КАДЪЯ НЮРЫН
Турсянь кӧ мӧдӧдчыны Мирон пӧчиноклань, джын туяс паныдасяс зыбуч нюр. Тайӧ вӧрса туйӧдыс вӧлӧн позьӧ прӧйдитны сӧмын тӧв пуксигӧн, кор кӧдзыдыс дорас нюрсӧ. Тані и пуясыс жебиникӧсь, шочӧсь, гӧгӧр ылӧдз тыдалӧ местаыс.
Арнас, кор пуксясны зэра лунъяс, нюрыс ёна дӧзмӧдӧ ветлысь-мунысьясӧс, вӧралысьясӧс. Туй кузяыс, медся васӧд местаясас, вольсалӧмаӧсь потшъяс. Кынмыштас кӧ муртса, ва пытшкын куйлысь потшъясыс лоӧны вывті вильыдӧсь. Сэки видзчысь, а то прӧступитчан да коскӧдзыд тюльгысян кизьӧр няйт пытшкӧ.
Вуджан тайӧ мустӧм нюрсӧ и пыр жӧ веськалан кыдз раскӧ. Чышкан чужӧм вывсьыд пӧсьтӧ, долыда ышловзян. Бара на лючки-ладнӧ удайтчис вуджны, кокъясыд, паськӧмыд колины косӧн. Ӧні сэсся Чов ю дорӧдз позьӧ восьлавны збоя, васӧд местаяс оз нин паныдасьлыны.
Вӧлі сентябр пом. Асывсяньыс ме вӧтлыси сьӧлаяс бӧрся. Вель ёна мудзтісны мудер пӧткаяс. Кӧть лыйсьыны тыдаліс на, мӧдӧдчи Миронӧ. Окота вӧлі ӧдйӧджык воӧдчыны Чов ю дорӧ, пестыны бипур, пузьӧдны чай, сэсся ужнайтӧм бӧрын пырны ю бокас сулалысь ичӧтик керкаӧ да асылӧдзыс шойччыны небыд турун вылын.
Сӧмын тай нюр колӧ вуджны. Сідзкӧ, пӧсь чай йылысь водз на мӧвпавны. Лӧсьӧді бедь, медым потшъяс кузя лӧсьыдджыка прӧйдитны, дзеби истӧгӧс морӧс зептӧ. А нюр ӧвтіс нин аслас васӧд сынӧдӧн, чӧскыдтӧм кӧрӧн.
Друг кӧнкӧ зэв матын кыліс болскӧдчӧм шы. Эг на удит пищальӧс лэдзны пельпом вылысь, туй вомӧн вуджис йӧра.
Посньыдик пуяс пӧвстын сійӧ кажитчис торъя ыджыд да ён. Голясӧ нюжӧдӧма водзлань, кузь кокъясыс вӧйласисны пыдӧдз.
— Бергӧдчы, вӧян! — ачым эг тӧдлы, кыдзи горӧдчысис менам.
Вӧрса багатырӧс тайӧ кывъясыс, тыдалӧ, повзьӧдісны: кокъяссӧ кутіс шыблавны ӧдйӧджык. Мыйӧн заводитас вӧйны, лэччысьлас водз пидзӧсъяс вылас, мый вынсьыс йӧткыштчас бӧр кокъяснас. Няйтсӧ гӧгӧрбок резӧ, ныр розьяссьыс ру петӧ. Ме сулала да дивуйтча, кутшӧм сюся да кокниа сійӧ вермӧ вуджны зыбуч нюрсӧ. Эз ӧд вӧй, вуджис. Мыйӧн воис кос местаӧ, пыркӧдіс шыльыд гӧн вывсьыс васӧ, сэсся гӧнечӧн мӧдіс ордым кузя.
— Молодеч. Но и молодеч!
Дырджык эськӧ видзӧдны татшӧм серпасъяссӧ. Та бӧрын меным нюрыс эз нин кажитчы мустӧмӧн да лёкӧн. Ӧти здукӧн и вуджи вильыд потшъяс кузя. Кыдз раскӧ вотӧдз шойччыны весиг эг сувтлы. Тайӧ лоӧмтор бӧрас меным унаысь на шуд усьлі аддзывны йӧраӧс. Ылісянь и матысянь. И быд пӧрйӧ тайӧ ыджыд да мича вӧрса пемӧсыс кольліс сьӧлӧм бердӧ медся бур казьтылӧмъяс.
Ӧти татшӧм аддзысьлӧм йылысь окота висьтавны.
Субӧтаӧ, удж помасьӧм бӧрын, ми другкӧд мӧдӧдчим Юркино пӧчинокӧ. Кӧсйим мӧд луннас вӧравны кӧчьяс бӧрся. Муыс вевттьысьӧма нин вӧсньыдик лымйӧн. Пукавсяс ӧмӧй татшӧм каднас вӧралысьлӧн гортас!
Воим места вылӧ рӧмыдӧн. Ӧти важиник керка дорын тшынасис-трачкӧдчис бипур. Сідзкӧ, кодъяскӧ узьмӧдчӧмаӧсь нин татчӧ. Найӧ вӧліны кыкӧн, миян пон Манька ылысянь на кутіс увтны тӧдтӧм йӧзӧс. Вӧлӧмкӧ, карсаяс. Миян моз жӧ шойччан лун коллявны воӧмаӧсь татчӧ.
Би дорын варовитыштӧм бӧрын разӧдчалім шойччыны. Ми другкӧд пырим ӧти керкаӧ, карсаяс — мӧдӧ.
Эгӧ на удитӧй нюжӧдчыны наръяс вылӧ, кыдзи Манька бара сетіс тӧдны: локтӧны кодъяскӧ. Муяс вывсянь понйӧс чолӧмаліс сэтшӧм жӧ гончӧй пон. Миян дзескыдіник жырйӧ пырисны пищальяса кык морт. Ӧтиксӧ ме пыр жӧ тӧді: сыкӧд ми коллявлім тувсов войяс дозмӧр койтъяс вылын, вель унаысь аддзысьлывлім чери кыйигӧн да тшак-пув вотігӧн. Мӧдыскӧд, кӧть аддзи первойысь, вӧр керкаад ӧдйӧ тӧдмасим.
Дыр на пукалім тшынӧдысь лампа дорын, ӧти бӧрся мӧд кыссисны варов сёрнияс. Понъяс шойччисны пыран комнатаын, тыдалӧ, мудзӧмаӧсь вӧръясті ризъялӧм-котралӧм бӧрын. Гашкӧ, и тӧдӧны, мый аски ковмас чеччыны водз да кыв нюжавтӧдзыд вӧтлысьны тэрыб кӧчьяс бӧрся.
Войыс пуксис лӧнь да югыд. Ва гуранъяс тӧлысь югдӧдӧмысь пӧртмасисны рӧмпӧштанъяс моз. Чусмыштӧм енэжас койыштӧмаӧсь лыдтӧм-тшӧттӧм кодзувъясӧс, найӧ дзирдалӧны, гажӧдӧны тӧдса пармасӧ.
Пачын пыр на ломалісны ӧгыръяс. Коркӧ тай сэсся унмовсисны жӧ вӧралысьяс. Кусі лампаысь биыс.
Ме садьми водз. Узян жырйын вӧлі кӧдзыд. Став шоныдыс пышйӧма восьса труба пыр ывлаӧ. Ёртъясӧй ставӧн узисны. Эг на удит кокъясӧн тувччыны му джоджӧ, ывлаын кыліс кок шы, быттьӧ верзьӧма вӧла матыстчис. Тӧлысь югӧръяс югдӧдісны ылӧдз.
Кок шы матыстчис и матыстчис. Сэсся друг дугдіс кывны. Видзӧдлі ӧшиньӧ и чуйми. Ывлаын, керкасянь куим-нёль воськов сайын, сулаліс йӧра да чатрӧдліс юрсӧ.
Кыскыштіс некымынысь сынӧдсӧ нырнас, сэсся казяліс, мый делӧыс абу ладнӧ, ӧдйӧ чепӧсйис и кутіс котӧртны вӧрлань кын му кузя. Тайӧс казялісны понъяс, сетісны ассьыныс гӧлӧс. А йӧралӧн дыр на кыліс сьӧкыд кок шыыс.
Садьмӧді пищаля войтырӧс. Кодсюрӧ оз веритны. Ковмис корны ставнысӧ петавны ывлаӧ. Тадзнад бурджык, кор асланыс синъясӧн аддзыласны йӧралысь кок туйсӧ, кодъясӧс сійӧ колис лым вылӧ.
Ӧні быдӧнлы ковмис веритны. Быттьӧ мӧс кок туй кольӧма вӧрса олысь керка пӧлӧн. Кӧть вӧлі водз на, но та бӧрын вӧралысьяс пиысь некод нин эз ойбыртлы.
Кутшӧм нин узьӧм! Татшӧмтортӧ он аддзыв быд лун.
