ШОГ МОЙД
Збыльысь, мыйла нӧ мукӧддырйи дзуртӧны вӧрын быдмысь пуяс? Тіянлы тайӧ, гашкӧ, веськодь? Онӧ кӧсйӧй тӧдны? А ичӧтик Ӧська та йылысь дзик на неважӧн тӧдмаліс. Эз сэки, кор ветліс бать-мамыскӧд дачаӧ, а мӧдысьджык, кор батьыс босьтліс сійӧс аскӧдыс вӧрӧ тшак вотны.
А сэки дачаас ветлігӧн ичӧтик Ӧська и збыльысь шензис, кор кывзіс пуяслысь дзуртӧмсӧ. Веськыда кӧ шуны, ачыс дачаыс эз на вӧв. Сы пыдди сулаліс тшем вӧр, кодӧс колӧ вӧлі пӧрӧдны да татчӧ бур му вӧчны. Со и зілисны ичӧтик Ӧськалӧн бать-мамыс чожъясыскӧд. Пӧрлалісны пуяссӧ лебёдкаӧн веськыда вужъяснас. Домаласны пусӧ, сэсся дзик вуж бердтіыс черъясӧн кералігмоз заводитасны сійӧс кодарӧкӧ кусыньтны.
А пуыд оз кӧсйы сетчыны. Лебёдкалӧн быд выныштчылӧм бӧрын дзуртыштӧ. Быттьӧ кевмысьӧмӧн шуалӧ: «Эновтчӧй пӧ меысь, бур йӧз. Кӧсъя на пӧ олыштны тайӧ свет вылас да нӧшта шонділань кыпӧдчыштны».
И вермасьӧ пуыд лебёдкаыдкӧд. Но позьӧ ӧмӧй вермасьны йӧзкӧд, кодъяс лебёдка сайынӧсь. И кымын водзӧ, сымын нораджыка дзуртӧ пуыд. Ойзӧмӧн ойзӧ дойысла. Пӧригас нин, кор гӧгӧрвоӧ, мый пом воис сылӧн зэв кузь да шуда олӧмлы, веськыда равӧстӧ став вӧр пасьтаыс шогысла, мый сідзи и лоӧ кості кувны, кодлыкӧ выль му ковмӧма да.
Жальӧсь сэки лоины ичӧтик Ӧськалы вӧрын сулалысь пуясыс да сійӧ шыӧдчис батьыс дінӧ:
— Батьӧ, мыйла нӧ пуяссӧ пӧрлаланныд? Аддзан, со кыдзи найӧ дзуртӧны, бӧрдӧны шогысла. Оз ӧмӧй позь татӧг?
Батьыс сӧмын серӧктыштіс ичӧтик Ӧськалӧн юалӧм вылӧ:
— А кытысь нӧ ми сэсся мусӧ босьтам? Татысь со сетісны вӧр ді, тшӧктісны пӧрӧдны да му вӧчны, мед помидор-ӧгурцы да гортса оз-сэтӧр сэні быдтыны. Ставыс ӧд аслад сэсся лоӧ. Тэ жӧ, дзолюкӧй, кутан чӧсмасьны.
Сюся кывзӧ ичӧтик Ӧська батьсӧ, кӧсйӧ гӧгӧрвоны сійӧс и некыдзи юрас оз во, мыйла та могысь та мында пу колӧ вины. А оз кӧсйы гӧгӧрвоны сы вӧсна, мый жальӧсь сылы пуясыс. Кӧсйӧ сійӧ, мед тані важ моз пыр вӧр сулаліс да дугдывтӧг сьыліс ассьыс нэмӧвӧйся сьыланкывсӧ.
Дзуртысь да шогсьысь пуяс йылысь дзугыль мӧвпъясӧн и муніс сэки ичӧтик Ӧська дачасьыс. Сылӧн юрас пыр бергаліс, мый верстьӧяс нем жалиттӧм сьӧлӧмаӧсь, тадзи кӧ нин найӧ бырӧдӧны вӧрсӧ. Оз ӧмӧй тырмы сэсся кар гӧгӧрын муыс?
Но торйӧн нин мӧрччис ичӧтик Ӧськалӧн паметьӧ батьыскӧд вӧрӧ тшакла ветлӧмыс. Луныс вӧлі шондіа, но тӧлакодь. Веськалісны найӧ важ вӧрӧ. И тані ичӧтик Ӧська медводдзаысь аддзис, кыдзи зэв гырысь пуяс пӧрысьысла асьныс пӧрласьӧны тӧвныр улын. Шензьыштіс быдӧн тайӧс аддзӧм бӧрын.
— А нинӧм шензьынысӧ, — вочавидзис сылы батьыс.— Вӧртӧ, дерт, колӧ быдтыны да видзны. Но колӧ и ас кадӧ пӧрӧдны. Со тайӧ пӧрӧм пуыс сісьмыны нин заводитӧма. А сыысь сісьыс да быдсяма висьӧмыс вуджас сэсся и орччӧн сулалысь дзоньвидза пуясӧ. Ас кадӧ кӧ вӧлі пӧрӧдӧма дыр олысь пуяссӧ, сэки эськӧ наысь сӧмын пӧльза вӧлі...
Тайӧ пӧрйӧ батьсӧ кывзӧм бӧрын ичӧтик Ӧська гӧгӧрвоис, мый батьыс мукӧддырйи век жӧ прав, мый вӧртӧ колӧ и видзны, колӧ и пӧрӧдны ас кадӧ, мед важ пуяс пыдди быдмисны выльяс, томъяс.
А сэсся ичӧтик Ӧська батьыскӧд тшак корсялӧм бӧрын пуксисны шойччыштны нэмӧвӧйся пожӧм улӧ. Нёровтчис ичӧтик Ӧська пожӧм бердас и ачыс эз тӧдлы, кыдзи унмовсис. Узьӧ ичӧтик Ӧська и кывзӧ нэмӧвӧйся пожӧмлысь висьтсӧ: «Быдмам ми тані уна нэм чӧж йӧзлы жӧ бур вылӧ. Важся йӧзыд тӧлкаджыкӧсь вӧліны да кужӧмӧн видзлісны вӧръястӧ. Пӧрӧдлісны сӧмын воӧм пуяссӧ да кольлісны томъясӧс. Сэсся и эз урӧстны вӧрсӧ быдсяма лӧп-ёгнас. А ӧні веськыд мат лоис. Пӧрӧдӧны миянӧс колӧмӧн и ковтӧг. Да нӧшта сэтысь, кытысь оз ков. Сэтшӧм пуяс, кодъяс видзӧны вӧрса юяс да шоръяс. Сэсся ёгӧсьтны кутісны пармасӧ. Быдӧн сӧмын аслас зеп вӧснаыс зільӧ, а оз мӧвпышт, мый водзӧ кежлӧ кольны внукъяслы. Коркӧ эськӧ казяласны жӧ татшӧмтортӧ, но сэки сёр нин лоӧ...»
И садьмис та бӧрын ичӧтик Ӧська да висьталіс батьыслы нэмӧвӧйся пожӧмкӧд сёрнисӧ.
— Збыль ӧд сідзи и эм, — вочавидзис сылы батьыс.— Дугдім ми, кыдзи колӧ, донъявны ассьыным парманымӧс, ассьыным удысьӧс-вердысьӧс. Сійӧн и норасьӧ нэмӧвӧйся пожӧмыд тэныд. Гашкӧ, та вӧсна и дзуртӧны пуясыд.
