН МЫРЪЯС
Козйыс вӧлі сэтшӧм джуджыд, мый арся тӧв йыв кымӧръясыс сылӧн йылӧ крукасьлӧм бӧрын шӧрипӧв потӧмӧн разавлісны, та пӧрйӧ шатлӧдлісны козсӧ. Под лапъясыс сэтшӧм пашкырӧсь, мый зэрысь-ваысь коз улас позис дзебсьыны морт даслы. Но козйыс вӧлі нёрӧма юланьыс, да мӧдарӧ пӧрӧдӧм йылысь и сёрни эз вермы лоны.
— Бес сыкӧд, пӧрӧд юланьыс! — вундіс кинас сынӧдсӧ шляпаа дядьӧыс. — Миян оз козйыс ков, а сӧмын мырйыс.
Пилаа дядьӧ шуйга кисӧ шлапкис юр пыдӧсас, мед эз усь картузыс, да видзӧдліс вывлань, коз йывланьыс. Та дырйи бура паськыда да тешкодя калькӧдіс вомсӧ.
— Юланьыс кӧ, и юланьыс! — сьылыштіс мӧдыс да ликтіс стартёрсӧ пилаас.
Первой юладорсяньыс пӧдруб вӧчис бура пыдӧдз, мед эз чашкав козйыс кадысь водз. Сэсся мӧдарсяньыс босьтчис йирны пучерсӧ. Кык директорыс, лесхозса да леспромхозса, бокӧ вешйисны. Вывлань видзӧдӧны, зільӧны аддзыны козйыслысь медводдза дрӧгмунӧмсӧ. Тадзи жӧ кулысь мортлысь видзӧдӧны лов петӧм, мед сэсся висьтавны ставлы, кыдзи-мый вӧлі. Но тайӧяс некодлы нинӧм оз висьтавны — делӧыс гуся... Леспромхозса директорлӧн сотчӧ квартальнӧй планыс. Сідзкӧ, оз ло ыджыд премия. Медводз, дерт, аслыс да аппаратыслы. Татчӧ, ю бокас, вӧлі кольлӧма на вӧрсӧ — ва видзан зона. Кыз, нэмӧвӧйся козъяс... Семья вердан вӧр, кыдз шулывлӧны пӧрӧдчысьяс. И кыскавны-кылӧдны матын. Лесхозса ёртӧс дыр эскӧдны эз и ков — здукӧн сӧглас сетіс. Кыдз тай шуласны: баш-на-баш — ме тэныд ю бокысь вӧр, тэ меным зептам тити-мити.
...Со и дрӧгнитіс козйыс. Кӧнкӧ улын третшнитіс-орис медбӧръя сӧныс. Первой надзӧникӧн, а сэсся кыдз тай ӧдӧбтіс. Матігӧгӧрыс весиг тӧвзьысьліс пӧригас, но пашкыр лапъяснас ю вылас водіс небыда. Діныс неуна увлань исковтіс.
Юыс йӧймыліс, артмалісны вабергачьяс. Визувтысь ваыс джӧм сувтліс, эз дзик пыр казяв, кыті бурджык писькӧдчыны, но сэсся аслас визьӧд жӧ ыльгӧмӧн пондіс петны коз пу мӧдар бокӧдыс.
Пӧрӧдчысь дядьӧыс нуис пиласӧ бокӧджык, кусӧдіс да личӧдчыштіс, гач вывсьыс пилипызьсӧ пыркӧдігмоз. Лесхозсаыс тапкӧдыштіс пельпомас:
— Молодеч. Как в аптеке!
— Тайӧ делӧыс миян привычнӧй, — аслыс дон тӧдӧмӧн, ышнясьтӧг шуыштіс дядьӧ. — Не татшӧмъяскӧд вермасьлам. А мырйыс тай, видзӧда, ничево...
— Ничево, ничево. Тӧрам... Пантиль, лок! — горӧдіс шляпааыс бокын сулалысь нёльӧд мортлы, кодлӧн мыш саяс тыдаліс сьӧкыдкодь ноп. — Вай татчӧ вом кӧр вежансӧ...
Мыр вылас ставнас паськӧдӧмӧн вольсыштісны «Лесная промышленность» газет, но и сійӧ на быдсӧн эз вевттьы артмӧм пызансӧ. Газет вылас ректісны сёян-юан, курыдторсӧ, кружка-пань. Пӧрӧдӧм коз дінсьыс чинтісны нёль пекыль да ладмӧдчисны гӧгӧрыс.
— Но, Василий Тимопеевич, — точнитчыны нюжӧдчыліс леспромхозса директор. — Вай, инӧ, мыськам миянлысь тайӧ... Абу грек. Со тай поводдяыс кутшӧм бур слӧймис... А мичыс гӧгӧр! Абу номйӧсь ни. Эн шогсьы, Василий Тимопеевич, ме тэныд уджйӧза ог коль.
— Та йылысь сёрнитім нин, — зумыштчис мӧдыс. — Тырмас сэсся...
— Эн пов, — серӧктыштіс ёртыс. — Тайӧяс — менам войтыр!
— Козсӧ вот, ме чайта, татысь он нин вермы босьтны, діныс вывті улын, — бара на дӧжналіс мӧдыс. — Дась пилаӧн эськӧ оровтінныд некымынлаті... Ытваыслы кокниаджык шедас.
— Василей, ноко! — дженьыда чукӧстіс пилаа дядьӧӧс кӧзяиныс.
— Хы... Привычнӧй делӧ!
Василий котӧрӧн лэччис увлань. Пучерйыс буретш морӧс весьтас, но босьтчис пилитны вывсянь. Тӧдіс ӧд, мый кыяс пиласӧ, да эз тӧдлы, кыдзи кыйис...
Тадзи и вӧлі ставыс.
Но делӧыс абу сыын, мый сӧмын тайӧ ю дорсьыс вузаліс вӧрсӧ Василий Тимофеевич. Уна ю дор нин вевъяліс пакӧститны. Ӧтилаысь ачыс пӧрӧдіс да вӧр пилитан цехас кыскаліс кыз барыш вылӧ. Мӧдлаысь сідз вузаліс, мед тадзи жӧ мыр дорын пукалыштны, кор абу номйӧсь. Сылы оз и волы юрас, мыйла комыс дугдіс шедны, да юыс косьмис. Оз и гӧгӧрво, мый юис юсӧ, а комнас закуситіс...
