КӦЧИЛЬӦЙ
Код тӧдас, кытысь локтіс тайӧ еджыд каньпиыс миян ордӧ. Но ӧтчыд кильчӧ ӧдзӧс восьтігӧн кылі кодлыськӧ зэв нораа нявзӧмсӧ. Гортын сэки каньыс эз вӧв. Важ каньсӧ понъяс пурӧмаӧсь. И со порог вомӧн воськовтіс чим еджыд каньпи. Дугдывтӧг нявзіс. Тыдалӧ, норасис мый вылӧ кӧ. Сэсся кутіс ниртчыны менам кок дінӧ. Быттьӧ кӧсйис шуны: босьт пӧ менӧ ки вылад. Мый сэсся вӧчан татшӧм ичӧтикыдкӧд да мусаникыдкӧд. Босьті кияс вылӧ. А сійӧ тай кыдзи топӧдчис сьылі бердӧ. Кутіс исавны да нювны менӧ. Тыдалӧ, казьтыліс на мамсӧ. А сэсся мӧдіс кургыны-сьывны мыйкӧ ассьыс. Быттьӧ аттьӧаліс менӧ, мый примиті сійӧс. Сідзи кыкӧн каньпикӧд и пырим керкаӧ. Мам видзӧдліс меа-каня вылӧ да вакӧдіс:
— Мед колӧкӧ горт олысь пыдди лоӧ. Миян каньным абу жӧ-а. Кӧть шыр да крыса мӧдас кутавны.
Тадзи и овмӧдчис еджыд каньпи миян ордӧ. А нимтім сійӧс еджыд рӧм вӧснаыс Кӧчильӧйӧн. Медводдзаысьсӧ эськӧ сералігмоз тадзисӧ шуим. А сэсся йиджтысис нимыс. Мам вӧлі горӧдас:
— Кӧчильӧй, лок свежӧй йӧвтӧ лак!
Сійӧ пыр кытысянькӧ котӧртас. А сэсся пӧткӧдчас, каяс мамлӧн пидзӧсъяс вылӧ да зэв гораа кутас кургыны-сьывны.
Ме гожӧмъясын прӧстджык пӧраӧ пыр вошласи вадорын. Радейта вӧлі чери кыйны. Та вӧсна, гашкӧ, Кӧчильӧйным ёна кутіс радейтны свежӧй черитӧ. Сӧмын на казялас, мый бара лӧсьӧдча вадорӧ, пыр и кутас вӧтлысьны ме бӧрся да ниртчыны кокъясӧ. А сэсся петас ывлаӧ, пуксяс потшӧс вылӧ да виччысьӧ менӧ, кытчӧдз вадорысь ог кай. Кӧть сутки-мӧд сэні пукалас. А мыйӧн сӧмын аддзас, мый матыстча гортлань, пыр жӧ воча уськӧдчас да кутас зэв нораа да зэв корӧмпырысь нявзыны. Ме тӧда нин, мый сылы колӧ да водзвыв дасьта посни чери ловъяс. Сійӧ аддзас свежӧй черитӧ, ворсыштас лапаяснас, а сэсся сӧмын мурчкакылӧ-сёйӧ. И нинӧм быттьӧ сэсся таысь ӧтдор оз ков.
А ӧтчыд со мый лоис Кӧчильӧйкӧд. Коркӧ арнас нин мӧдӧдчим ёрткӧд ружйӧӧн да шатинӧн вадорлань. Кутім надея, мый и утка, и чери удайтчас кыйны. Но сійӧ луннас и чериыс этша сюри, и уткаяс эз паныдасьлыны. Быттьӧ кодкӧ ёрӧма вӧлі миянӧс. Сьӧлыштім став вылас да шуим мӧдӧдчыны гортлань. Да и кадыс тэрмӧдліс. Рӧмыд нин вӧлі.
Друг вадорсянь гортлань кежан туй вылын тыдовтчис кутшӧмкӧ еджыд ёкмыль.
— Ой, со кӧчыс, кӧчыс, вай лыя!— горӧдіс менам ёртӧй.
— Кутшӧм кӧч ӧні вермас еджыд пасясьны, — серӧкті ме.— Код тӧдас на ӧд кор лымъялас.
Но ёртӧй сійӧ здукас витіс нин ружйӧсӧ. А менам сьӧлӧмӧй друг кутіс бытшкыны. Быттьӧ кыліс сійӧ, мый абу тані ставыс лючки-ладнӧ. Сэки ме ӧдйӧджык лэпті ёртлысь ружйӧ стволсӧ вывлань. Сійӧ дӧзмискодь.
— Эн тэрмась, — бара шуи ме сылы.— Удитан на лыйнытӧ. Видзӧдлам медводз, коді воча локтысьыс.
Ньӧжйӧник кутім матыстчыны еджыд ёкмыльлань. А сійӧ эз и мӧвпыштлы кытчӧкӧ пышйыны. Видзӧдлі бурджыка да весиг ыркмуніс сьӧлӧмӧй. Вӧт али вемӧс тайӧ! Вермас жӧ лоны татшӧмторйыд! Туй вылын пукаліс менам Кӧчильӧй да виччысис миянӧс. Тыдалӧ, тӧдӧ нин, вӧлӧмкӧ, мый ми локтам да сійӧн абу и повзьӧма. Но кыдзи нӧ сійӧ веськаліс вадорас да кыдзи вермис миянӧс корсьны. Ӧд кымын туй вож тані вомӧнасьлӧ-крестасьлӧ. Векджык ӧд сійӧ менӧ потшӧс вылын виччысьлывліс. Но кыдзи гӧгӧрвои, тайӧ пӧрйӧ абу вермӧма терпитны да ачыс мӧдӧдчӧма меным паныд. Шензи сы вылӧ, кыдзи сӧмын абу ылалӧма. Но каньыдлӧн тай нырисыс ёсь на вӧлӧма. Нӧшта аттьӧалі Енмӧс, мый удайтчис кутны ёртӧс лыйӧмысь. А то бара эськӧ ӧти шог лои.
Нимкодьпырысь босьті Кӧчильӧйӧс моздорӧ. Сійӧ топӧдчис ме бердӧ нораа нявзігмоз. Тыдалӧ, мудзӧма жӧ нин виччысьнысӧ да гажыс бырӧма.
— Эн нявзы, — меліа шуи ме сылы.— Гортад воан да сэні нин чӧсмасян свежӧй черинад.
Кӧчильӧй быттьӧ гӧгӧрвоис менсьым кывъяссӧ да сэсся шы эз сетлы. Пыр вугралі морӧс бердӧ топӧдчӧмӧн. Та бӧрын пыр тшӧктывлі мамлы видзны каньӧс гортын, мед оз вӧтлысь ме бӧрся.
