РУЧ КЫЙӦМ

Семен Вась петіс пенсия вылӧ, кыпӧдіс Пасаёль сиктын Эжвалӧн гажа нӧрыс йылӧ кык судта пелькиник керка да красуйтчӧ олӧ, вӧралӧ, чери кыйӧ. Мортыс зэв на збодер, шмонитӧм модаыс ньӧти абу вошӧма ни. Но гежӧдика волывлӧ жӧ юрсиктад, пыралас милицияад, кодӧс ӧні гораа полицияӧн нимтӧны, да гажӧдыштас войтыртӧ. Вомыс сылӧн оз и тупкысьлы.

— Но, ёна-ӧ нин кыйсин таво? — юалӧны сылысь.

— Неуна кыйсьышті, — оз быттьӧ и ошйысь Вась. — Ручӧс на тшӧтш весиг удайтчис кыйны.

— Ручӧс?! — чуймисны кывзысьяс.

— Да. Кывзанныд кӧ, висьтышта.

— Кысь нӧ огӧй! Кывзам!

— Август помын делӧыс вӧлі. Эжва дорӧ лэччи видлавны тывъяс. Асылыс мича, лӧнь, неуна руакодь. Пӧнятнӧй делӧ, пыж дорын ноксигкості руыд разалыштіс, тыдавныджык кутіс. Пыж бӧжӧ мотор чабырті, ставсӧ лӧсьӧді, мый колӧ. Синмӧс чӧвтлі ю вылӧ и ас кӧсйытӧг вомӧй паськаліс: видзӧда да, мӧдар берегад лыа вылас руч сулалӧ. Первойсӧ аслам синлы эг эскы, понйӧн весиг чайті, но шондіыд мыччысьыштіс да буретш сійӧс лӧсьыда югзьӧдӧ. Руч, збыль руч! А мича! Гӧрдов гӧныс сідзи и лӧсталӧ. Сулалӧ лыа вылад да юрсӧ гоньйӧдлӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ. Ме сэки вомдорӧс топӧдышті вот тадзи да чипӧсті, — Вась петкӧдліс, кыдзи сійӧ кужӧ. И збыль, артмис быттьӧ шырлӧн чипӧстӧм.

— Ручыдлӧн пельыд сюсь, кыліс чипӧстӧмтӧ и чепӧсйис шы вылад, суныштіс веськыда ваас да уйӧ менамладор береглань. Ёна, тыдалӧ, кынӧмыс сюмалӧма, Эжва вомӧн кӧ шырла вуджӧ. Ме бадь куст сайсянь вӧрзьӧдчытӧг кыйӧда сы бӧрся. Виччысьлі, кор ю шӧрас воис, мед некодарӧ пышйынысӧ оз удит, мотор заводиті да и дзужӧді руч дорад, вӧляника кытшовті гӧгӧрыс. Ачым водзвыв нин радла, ӧні, мися, тэ менам, ва кузяыд он пышйы! Мотор кусӧді, пелысӧс лэпті да кокньыдика юр пыдӧсас пелыс йылӧн тюкниті. Дугдіс уйнытӧ, лӧнис, но ог на эскы, мый кувмӧн лои. Сыныштӧмӧн матыстчи дзик бердӧдзыс, балябӧж кучикӧдыс видзчысьӧмӧн, мед эськӧ, мися, оз жӧ слӧймы курччыны, кабырті да юрсӧ ваас сюйи. Видзӧда да оз лолав, больясыд оз кайны. Пыжӧ шыбиті да веськӧдчи тывъяс видлавны. Шедыштӧма на, Ен отсӧгӧн, чериыс, да и утка кодкӧ грек ногӧн пысасьӧма тшӧтш, дерт, кӧнкӧ, посни чери бӧрся суныштліс да тывъяд и гартчис. Мездалі черитӧ да уткатӧ тывсьыд, ручкӧд орччӧн шыблалі пыжӧ и тювги-кывті берегланьӧ. Но, мися, мӧвпала ачым, вот и везитіс жӧ меным талун! Уткаыс пумӧнъя, лунтыр кежлӧ нур. А руч йывсьыс и шуны нинӧм! Кӧть ӧд гожся руч, но век жӧ руч! Тайӧ тэныд абу кӧчыдлӧн бумага лист кодь жебиник куыд. Гӧтыр менӧ таысь ошкытӧг оз ов. Выль пальтоас кӧ руч ку воротниктӧ шняпкас да юрсӧ вылӧ лэптӧмӧн петас бур йӧз дорад татшӧм баснад, кутшӧма мукӧд бабаясыд дульсӧ ньылаласны! А сійӧ юрсӧ дзӧрӧдӧмӧн шуас: «Васюк тайӧ кусӧ меным козьналіс, ачыс ручсӧ кыйис! Сійӧ менам зэв дошлӧй!»

Татшӧм мӧвпъясӧн тырӧм юрӧн ме рази пыжысь мотортӧ да пельпом вылын катӧді гортӧ, ӧні ӧд нинӧм он лысьт кольны ю дорад, пыр и нӧбӧдасны, абу воддза кадыд. Мӧдысь лэччи, брезентсӧ, мыйӧн вевттьылі кыйдӧсӧс, павтырті… Видзӧда да: менам гӧрд ручыд быттьӧ эз и вӧвлы. Абу, да и ставыс! Сыкӧд тшӧтш вошӧма и уткаыд, а медся ыджыд сыныслӧн сӧмын бӧж йылыс туплясьӧ. Вот тэныд и воротник гӧтырлы! Ёпӧрӧсӧтӧ! Мый сэсся тані шуан? Абу ӧд прӧстӧ мойдкывъяд ручтӧ шулӧмаӧсь мудер ручӧн.