ЛӦЗ КУРТКА
Ӧні Ӧльӧксан некутшӧма нин эз каитчы, мый козьналіс ассьыс курткасӧ Ӧньӧ ёртыслы. Олас кыдзкӧ-мыйкӧ сытӧг. Да и важсӧ на позяс новлыны. Лов вылас таысь детинкалы вӧлі долыд да кокни. Сыысь, мый кыдзи вермис, отсаліс Ӧньӧыслы.
А ставыс заводитчис тулыснас на, кор ылі посёлокын олысь пӧчсяньыс воис Ӧльӧксанъясӧ письмӧ. Пӧчыс корис Ӧльӧксанӧс гожӧм кежлӧ ас ордас. Тулыснас пӧ висьӧдчышті да ӧні вын-эбӧсӧй абу нин важ мындаыс. А внукӧй пӧ меным гортгӧгӧрса уджсӧ отсыштас бергӧдны, пока зумыдджыка кок вылӧ ог сувт. Сэк жӧ и шойччыштас татчӧс сӧстӧм сынӧд вылас.
Ӧльӧксан быдса гожӧм оліс пӧч ордас ылі вӧр посёлокын. Отсаліс и ва ваявны, и пес пыртлыны, и джодж мыськыны, и пывсян ломтыны, и град йӧрын ёг нетшкыны. Да этша ӧмӧй ас керкаын олысьыдлӧн гортгӧгӧрса уджыд? А нӧшта Ӧльӧксан аддзис татысь выль ёртъясӧс. Унаысь ветліс накӧд оз, чӧд да ӧмидз вотны. А мыйта гажа ворсӧмыс вӧлі!
И пӧчыс Ӧльӧксанкӧд орччӧн пыр кыпыдджык лолаӧн асьсӧ пондіс кывны. Внукыс вылӧ видзӧдігӧн аслас восьласыс пыр тэрыбджык кутіс лоны, бандзибъясыс бӧр гӧрдӧдны пондісны, гӧлӧсыс бара гораммис.
А ачыс сэсся кутіс ошйысьны суседкаясыслы, сэтшӧм жӧ пӧрысь пӧчьяслы, внукӧй пӧ менӧ бурдӧдіс. Медбӧрын пӧчыс Ӧльӧксанӧс аттьӧалӧм могысь вурис сылы лӧз куртка. Да ӧд кутшӧм мича артмис вурӧмторйыс! Куртка пӧлаясыс сёйрӧм да кольквиж серпасаӧсь. А воротникыс да сос вом дорыс чим гӧрд. Пӧчыс томдырйиыс зэв бур вурсьысьӧн вӧлӧма. Пасьталіс Ӧльӧксан курткасӧ да рӧмпӧштан дорысь вешйыны оз убӧлит. Сідзи и гӧгралӧ. То ӧти синсӧ читкыртлас, то мӧдсӧ.
А пӧчыс меліа видзӧдӧ внукыс вылӧ да шуалӧ:
— Тайӧ тэныд меным отсасьӧмысь да менӧ бурдӧдӧмысь.
— Эг жӧ ӧд ме тэнӧ бурдӧд, — вочавидзис Ӧльӧксан. — Некутшӧм тай бурдӧдчантор аскӧд эг вай. Ачыд бӧр сувтін кок вылад.
А пӧчыс серӧктіс да торкис Ӧльӧксанӧс:
— Кутшӧм нӧ бурдӧдан меным тэсянь колӧ? Тэ ӧд ачыд и вӧлін медбур бурдӧдчанторнас. Тэнад гажа томлун вылӧ видзӧдӧмӧн и ме бурді да бара быттьӧ томмышті...
А сэсся Ӧльӧксан бӧр мӧдӧдчис гортас. Велӧдчигкежлӧ колӧ вӧлі дасьтысьны.
Кор сійӧ локтіс школаӧ аслас гӧрд воротника да сос вом дора лӧз куртканас, ёртъясыс весиг шай-паймунісны. Татшӧм мича курткасӧ некод на пиысь эз аддзыв. Ставӧн новлісны лавкаысь ньӧбӧм паськӧм, ӧти рӧма да ӧти ногӧн вурӧм. Та вӧсна Ӧльӧксанлӧн ёртъясыс инкубаторысь петӧм чипанъяс моз вӧліны ӧткодь паськӧмаӧсь. А сійӧ гонняліс на водзын кутшӧмкӧ принц моз. И быдӧн корис пасьтавлыны Ӧльӧксанлысь мича курткасӧ. Весиг нывкаяс сувтовкерыштлісны нимкодясьыштны некор на аддзывлытӧм паськӧмнас.
Пасьтавліс Ӧльӧксанлысь курткасӧ и сылӧн медбур Ӧньӧ ёртыс, а сэсся жугыля шуис:
— Некор менам татшӧм курткаыд оз ло.
Сэсся юрсӧ ӧшӧдӧмӧн вешйис Ӧльӧксан дорысь.
Но тӧдісны кӧ эськӧ Ӧльӧксан да Ӧньӧ, кыдзи водзӧ ставыс бергӧдчас...
...Недыр мысти ӧти пемыд войӧ сотчис ыджыд пу керка, кӧні торъя патераын оліс Ӧньӧ аслас бать-мамыскӧд да чой-вокыскӧд. Код тӧдас, мыйысь ӧзйӧма. А мыжаыд кӧть и сюрӧ, керкаыд мойдын моз оз нин кыпты. Ӧньӧяс асьныс муртса удитӧмаӧсь петны. Став эмбурыс тшын йыв кайӧма.
...Гортас сійӧ лунас Ӧльӧксан локтіс ышкиг-пушкигтырйи. Лолыс тырӧма тэрмасьӧмысла:
— Мамук, кывлін? Ӧньӧясыдлӧн керкаыс дзикӧдз сотчӧма...
— Кывлі, кывлі, пиукӧй, — вочавидзис мамыс. — Со ӧд кутшӧм ыджыд ускӧттьӧ суис тэнсьыд ёрттӧ.
А сэсся ланьтыштліс да водзӧ негораа шуис:
— Кыдзи бара водзӧ коньӧръяс овны кутасны-а? Ӧд кузя-визяӧн чӧжӧм став эмбурсӧ биыд ньылыштіс. Дерт, государствоыд мыйӧнкӧ да мыйӧнкӧ отсыштас. Но ӧд бӧрдмӧн жаль, кор тӧкӧтьӧӧн пракмунӧ став олӧмыд.
Ӧльӧксан кывзіс мамсӧ да тшӧтш жугыльтчис. Сійӧ войнас детинка прамӧя эз и узьлы. Пыр мӧвпаліс, кыдзи эськӧ Ӧньӧ ёртыслы мыйӧнкӧ тшӧтш отсыштны. И друг сылӧн юрас вирдыштіс коркӧя лунсяыс. Кор Ӧньӧыс пасьтавліс Ӧльӧксанлысь выль курткасӧ. Кутшӧма сэки воис ёртыслы сьӧлӧм вылас тайӧ паськӧмыс.
А козьнавны кӧ Ӧньӧыслы сійӧс? Ӧльӧксан весиг повзис тайӧ мӧвпсьыс. Ачыс нӧ мыйӧн сэсся пондас вӧччыны! Ӧд сы кодь курткаыс збыльысь некодлӧн абу. И сэки Ӧльӧксан кутіс пинявны асьсӧ. Кутшӧм горш вӧлӧма! Сӧмын асьсӧ и тӧдӧ. А ёртсӧ со виччысьтӧм неминуча суис. Кыдзи нӧ сэсся Ӧньӧыс Ӧльӧксанӧс аслас ёртӧн кутас шуны, оз кӧ мӧдыс отсав сылы. Мед инӧ. Ӧльӧксанлӧн и важ курткаыс на шогмана. Позьӧ на новлыны. А пӧчыс, гашкӧ, вочасӧн нӧшта ӧти куртка сылы вурас. Сідзкӧ, сідз и вӧчас: козьналас Ӧньӧыслы мича курткасӧ. И та бӧрын Ӧльӧксан кокни сьӧлӧмӧн унмовсис.
Асывнас сійӧ шыӧдчис мамыс дінӧ:
— Мамук, позьӧ Ӧньӧыдлы выль курткасӧ козьнавны? Сійӧ ӧд дзик пасьтӧм коли. А менам и важыс на шогмана.
Мамыс дыркодь чӧв оліс. Сэсся сюся видзӧдліс Ӧльӧксан вылӧ да юалігмоз шуис:
— Дерт, ёртыдлы колӧ отсавны. А он-ӧ кут каитчыны мӧдысьджык? Да и курткаыд ӧд пӧчыдлӧн козин. А козинтӧ, шуӧны, мӧдысь оз козьнавлыны. Оз-ӧ лӧгась пӧчыд?
— Оз, оз, — пыр жӧ гораа вочавидзис Ӧльӧксан. — Пӧчыд менӧ гӧгӧрвоас. Сійӧ ӧд зэв бур сьӧлӧма. А Ӧньӧыдлӧн ӧдйӧджык шогыс прӧйдитас.
— Но мед инӧ тэ ног лоас, — нюмъёвтігмоз медбӧрын шуыштіс мамыс.
И Ӧльӧксан дыр эз мӧвпав, тубыртіс выль курткасӧ да тэрмасьӧмӧн мӧдӧдчис Ӧньӧясӧ, кодъяс вӧлі овмӧдчӧмаӧсь пӧль-пӧчыслӧн дзескыд патераас. Быть ӧд сэсся кӧнкӧ ов.
Кутшӧма ӧзйисны Ӧньӧлӧн синъясыс, кор Ӧльӧксан разис ассьыс тубрассӧ.
— Тайӧ тэныд месянь, — чӧла шуис сійӧ.
Ӧньӧ вомсӧ паськӧдӧмӧн видзӧдіс то куртка вылас, то Ӧльӧксан вылӧ. А сэсся нинӧм шутӧг уськӧдчис кутлыны ёртсӧ. Кык зонка сулалісны чӧла, вазьӧм синъясӧн ӧта-мӧднысӧ топыда кутлігмоз. Кывъясыс налы эз ковны. И сідз вӧлі ставыс гӧгӧрвоана.
