ЧӦДЛАЧ ВОТЫСЬЯС
Инас оз ӧшйы талун дзоля Ӧльӧксан. То бумагаысь змей пондылас вӧчны, то самолёт босьтчас рисуйтны. Но нинӧм сылӧн оз артмы. Киыс быттьӧ абу аслас. Мӧвпъясыс дзик мӧдлаын бергалӧны. Ставыс сыын, мый шонді петігас на сійӧс садьмӧдіс Колюк другыс. Кор бара узьнысӧ удитлӧ? Тӧрыт на кыкӧн вадорын собалісны. Мамыс Колюкӧс ньӧрйӧн гортас вайӧдіс. А талун со удитӧма нин садьмыны да дзоля Ӧльӧксан ордӧ локтӧма. Мыссьынысӧ весиг абу слӧймӧма тэрмасьӧмысла. Варччӧм кокъяснас горнича шӧрӧдз тапсьӧдіс, кыскыштіс нырнас да тувкнитіс пач бокын узьысь дзоля Ӧльӧксанлы:
— Ӧльӧ, чеччы колӧкӧ-а, а то нинӧм ог висьтав!
Дзоля Ӧльӧксанлы кыкысь оз ков шуны. Пыр жӧ звирк чеччис. Тӧдіс, мый другыс татшӧм водз сы ордӧ сідз-тадз эз лок. Варов да писькӧс сійӧ. Быдтор йылысь удитӧ медводз тӧдмавны. И код рӧдӧ рӧдйӧма татшӧмнас? Дзоля Ӧльӧксан ёна и шензьывліс та вылӧ. Весиг завидь босьтлывліс. Со и ӧні Колюк шӧпкӧдіс дзоля Ӧльӧксанлы пеляс, кӧть эськӧ керкаын некод нин эз вӧв. Мамыс мӧс лысьтыны лэччис. Батьыс, шоперӧн уджалӧ, ӧні горт дорын сулалысь машина гӧгӧрыс бергаліс. Но сэтшӧм нин Колюкыс, мый дзик быд выльторлы донсӧ зільӧ содтыны. Он кӧсйы да кывзыны кутан сійӧс.
— Кывзы Ӧльӧ, талун миян сиктса клубӧ Москваса цирк локтӧ. Акробатъяс, жонглёръяс, фокусникъяс, клоунъяс. Ок и гажа лоӧ! Ветлам?..
— Но ӧд дон босьттӧгыд клубад оз лэдзны, — нурбыльтіс дзоля Ӧльӧксан.
— Сідз эськӧ да, — вочавидзис Колюк, — сійӧн ӧд тэ дорӧ водз и локті. Колӧ кыськӧ сьӧм судзӧдны. Мамлысь заводиті дзайгыны, но сійӧ шуӧ: цирктӧгыс пӧ кыдзкӧ-мыйкӧ олан.
— Часлы, батьлысь видла корны, — шуис неуна чӧв олыштӧм бӧрын дзоля Ӧльӧксан. И кык друг петісны ывлаӧ да матыстчисны машина дорын ноксьысь Ӧльӧксан бать дорӧ. Сійӧ кыліс кок шыяссӧ да бергӧдчис челядьлань:
— Мый нин та воддза чеччӧмныдӧсь? Оз узьсьы али мый?
— Батьӧ, — шыӧдчис дзоля Ӧльӧксан сы дінӧ, — со Колюк висьталіс, цирк пӧ талун локтӧ миян клубӧ. Но миянӧс ӧд оз лэдзны сэтчӧ сьӧмтӧгыс...
— И абу яндзим тіянлы, мужичӧйяслы, таысь, — шуис воча дзоля Ӧльӧксанлӧн батьыс.— Ме тіян кадӧ ачым нин нажӧвитлывлі кино билет вылад. Бать-мамыдлысь эг корлывлы сьӧмтӧ.
— А коді нӧ миянӧс татшӧм арлыдӧн удж вылӧ босьтас, — бара нурбыльтіс нырсӧ кыскыштӧм бӧрын дзоля Ӧльӧксан.— Со весиг верстьӧяс оз вермыны аслыныс уджсӧ корсьны.
— А пельпом выланыд нӧ мый тіян? Юр али кӧчамач, — дӧзмӧмпырысь нин вочавидзис верстьӧ морт.— Мый вылӧ сійӧс сетӧма Енмыс? Асьныд мӧвпыштлӧй, кыдзи сьӧмсӧ нажӧвитны. Кадныд, небось, тырмӧ. Лун-лун вадорын ризъяланныд.
Сідзи и ковмис вешйыны кык друглы юръяснысӧ ӧшӧдӧмӧн машина дорысь.
Но Колюкыд Колюк и эм. Он на сійӧс куш киӧн босьт.
— Кывзы, Ӧльӧ, — шыӧдчис сійӧ дзоля Ӧльӧксан дорӧ, — коммерсантъясыд со чӧдлач ньӧбӧны сиктсаясыдлысь. Менам ыджыд чойӧй быд лун ведра чӧдлач вотӧ да вузалӧ. Кӧсйӧ аслыс тӧв кежлӧ дона пальто да шапка ньӧбны.
— Чӧв, Колюк, — пыр жӧ вочавидзис другыслы дзоля Ӧльӧксан, — коді нӧ татшӧм жарнас вӧрас ӧктысьнысӧ вермас. Лӧддзыс да номйыс вильӧдасны миянӧс. Верстьӧясыдлы ӧд мый. Найӧ ёнӧсь. Оз повны. Да и ош шӧрӧ кӧ веськалам?...
— Эн сӧр нинӧм абусӧ, — крапкис сэки Колюк, — кӧсъян кӧ цирктӧ видзӧдны, ветлам вотчыны. Нинӧм тэкӧд оз ло. А ошкыд ачыс йӧзсьыс полӧ.
Мый сэсся татчӧ шуан. Велалӧма нин дзоля Ӧльӧксан кывзысьны Колюкыдлысь. Кӧть эськӧ ӧттшӧтшъяӧсь. Но другыс ярджык, смелджык. Нинӧмӧн сійӧс он повзьӧд.
...И со лун шӧр гӧгӧр кык друг ичӧтик ведраясӧн мӧдӧдчисны матысса вӧрлань, кӧні верстьӧяслӧн шуӧм серти тырыс вӧлі чӧдлачыс. Сійӧ и збыльысь уна вӧлӧма. Но номйыс, лӧддзыс да гутыс нӧшта унджык. Сідзи и сакасьӧны чужӧмад. Пырӧны вомад, нырад, пеляд. Дзоля Ӧльӧксан весиг повзис да бӧр кӧсйис гортлань бергӧдчыны. Но мыйӧн видзӧдліс Колюк вылӧ, кутшӧм зіля сійӧ ӧктысьӧ, яндзим лои. Ружтыштіс да тшӧтш кутіс вотчыны. А шондіыс вылісянь сотӧ, быттьӧ жар пач вом дорсянь ӧвтӧ. Лӧдзьяс, номъяс, гутъяс дугдывтӧг дзизгӧны. Горшыс косьмӧ. Чӧдлачыс ведраӧ пыдди ас тӧдлытӧгыс вомас сідзи и пырӧ.
— Гашкӧ, тырмас нин, — шуыштіс раминика дзоля Ӧльӧксан.— Со менам ведра пыдӧсӧй тупкысис, а тэнад джынйыс нин. Вузалам да билет вылад буретш тырмас.
— Ӧктысь, эн дышӧдчы, — дӧзмӧмпырысь вочавидзис Колюк— сьӧмыд ӧд шогмас.
Ачыс нӧшта зільджыка кутіс вотчыны. Нинӧм он вӧч. Быть ӧкты вотӧссӧ, шуис кӧ ёртыс. Колюклӧн ведраыс тыри да сійӧ сэсся кутіс отсавны дзоля Ӧльӧксанлы.
Кутшӧм нимкодь вӧлі кык друглы, кор найӧ петісны вӧрысь паськыд эрд вылӧ. Тані эз нин вӧв сэтшӧм жар. Пӧльыштіс небыдик рытыв тӧв да пальӧдіс вотчысьясӧс. Нимкодь вӧлі медводз сыысь, мый эз корны кодлыськӧ сьӧмсӧ, а асьныс нажӧвитісны цирк вылӧ. И збыльысь, гортаныс чӧдлачсӧ весалӧм да сійӧс коммерсантъяслы вузалӧм бӧрын сьӧмыс детинкаяслы тырмис и билетъяс вылӧ, и няклялантор вылӧ. Тайӧ кадсяньыс и шуисны дзоля Ӧльӧксан Колюк другыскӧд быд лун вотчыны, мед нажӧвитны сьӧмсӧ нӧшта коньки да лыжи вылӧ.
