КЕРКА БЕРДЫН КОЗ ПУ

Эжвалӧн крут нӧрыс вылын дзик ӧтнасӧн быдмис коз пу. Матынсӧ козъясыс эз вӧвны. Код тӧдас, кыдзи веськаліс татчӧ коз пу кӧйдысыс. Гашкӧ, ыджыд тӧв ныр пӧльыштіс, гашкӧ, кутшӧмкӧ вӧрса лэбач аслас вомнас вайис.

Верстьӧӧн лоӧм бӧрас нин коз пу ёна шензьыліс сы вылӧ, кыдзи ӧтнасӧн сылӧн быдмыссьӧма тані. Гажтӧмыс тшӧкыда босьтлывліс сійӧс. Окота вӧлі мукӧддырйи сёрнитыштны-варовитыштны мукӧд пуяскӧд, но он тай босьт. Найӧ со кутшӧм ылынӧсь. Сэсся и тӧвнас сылы вӧлі ёна кӧдзыдджык тайӧ нӧрыс вылас. Ӧд вӧрад пуясыд ӧтвылысь дорйысисны кӧдзыдсьыс да ён тӧвъясысь. А джуджыд нӧрыс вылын сійӧ вӧлі ӧтнасӧн. Та вӧсна быдмигас зілис пыр ёнджыка пашкыртчыны сук веж лапъясӧн да паськыдджыка пырӧдчыны аслас вужъясӧн нӧрысвывса лыа сора сёя муас, мед и пашлякысь, и ён тӧлысь видзчысьны.

Сэсся верстьӧӧн лоӧм бӧрас шуис ас гӧгӧрыс челядьӧс лӧсьӧдны, мед гажаджык вӧлі накӧд овнысӧ. Ӧти тулысӧ медводдзаысь кисьмӧм кольясыс дзикӧдз паськалісны. А налӧн потасъясысь му вылӧ кутісны лэбзьыны парашютӧн моз коз пу кӧйдысъяс. Сэсся и асьныс кольясыс гылалісны.

А вильыш тувсов тӧв разӧдіс коз пу кӧйдыссӧ матігӧгӧр. То войвывлань пӧльыштлас, то лунвывлань. И пасьтала водісны коз пу кӧйдысъяс Эжва нӧрыс вылӧ.

Но вильыш тӧлыд вильыш и эм. Кыпӧдіс да нуис ӧти кӧйдыс ёна ылӧджык, войвылын пуксьӧм грездлань. Кӧйдысыд эськӧ повзьӧмысла горӧдліс:

— Ой, пола! Ой, ог кӧсйы аслам чой-вокысь бокӧ мунны.

А вильыш тӧв сӧмын сералӧ сы вылын:

— Кутчысь! Эн пов! Нуа тэнӧ веськыда ӧти керка дорӧ. Мӧдысьджык кутан гажӧдны и керкаын олысьясӧс.

Тадзи шуӧм бӧрын вильыш тӧв нуис-нуис коз пу кӧйдыссӧ да пуксьӧдіс сійӧс ӧти керка йӧрӧ, потшӧс бокӧ. Пуксис сэтчӧ коль кӧйдыс да пыдӧджык дзебсис муас. Мед некод сійӧс оз аддзы да оз дойд. А сэсся кыдзкӧ весиг аслыс тӧдлытӧг вужъясис васӧд муас да кутіс быдмыны.

...Петіс ӧти гожся лунӧ керкаса кӧзяин горт гӧгӧрсӧ косаӧн ытшкыны. Видзӧдӧ да, дзик потшӧс бокас нэриник коз пу быдмӧ.

— Тайӧ нӧ нин кытысь татчӧ веськаліс? Некод ӧд эз кӧдзлы тэнӧ, донаӧй! Видзӧдтӧ, видзӧдтӧ!

А аслас нимкодьыс! Пыр жӧ корис гӧтырсӧ, челядьсӧ. И керкаын олысьяс ӧні кутісны дӧзьӧритны ичӧтик коз пуӧс, мед нинӧм сыкӧд эз ло. А ичӧтик коз пулы сідзжӧ вӧлі долыд сыысь, мый сэтшӧм бура сійӧс вочаалісны выльлаын. Ӧд медводдза кадсӧ сылы вӧлі ёна гажтӧм аслас чой-воксьыс торйӧдчӧм бӧрын. Кӧні бара найӧ быдмӧны-а? И та йылысь мӧвпалігӧн весиг синваыс петаліс.

Буретш та вӧсна сійӧ пыр ӧдйӧджык и ӧдйӧджык зілис кыпӧдчыны, мед вылісянь видзӧдлыны свет вылас да, гашкӧ, и аддзысьлыны мамыскӧд, чой-вокыскӧд. И со коркӧ кузякодь нин нюжӧдчӧм бӧрын сійӧ видзӧдліс Эжва нӧрыслань да аддзис ассьыс мамсӧ, коді вӧлі нин зэв ыджыд да пашкыр коз пуӧн, а сы гӧгӧр сярвидзисны ӧткӧн быдмысь коз пулӧн чойясыс да вокъясыс. И сэки сійӧ нимкодьысла кутіс шувгыны-чолӧмасьны мамыскӧд да чой-вокыскӧд. Мӧдъясыс аддзисны ассьыныс ылын быдмысь чойнысӧ да сідзжӧ пондісны нимкодясьны-кышакывны.

И сэксянь эз нин ло сэтшӧм гажтӧм керка бердын быдмысь коз пулы. Ӧд неылын быдмисны сылӧн мамыс, чой-вокыс. Век нин позис накӧд сёрнитыштны. Сэсся и керкаса кӧзяин гожся лунъясӧ радейтлывліс пукавны коз пу улын, мыйкӧ ас кежысь мӧвпаліс да тшӧтш и коз пулы бур силіс, мед водзӧ быдмас.

А регыд керка бердын быдмысь коз пулӧн и аслас кольяс лоасны. Сійӧ мамыс моз жӧ разӧдас кӧйдыссӧ, да гӧгӧр бырснитас коз пу понӧль. Сэки нӧшта гажаджык лоас керка гӧгӧрыс.