МЫНӦМ ЧЕРИЫД ЗБЫЛЬЫСЬ ЫДЖЫД
Ичӧтик Мишук сэтшӧма радейтӧ вуграсьны, мый кӧть вадорысь оз кайлывлы. Юыс ӧд дзик сикт горувтіыс и визувтӧ. Дерт, ичӧтик детинкаыдлы ичӧт чери и сюрлывлӧ. Гырысьтӧ оз на сяммы кыйны. Мамыс эськӧ шулывлӧ жӧ Мишуклы:
— Мый нӧ лунтыръясӧн вадорас келалан. Вӧян кӧ нӧ кытчӧкӧ. Сэки гортӧ ог сибӧд.
— Ме ӧд варччыны нин кужа. Ог пов васьыд, — пыр жӧ вочавидзӧ мамыслы пиыс. А сэк кості сёрниӧ сюйсьывлӧ батьыс, важся чери кыйысь:
— Мед инӧ вуграсьӧ. Оз тай мукӧд моз весьшӧрӧ лытайт. Век нин гортад сорва вылӧ вайлывлӧ. Миянӧс вердысь-удысь быдмӧ.
Сэсся чӧв ланьтлӧ да содтӧ:
— Тэ сӧмын эн тіри-пыриась, бурджыка дасьтысь вадорад быд лэччигкежлӧ. Сюркняв пель саяд: ыджыд чериыд ыджыд вугыр вылӧ сюрӧ
Мишук кывзӧ батьсӧ да шпыннялӧ. Кыдзи нӧ верстьӧ морт оз гӧгӧрво, мый ыджыд черитӧ сылы кыйны абу на вын сертиыс. Да ичӧтик вугыр да ичӧтик сам вылад гырысь чериыд оз на и ышты.
И бара тайӧ пӧрйӧ детинка тэрмасьӧмӧн петіс кильчӧ вылас, ичӧт киас босьтіс стен бердӧ сувтӧдӧм дженьыдик шатин, а мӧднас кватитіс нидзув банка да котӧртіс вадорлань. Некор вӧлі сылы кывзыны бать-мамсӧ. Ёртъясыс висьталісны, мый таво Баддя ді помын тувсов ваыс кодйӧма берег дорсӧ да джум артмӧма, кӧні гырысь сынъяс босьтӧны. Гашкӧ, и збыльысь ыджыд чери талун сюрас.
Сӧмын вадорӧ воӧм бӧрын Мишук казяліс, мый бара вунӧдіс босьтны содтӧд вугыр да вугыр кӧв. Но сэсся ӧвтыштіс кинас. Мый лоан ло. Вермас и ичӧт вугыр вылад ыджыд сыныд сюрны. Тэрмасьӧмӧн разис шатин гӧгӧр гартлӧм вугыр кӧвсӧ, самаліс поводнӧй ыджыд нидзув, сьӧлыштіс сы вылӧ да кыдз позьӧ ылӧджык ва шӧрланьыс шыбитіс сама вугырсӧ.
А луныс кутшӧм мича! Пӧльтіс небыдик рытыв-лун тӧв да серӧдіс ва вывсӧ. Ваысь чеччыштлісны гырысь и посни черияс да зілисны кватлавны вомнаныс ва веркӧсті лэбалысь быд сикас гут-гагсӧ. Тайӧ серпас вылас видзӧдігмоз Мишук эз и тӧдлы, кыдзи друг еджыд табйыс зэв ӧдйӧ суніс ва пытшкӧ, а сэсся вугыр кӧвйыс зэлаліс да кутіс тракйыны шатин йывсӧ.
Мишук велалӧма нин посни черитӧ кыйны да векджык нетшыштӧ шатинсӧ вывлань, мачыштӧ кыйдӧссӧ берегӧ. Тайӧ пӧрйӧ сідзжӧ нетшыштіс, но шатиныд эз сетчы. Мишук чайтіс, мый вугырыс кытчӧкӧ крукасис. Но вугыр йылас кӧласьӧм кутшӧмкӧ васа лов кутіс лёкысь тракйыны детинка киысь шатинсӧ. Сэки детинка мый вынсьыс нетшыштіс асланьыс шатинсӧ.
И пыр жӧ вугыр кӧвйыс кокняммис, а вуграсьысь сунгысис мышнас лыа вылӧ. А сьӧлӧмыс сылӧн лёкысь тіпкис. Киыс тіраліс. Кутшӧм васа бес нӧ кӧласьліс вугыр вылас? Тыдалӧ, збыльысь ыджыд чери вӧлі. Но, мыйлакӧ, мыніс. И Мишуклы лоис сэтшӧм забеднӧ, мый эз вермы лэптыны васьыс медводдзаысь кӧласьлӧм ыджыд черисӧ.
И бара детинка тіралысь кияснас самаліс вугыр вылӧ ыджыд нидзув да шыбитіс ваӧ. И бара табйыс воши ва пытшкӧ. Мишуклӧн муртса лолыс эз сувт. Весиг кокъясыс кутісны тіравны. Окота вӧлі тӧдны, коді нӧ сэні ва пыдӧсас сэтшӧм чорыда тракйысьӧ. Детинка эскис, мый тайӧ пӧрйӧ лоас нин кыйдӧсаӧн да кутіс ньӧжйӧник кыскыны асланьыс шатинсӧ. И бара вугыр кӧвйыс кокняліс. Мишуклӧн та бӧрын весиг синваыс кутіс дзӧвкъявны. Мый дыра нин сійӧ вуграсьӧ да ас сертиыс чайтлывліс, мый збыльысь кужӧ кыйны черисӧ. А со тай ӧні мыйкӧ оз артмы. Збыльысь ӧмӧй сійӧ сэтшӧм сямтӧм. Сӧмын арпиянӧс и кужӧ вугравны.
Коймӧдысь Мишук шыбитіс самалӧм вугырсӧ ваӧ. Весиг пиньяссӧ мурч-курччис. Ӧні быть нин вермас ыджыд черитӧ. А мӧд ногыс сы вылын ёртъясыс кутасны серавны. Весьшӧрӧ пӧ ошйысьлін. Абу на пӧ тэ прамӧй чери кыйысь. А ва пыдӧсын уялысь ыджыд чериыд быттьӧ сійӧс и виччысьӧма. Бура дыр вермасис тайӧ пӧрйӧ Мишук вугыр вылӧ кӧласьӧм ловкӧд. Весиг ньылӧмӧ шыбитіс. Медбӧрын ыджыд чериыд кутіс жӧ сетчыны да кыпӧдчис ва веркӧсӧ. Мишук быдсӧн повзьыштіскодь. Та ыджда ловтӧ сӧмын батьыс гортас вайлывліс. А сылы некор на эз кӧласьлы. Мудзӧм кияснас детинка неуна лэдзыштіс шатинсӧ. Но ыджыд сын, тыдалӧ, тайӧс и виччысис. Друг вартіс бӧжнас ва веркӧсӧ, лёкысь тракнитіс да вугыр кӧвйыд трачмуніс-орис.
Мишук шай-паймуніс. Эз тӧд, мый вӧчны. Шармӧм синъясӧн видзӧдіс ва вылӧ, а синва войтъясыс сідзи и тюрисны чужӧм кузяыс. Ӧні сӧмын сыӧдз воисны батьыслӧн кывъясыс, мый ыджыд чериыд сюрӧ сӧмын ыджыд вугыр вылӧ. Кӧсъян кӧ кыйны сійӧс, колӧ тэрмасьтӧг да бура дасьтысьны. И детинка юрсӧ ӧшӧдӧмӧн бергӧдчис да довзьӧдіс гортланьыс. Нинӧм. Мӧдысь збыльысь нин кыяс ыджыд черитӧ.
