ОЛЯЛӦН ШОНДІ
Маша Канева пукаліс восьса ӧшинь дорын да тэрыба киллис семечки. Китырыс вӧлі семечкиыс, но вочасӧн колис пыр этшаджык и этшаджык. Буретш сэки Маша керка весьтӧд восьлаліс сылӧн пӧдругаыс Оля. Сійӧ Машакӧд велӧдчӧ ӧти классын, нёльӧдын.
— Машӧ, мый нӧ керкаын пукалан? Ветлам библиотекаӧ, — шыасис Оля.
— Дыш. Менам воддза книгаясыс на лыддьытӧмӧсь. Тӧд, мый сёя? — Ӧшинь курич бокӧ кокъяссӧ ӧшӧдіс Маша.
— Семечки тай киллян. Тӧді?
— Аха. Бабӧ быдса стӧкан вайис карысь. Сӧмын жариттӧм. Пырав, и тэныд сета. А то этша нин коли.
— Вай кымынкӧ тусь либӧ, — дзик ӧшинь дорас матыстчис Оля да нюжӧдіс кияссӧ. — Шыбит, кута.
— На, лӧсьӧд китӧ. Водзджык кӧ локтін, унджык сеті. — Маша тэрыба мӧдіс шыблавны семечки тусьяс Олялы киас, сэсся недыр мысти вочавидзис. — Абу сэсся. Мый эг удит сёйны ставсӧ, сеті.
— Аттьӧ, Машук.
Оля гартыштіс семечки тусьяссӧ носӧвӧй чышъянӧ да сюйис платтьӧ зептас.
— Гортад ӧмӧй нуан?
— Да. Ме найӧс град вылӧ пукта, — кыліс Олялӧн вочакыв. — Мед быдмасны сэтшӧм жӧ мичаӧсь, кыдзи найӧ кольӧм во быдмисны учительнича град йӧрын.
— Чайтан, быдмас? И менам колӧма пуктыны.
— Колӧкӧ, бӧр сета, — чургӧдіс кисӧ Оля.
— Мыйла? Оз ков. Сеті да бӧр ог жӧ босьт.
Сійӧ жӧ рытнас Оля босьтіс киас кокан, небзьӧдіс ичӧтик гӧгрӧс град да Машаӧн сетӧм семечкисӧ пуктіс радӧн-радӧн, ӧта-мӧдсяньыс костӧн. Сэсся киськаліс градсӧ шоныд ваӧн.
Колис тулыс, пуксис нин гожӧм. Лунъясыс лоины ещӧ на шоныдджыкӧсь. Оля вель тшӧкыда петавлӧ град йӧрас, весалӧ посньыдик быдмӧгъяс гӧгӧрысь ёг, киськалӧ градсӧ. Корсюрӧ вунӧдлас петавны град йӧрас да повзяс быдӧн, мед эськӧ эз жӧ кувны пуктасъясыс. Но семечкияс вӧліны винёвӧсь, кӧть надзӧникӧн, но кыпӧдчисны вывлань.
«Ӧдйӧджык нин быдмӧй, ме тіянӧс со кыдзи лелькуйта», — кевмысис вӧсни кока подсолнухъяслы Оля да бара заводитіс небзьӧдны ассьыс градсӧ.
Зэрыштӧм да шондӧдыштӧм бӧрын подсолнухъяс ӧдйӧ кутісны кыпӧдчыны вывлань, кокъясныс кызісны, лэдзисны шочиник паськыд листъяс. Олялы любӧ. Унаысь нин воліс пӧдруга дорас и Маша.
— И мыйла ме эг тшӧтш пукты подсолнухтӧ, ӧні эськӧ тэ моз жӧ нимкодяси.
А лунъяс мунісны, гӧнитісны ӧдйӧ котӧртысь вӧв моз. Кыдзкӧ водз асывнас Оля петіс град йӧрас да радысла муртса эз горӧд. Подсолнухъяс вылын ӧшалісны тасьті кодь гӧгрӧс кытшъяс. Некымын лун мысти подсолнухъяс заводитісны дзоридзавны аслыссяма мича рӧмӧн. Оля нюжӧдлас кисӧ вывлань да оз и судз, сы джуджда быдмисны найӧ. Посньыдик семечкиясысь со кутшӧм багатыръяс кыпӧдчисны. Весиг сиктса йӧз, кор прӧйдитлісны Оля керка дорті, быдӧн бергӧдчӧмӧн видзӧдісны да нимкодясисны нывка быдмӧгӧн. А совхозса бригадир Антип дядь аддзис Оляӧс град йӧрсьыс да дыр ошкис нывкаӧс.
— Ай да дзоля Олюк. Град йӧрад тэнад, майбырлӧн, аслад шонді эм. Абу ӧти, а быдса дас.
Антип дядь мунӧм бӧрын Оля котӧртіс туй вылӧ, сувтіс сійӧ жӧ местаас, кӧні дзик на неважӧн сулаліс бригадир, сэсся заводитіс видзӧдны град йӧрас. Подсолнухъяс и збыльысь вӧліны шонді кодьӧсь, гӧгрӧс юраӧсь, тыдалӧны ылӧдз. «Вот эськӧ Маша кӧ талун на вылӧ видзӧдлас. Кымын морт со любуйтчӧ мича быдмӧгъяснас», — ас кежас сёрнитіс нывка.
Ӧдйӧ и коли гожӧмыс. Воис ар. Лунъясыс лоины зумышӧсь, вель тшӧкыда зэрлывліс. Олялӧн град йӧрас эз нин тыдав шондіыс. Подсолнухъяс вылын гӧгрӧс жырйын ӧні тыдалісны уна сё семечкияс. Лунысь-лун найӧ пондісны сьӧдӧдны.
Сёр арын нин Оля быдмӧгъяссӧ пыртіс гортас. Ыджыд тасьті тыр чукӧрмис семечкиыс. Машаӧс да чой-воксӧ сійӧн гӧститӧдіс и, ачыс чӧсмасис и. Эз весьшӧрӧ вош ичӧтик нывкалӧн уджыс.
