ШЫР ДА ТШЕГЫР

Тшегыр да катша овмӧдчӧмаӧсь. Катша ветлас турунла. Турун ваяс да чукӧстас: «Тшегырӧй чойӧй, пет турун ректыны!» Ректасны да ужнайтны пуксясны. Катша ошкыштас: «Зэв тай чӧскыд шыдыд!» «А ме ӧд, — тшегырыд шуӧ, — бӧжӧс сюйлі дай шыдыд госасьӧма».

Катша пондас шуны тшегырлы: «Аски бара тэ ветлы турунысла, а ме кольчча пусьыны». Вот катша аскинас кольччас гортӧ, а тшегыр мунас турунла. Пусигӧн катша бӧж помсӧ сюйлас чугунӧ, видлас да шыдыд абу чӧскыд. Пыдӧджык сюяс дай ачыс чугунас усяс дай пусяс.

Тшегыр воас турунлаысь да пондас чуксасьны: «Катша чойӧ, пет турун ректыны!» Горзас, горзас, а катша оз пет. Тшегыр пырас гортӧ — некод оз тыдав. Шы ни ру. Кыскас шыд чугун, а сэні катша. Сёяс яйсӧ да кӧясӧ залавка улас пуктас.

Шыр волас да кӧясӧ гусьӧн пышйӧдас. Сэсся вильӧдас, лэччӧдас ва дорӧ да катша кӧясьыс пыж вӧчас. Пуксяс пыжӧ да горӧдас сьывны:

Шыр кывтӧ-катӧ

Катша кӧя пыжӧн,

Ур бӧж зібйӧн,

Мой лопта пелысӧн.

Видзӧдлас кӧ — кӧч берег дорын дзибрасьӧ. Вӧзйысьӧ: «Шырӧ чойӧ, босьт менӧ тшӧтш. Лӧсьыда сьылан, да кывзышта». «Лок пуксьы». Кӧч сӧлас. Шыр водзӧ мӧдӧдчас. Сьылӧ. Казяліс-а, кӧч вугралӧ. Шырыс зырӧдіс да ӧти пеляс пырис — йирис, йирис, мӧд пеляс пырис — йирис, йирис. Кӧч кулі. Ӧдйӧ босьтіс пуртсӧ, зудъяліс. Кусӧ кулис, бӧжсӧ ас улас пуктіс, ордлысьыс мегыр вӧчис, яйсӧ бадь вуж улӧ сюйис. Водзӧ мӧдӧдчис.

Шыр кывтӧ-катӧ

Катша кӧя пыжӧн,

Ордлы мегырӧн,

Кӧч бӧж пуклӧсӧн.

Руч гоннялӧ берег дорын. Шырлы вӧзйысьӧ: «Ёна жӧ тэ мичаа сьылан, лэдз менӧ пыжад». «Лок!» Руч сӧлас пыж нырас. Шыр бара сьывны горӧдас. Руч вугыртас. Шыр зырӧдас да ӧти пеляс пыравлас, мӧдас пыравлас, йирыштас — руч кулӧ. Кусӧ куляс шапка вылӧ. Шапка на ковмӧма шырлы, рӧзбойниклы, руч ку шапка! Кулис. Эштіс. Яй берегӧ катіс. Тӧв кежлӧ чӧжӧ. Ачыс бара водзӧ.

Шыр кывтӧ-катӧ

Катша кӧя пыжӧн,

Ордлы мегырӧн,

Кӧч бӧж пуклӧсӧн,

Ордлы мегырӧн,

Руч ку шапкаӧн.

Кӧин кылӧма да локтӧ. Вӧзйысьӧ. «Но босьта, мыйла ог босьт, менам босьттӧм абу». Кӧин грымкерас-сӧлас пыжӧ, А шыр век сьылӧ. Унзіль босьтас кӧинӧс. Пукалӧ, вугралӧ. Шыр бара зырӧдіс да ӧтар пеляс пыравліс — йирис, мӧдар пеляс пыравліс. Кӧин эштіс. Шырыд кусӧ кулис пась вылӧ, сювсӧ перйис бечева вылӧ. Пыж вылӧ чеччис, водзӧ голькйӧдлӧ.

Шыр кывтӧ-катӧ

Катша кӧя пыжӧн,

Ордлы мегырӧн...

Ош вӧзйысьӧ берег дорсянь. Шыр пуксьӧдас. А ачыс пыр сьылӧ:

...Кӧч бӧж пуклӧсӧн.

Кӧин сюв бечеваӧн,

Ур бӧж зібйӧн,

Мой лопта пелысӧн,

Лыа дорсӧ зібйыштӧ,

Кыркӧтш дорсӧ сыныштӧ.

Ош унмовсяс чорыда. Юрыс морӧс вылас усьӧ. Шыр бара пельяссӧ сылысь розьӧдлас-йирас да виас оштӧ. Вольпась вӧчас кусьыс. Сэсся тшегыр дорӧ локтас дай овны-вывны кутасны.