И БАРА ПУКСИС ТӦВ
Вӧралан керка бердын дрӧжжитіс-кынмис ӧтка кыдз. Джодж дӧра кодь векньыдик туй вылын чурвидзисны корӧгъяс. Ва гуранъяс дзебсисны юм кень кызта йи корка улӧ. Ывлаыс лои сюсьджык-гораджык. Дугдіс сьывны зумыш парма. Тыдалӧ, и сійӧ мудзӧма пессьӧмысь. А гашкӧ, виччысьӧ мыйкӧ выльтор.
И со выльторйыс лои.
Мӧд луннас едждіс. Кӧч гӧн кодь небыдик лымъя эшкын шебралӧма кын мусӧ. Тшӧтш и пуяс вежӧмаӧсь паськӧмсӧ, ус-тошныс дзормӧма. Да и сынӧдыс мӧд пӧлӧс: сӧстӧмджык. Гӧгӧр чӧв-лӧнь. Позьӧ чайтны, мый дзебсьӧмаӧсь став вӧрса олысьясыс.
Сӧмын эн тэрмась тадзи думайтны. Муртса на удитан вешйыны вӧр керка дорысь, кӧнкӧ матын шыасяс гӧрд морӧса жонь. И пыста садьмӧма, лэбалӧ пуысь пуӧ, радлӧ.
Лым вылысь лыддян медводдза кок туйяс. Пӧрӧм пипу дорӧ удитӧма нин волыны кӧч. Туй пӧлӧн котралӧма сьӧла, ӧктӧма пув тусьяс, кодъяс абу на удитӧмаӧсь вошны лым улӧ.
Уна пӧлӧс кок туйяс аддзылан ягысь: йӧралысь, туланлысь, ручлысь, сьӧдбӧжлысь. Гашкӧ, эськӧ зверъяс оз кӧсйыны петкӧдлыны, коді кыті муніс, но быть лоӧ. Лымйыс тадзи тшӧктӧ вӧчны.
Лым ӧдйӧ содӧ. Войяснас вель частӧ шковӧдчӧ кӧдзыд.
Ур рудӧдӧма, сӧмын кынӧм улыс еджыд. Кӧдзыд лунъясӧ да бушковъяс дырйи сійӧ лунтыр куйлӧ аслас позйын. Ывлаын кызь градус кӧдзыд, а урлӧн патераас лов шы оз тӧдчы. Ветлан розьсӧ тупкӧма кос нитшкӧн, весиг тӧв оз веськав.
Тулан — войся звер. «Лунын узьӧ, пемыднас кыйсьӧ», — шуӧны сы йылысь вӧралысьяс. Тайӧ зверыс кӧть и абу ыджыд, но пельк да сюсь. Войнас сійӧ частӧ уськӧдчывлӧ узьысь уръяс вылӧ, куталӧ пӧткаясӧс, шыръясӧс.
Бӧръя кадас тайӧ зверыс ёна паськалі. Миян пармаясысь быд во мӧдӧдӧны некымын тысяча шайт дон тулан ку. Сійӧс кыйӧны капканъясӧн, пищальӧн. Сӧмын медся сюсь понъяс вермӧны туявны туланӧс. Пуысь пуӧ чеччалӧмӧн сійӧ мунӧ некымын километра.
Войын жӧ кыйсьӧ сан — мудер да ён звер. Сійӧ вӧралысьяслысь частӧ гусявлӧ капканъясӧ да пекляясӧ шедӧм звер-пӧткаӧс, но ачыс сэтчӧ веськавлӧ зэв шоча.
Миян вӧръясын медся ыджыд олысь, йӧра, тӧлын сёйӧ бадь да пипу, пелысь да сэтӧр. Любитӧ и том пожӧмъяссӧ. Ай йӧралӧн тӧвнас усьӧ сюрыс, а водз тулыснас найӧ бӧр заводитӧны быдмыны.
Ош узьӧ гуын. Пасьыс кӧть сылӧн и шоныд, а тӧлын ывла вылын оз ов. Джуджыд лым вӧсна сылы сьӧкыд корсьны сёян. Гуын куйлігӧн жӧ этша видзӧ вынсӧ. Гожӧмын да арын чукӧртӧм госыс узигас тырмӧ тулысӧдз.
Сьӧкыд корсьны сёян и кӧинъяслы. Та вӧсна налы лоӧ кыйӧдчыны сиктъяс дорын. То кутасны понйӧс, то гидысь либӧ картаысь джагӧдасны ыжӧс. Уна лёктор вӧчӧны найӧ йӧзлы.
Сьӧдбӧж да кӧч еджыд пасяӧсь. Пуксясны лым вылӧ, он и казяв. Зато ылісянь аддзан гӧрд ручӧс. Гашкӧ, окота лоны казявтӧмӧн, да кыдзи тайӧс вӧчан? Ӧд тӧв и гожӧм паськӧмыс оз вежсьыв. Мыйӧн чужис, сійӧн и кулӧ.
Тӧвнас сьӧкыда овсьӧ пӧткаяслы. Вотӧсъяс саймовтчӧны лым улӧ, быть лоӧ сёйны мый сюрас: лыс йыв, пу кор, гар. Узьлӧны пӧткаяс лым пытшкын. Лёкджык лунъясӧ суткиясӧн олӧны сэні. Джуджыд лым найӧс видзӧ кынмӧмысь.
Абу кокньыдджык коллявны кузь тӧв и тыясӧ да гӧпъясӧ йӧрмысь черияслы. Кислород тырмытӧм вӧсна найӧ заводитӧны пӧдны. Ас кадӧ кӧ он розьӧдлы йисӧ, унаӧн кулӧны. Кутшӧм эськӧ вӧлі бур, школьникъяс кӧ отсалісны черияслы. Пасибӧ найӧ висьталасны.
