НӦРЫС ЙЫЛЫН ОБЕЛИСК
Быд гожӧм кежавла Ракадорӧ. Тадзи шуӧны Пальын шойнасӧ, кӧні куйлӧны и менам матыссаясӧй. Медводз видла батьӧс, Володя вокӧс, Иван чожӧс, Елена чожиньӧс, сэсся и мукӧдӧс. Тадзи ньӧжйӧник кытшовта шойнасӧ, коді паськӧдчӧма Эжва юлӧн джуджыд кырйывса пожӧма ягын.
Мича шондіа лунӧ бара кежалі сэтчӧ. Шойна вылӧ быдысь волӧмыс кыдзкӧ аслысногӧн пальӧдӧ менӧ. Тшӧктӧ нӧштаысь мӧвпыштлыны, мый абу нин зэв кузь миян олӧмным да колӧ ӧдйӧджык удитны вӧчны сійӧс, мый тэсянь виччысьӧны йӧзыс. Тані нӧшта ӧтчыдысь донъяла ачымӧс, ассьым вӧчӧмторъясӧс, мыйыськӧ нимкодь лолӧ, мыйыськӧ каитча. Татшӧм мӧвпъясӧн ньӧжйӧник, сувтыштлӧмъясӧн восьлалі крестъяс да обелискъяс бердті.
Друг вирдыштіс менам юрын, мый унджыкыс нывбаба ним-ов важ крестъяс вылын. Сӧмын ӧніяяс вылас нин ӧтмындаӧс моз нывбабасӧ и мужичӧйсӧ пасъялӧма. Кӧсйи быттьӧ юавны сэки ачым ассьым, кытчӧ нӧ, мися, вошисны мужичӧйясыс. Али нӧ найӧс крестъястӧг дзебисны да гу мылькъясыс важӧн нин вӧйисны.
Дерт жӧ, эз эскыссьы таӧ. И кыдзкӧ тӧдлытӧг вунӧді аслам тайӧ юалӧм йывсьыс. Водзӧ восьлалі шойна кузя.
А сэсся шойна вылысь петӧм бӧрын сідзжӧ ньӧжйӧник мӧдӧдчи джуджыд нӧрыс йылӧдыс Пальлань. Кутшӧм гажа тайӧ местаыс и шондіа, и кымӧра лунӧ. Джуджыд нӧрыс йывсяньыс гӧгӧр зэв ылӧдз тыдалӧ. Нӧрыс улас паськыда шылькнитчӧмаӧсь видзьяс да пӧскӧтинаяс. Дзирдалӧны-пӧртмасьӧны кӧнсюрӧ эзысь тасьтіясӧн ичӧтик тыяс. Неуна водзынджык визьӧн-визьӧн нюжӧдчӧмаӧсь козъя-пожӧма неыджыд веретяяс. На сайын Эжвалӧн зарни чукыльыс. А сэсся енэж тасӧдзыс лӧзалӧ помтӧм-дортӧм парма. Видзӧдан нӧрыс йывсянь тайӧ мичасьыс-мича серпас вылас, да лолыд быдсӧн кыптывлӧ. Чайтан асьтӧ кутшӧмкӧ зэв вына лэбачӧн. Сідзи и дась быттьӧ лэбзьыны кытчӧкӧ ылӧ-ылӧ. Мед жӧ инӧ волывлӧны тайӧ нӧрыс вылас миян шонъянӧйяслӧн ловъясыс нимкодясьыштны сьӧлӧмтӧ бурмӧдысь серпаснас да казьтыштны му вылын коркӧя олӧмсӧ.
Восьлала водзӧ гожся шондіа луннас нимкодясигтырйи керкаяс пӧлӧн нин. Со и сиктса культура керка. А сы сайын еджыд краскаӧн мавтӧм обелиск. И кодкӧ сэки быттьӧ тувкнитіс меным. Тэрмасьӧмӧн матыстчи обелиск дорас. Сэні некымын сё мужичӧйлӧн ним-овыс. Гаждорсаяс, ивадорсаяс, данямитьдорсаяс, пальсаяс, сотчӧмвывсаяс, даньдорсаяс. Татчӧ пасъялӧма найӧс, кодъяс эз бергӧдчыны бӧрсӧ ыджыд война вылысь. Куйлӧны ӧні коми сиктъясысь воинъяс и ас, и тӧдтӧм муясын, и мемориальнӧй пӧвъяс улын, и некутшӧм пасъястӧг вӧръясын да видзьяс вылын, кытчӧ суис найӧс нем жалиттӧм пуляыс. Овны эськӧ налы да водзӧ нуӧдны ассьыныс рӧднысӧ. Гӧрны-кӧдзны, стрӧитчыны. Но со тай ковмис сувтны мустӧм вӧрӧглы паныд, сетны ловнысӧ чужан му вӧсна. Ӧні на йылысь казьтылӧ тайӧ обелискыс, коді культура керкаыскӧд орччӧн джуджыд нӧрыс йылын. Быттьӧ чуксалӧ-корӧ сійӧ ас дінас усьӧм воинъяслысь ловъяссӧ, мед жӧ воласны чужан муас, тайӧ нӧрыс йылас.
Сэки выльысь воис юрӧ шойна вылын аслам юалӧмӧй. Со тай мыйла вӧлӧм этша сэні мужичӧйыдлӧн крестыс.
Эз воны найӧ гортаныс, да со обелиск вылас и казьтыштӧма тайӧ йӧзсӧ. И куйлӧны ӧні ӧта-мӧдсяньыс торйӧн: Пальса шойна вылын татчӧс дӧваяс, а налӧн верӧсъясыс — ылі муясын. Сӧмын тайӧ обелискыс быттьӧ йитӧ усьӧм воинъясӧс чужан муыскӧд.
