ЗЭРА ЛУНӦ ЯЛА НИТШКА ЯГЫН
Бара енэжыс вевттьысьӧма руд кымӧръясӧн. Быттьӧ пож пыр киссьӧ посни, арся нога нин зэр. Весиг он гӧгӧрво, зэрӧ али руалӧ ывлаыс. Татшӧм кадӧ, дерт, бурджык гортын паччӧрад пукавны. Но лолӧй менӧ кыскӧ яла нитшкӧн вевттьысьӧм тӧдса пожӧма ягӧ. Ог радейт ветлӧдлыны ас вӧр-ваті йӧз котыркӧд. Шумыс да горзӧмыс сэки кылӧ вӧр пасьта. Келалан то ӧтилаті, то мӧдлаті, сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн. Но прамӧй тшак либӧ вотӧс гежӧда сюрлывлӧ. Та мындаыдлы ӧд помтӧм колӧ. Сӧмын весьшӧрӧ шызьӧдан ас кежысь олысь вӧр-васӧ. Медся бур, чайта, ветлӧдлыны вӧрті ӧткӧн-ӧткӧн. Дерт, тӧлка-лада жӧ, эм кӧ пон. Сійӧ вӧрад медбур ёрт. Кытшлалӧ тэ гӧгӧр. Ылӧ оз мун. И сьӧлӧм вылад век нин долыдджык.
Тӧда, мый талунъя зэра лунӧ вӧрӧ кайисны сӧмын найӧ, кодъясӧс нинӧм оз кут. Сідзкӧ, горзысьыд, мешайтчысьыд этша лоӧ. Сэк жӧ и менам тӧдса местаясӧ гежӧд морт волывлӧ. Ылынӧсь найӧ. Коктӧ ёна лоӧ песны. Та вӧсна абу ёна окотитысьыс сэтчӧ ветлыны. Кӧть эськӧ тшак-вотӧсыд тырыскодь овлывлӧ.
Ог ёна и тэрмась. Пасьтала важ плащ. Мышкын кузов. Киын наберушка. И со восьлала нин тӧдса вӧрса туйӧд.
Зэра лунад вӧрыд быттьӧ раммӧма. Пуяслӧн ни ӧти лап оз вӧрзьыв. Оз кыв и лэбачьяслӧн сьылӧмыс. Дзебсьӧмаӧсь, тыдалӧ, кытчӧкӧ посньыдик ыркыд зэрсьыс. Сӧмын пуяс вылысь войтваыс виялӧ чӧд да пув коръяс вылӧ. А менам туйӧй ёна на кузь. Тэрмасьтӧг, но гырысь воськовъясӧн шалсъя водзӧ. Мыйкӧ мӧвпала ас кежысь. Вӧрыслӧн талунъя чӧв-лӧньыс вочасӧн шымыртӧ и менӧ. Сьӧлӧм вылӧ сідзжӧ пуксьӧ кутшӧмкӧ аслыспӧлӧс чӧв-лӧнь. Мӧвпала ӧнія и ёна важся йывсьыс. Ӧткодяла тӧрытъясӧ талунъяыскӧд. А туйыс чуклялӧ пыр водзӧ. Вомӧналӧ неыджыд нюръяс, козъя-пожӧма вывтасінъяс. Медбӧрын матыстча ичӧтик вӧрса ю дорӧ, коді польдчыштӧма зэръяс бӧрас да коркӧя чӧв-лӧня визувтӧм пыдди талун яра бузгӧ ичӧтик сёнті. Бедь вылӧ мыджсьӧмӧн, видзчысьӧмпырысь восьлала юсӧ вомӧналысь пӧрӧм пипу вывті. И со медбӧрын вывтасінын тыдовтчӧ еджыд яла нитшкӧн вевттьысьӧм неыджыд пожӧма яг, кодӧс и шуи кытшовтны талун.
Кокниа восьлавсьӧ яг кузяыс. Яла нитш вылын быдмӧны гежӧдіник пожӧмъяс. На улын кӧнсюрӧ розъялӧны пув да чӧдлач. Но эг вотӧсла талун лок татчӧ. Зэра лунад абу кокни вотчынытӧ. Да и вотӧсыд ӧдйӧ вазьӧ. Тшак видзӧдлігмоз кайи тайӧ важысянь тӧдса ягас. Тӧдчӧ, мый гежӧд морт на таво волӧма. Та вӧсна и нимкодьпырысь, тэрмасьтӧг кытшовта ягсӧ. Сюся видзӧда увлань. Со водзын пашкыртчӧм пожӧм улын тыдовтчӧны кутшӧмкӧ пемыд сёй рӧма ичӧтик ёкмыльяс. Сьӧлӧмӧй дрӧгмунлі быдсӧн. Збыльысь ӧмӧй дона гоб?! Сідзи и эм. Ичӧтикӧсь. Зумыд да кыз кокаӧсь. Быттьӧ куткыртчӧмаӧсь каньпиян моз. Шапкаясыс зэр вӧснаыс неуна нильӧгӧсь. Видзчысьӧмпырысь вунда кокъяссӧ. Аслыспӧлӧс чӧскыд дук ӧвтӧ насянь. А сьӧлӧм вылын нимкодь. Некод на, сідзкӧ, менӧ эз ордйы. Сюся видзӧдӧмӧн нин, тэрмасьтӧг тувччала пожӧм коласъясӧд. Со водзынджык мыйкӧ чим гӧрд тыдалӧ. Кутшӧм мича ылысяньыс видзӧднысӧ. Тайӧ гӧрд гоб. Сэтшӧм жӧ зумыд. Жаль быдсӧн вундынысӧ. Сулала сы весьтын. Нимкодьпырысь видзӧда. Медбӧрын век жӧ вунда коксӧ. А неуна бокынджык сім гоб петӧма. Регыд мысти и тырӧ менам наберушкаӧй. Кисьта тшаксӧ кузолӧ и бара водзӧ.
Кӧть эськӧ и кӧтасьны нин куті. Посни зэрыс оз и дугды. Но лов вылын долыд. Эз ло весьшӧрӧ татчӧ волӧмыс. Да и кокни яла нитш вывтіыс восьлавны. Он ӧд турун пӧвстӧд келав. Сэсся и тані мыйлакӧ оз эскыссьы, мый енэжсӧ вевттьӧмаӧсь кыз, руд кымӧръяс. Видзӧдан зарни рӧмӧн лӧсталысь пожӧм пуяс вылӧ, да кажитчӧ, быттьӧ ягыс тырӧма шондіӧн. Гӧгӧр кыпыд да югыд. Збыльысь ӧд зарни шондіыс и сетіс пожӧмъясыслы ассьыс рӧмсӧ. Со и югыд тайӧ ягас весиг медся кымӧра лунӧ. Таысь торйӧн нин кыпыд лов вылад. И быттьӧ став сьӧкыдыс, коді вӧлі личкӧ тэ вылӧ бӧръя кадас, вошӧ кытчӧкӧ. Кылан асьтӧ томӧн, ёнӧн, збодерӧн.
Эг и тӧдлы, кыдзи мӧдысь тыри наберушкаӧй. Дона гоб, гӧрд гоб, сім гоб. Эз ӧтчыдысь и уртшак вочаасьлы. Но сійӧс киӧй эз нин лыб босьтнысӧ. Уртшактӧ ӧд медсясӧ сэк вотлывла, кор мукӧд бурджык тшакыс абу. Кӧть эськӧ быдтор ас местаас бур. И весьшӧрӧ мукӧддырйи омӧльтам уртшаксӧ.
Вочасӧн мудзны куті. Тшак тыра кузолыс сэтшӧма топӧдіс мышкӧс, мый зэр ваыс кутіс писькӧдчыны и плащ пыр. Весиг йирмӧг кутіс босьтны. А тӧдса ягыс нарошнӧ нерис менӧ, мед дырджык эг эновт сійӧс да эг ёна тэрмась гортӧ. Муртса воськов-мӧд и вӧчан, а бара нин со пожӧм пу сайӧ дзебсьӧма кутшӧмкӧ гоб. Но медбӧрын умны жӧ куті. Такӧді ачымӧс сійӧн, мый ставсӧ ӧтпырйӧ он вот. Да и некытчӧ нин пуктавны лои вотӧмторсӧ.
Ньӧжйӧник мӧдӧдчи гортлань. Эз вӧв кокни мыш сайын кузолыс. Киӧс сьӧктӧдіс наберушка. Мышкӧй кӧтасис зэр васьыс. Да и сапӧг пытшкӧ нин кутіс йиджтысьны ваыс. Но тайӧ омӧля майшӧдліс менӧ. Кӧть мудзыс да ваыс и сюрлі, но эз ло весьшӧрӧ тӧдса ягас волӧма. Бара на номсӧдліс. Ас кежысь аттьӧалі сійӧс бура козьналӧмысь. Бӧрсӧ туйыс кажитчис ёна кузьджыкӧн. Терпитны позьтӧма виччыси, кор нин волас помыс чуклялысь вӧрса туйыслы. Но сійӧ эз тэрмась петкӧдны менӧ вӧр дорӧ. Быттьӧ кӧсйис шуны, мый оз кокниа сюр тшак-вотӧсыд. Сідзжӧ колӧ сыысь ассьыд дон мынтыны. Кӧть нин мудзӧм тшӧт весьтӧ. Но медбӧрын пуяс коластӧд тыдовтчис жӧ вӧр дорыс. Ӧддзӧді воськовъясӧс. Енэжсянь важ моз киссис зэр, быттьӧ кодкӧ писькӧдӧма вӧлі сійӧс.
Коркӧ-некоркӧ вои жӧ гортӧ. Кильчӧ вылын ковмис пӧрччыны сулик кӧтасьӧм паськӧмӧс да ӧшлыны паччӧр пӧлӧн. Мудзи эськӧ, но ӧд тшактӧ он эновт. Мамкӧд босьтчим весавны сійӧс. Тэчим торйӧн. Кодӧс жаритны. Кодӧс косьтыны. Нӧшта ӧтчыдысь нимкодясим мича гобъясӧн. Висьтавлі мамлы, кытысьджык найӧ сюрисны. Пыр жӧ керка пытшкӧсыс тырис вӧрса тшакъяслӧн чӧскыд кӧрӧн. Кыскыштан нырнад да кажитчӧ, мый тайӧ кӧрсьыс чӧскыдыс сэсся нинӧм абу. Мам кӧрт лист вылын сюйис пачӧ гырысьджык тшакъяссӧ косьтыны, а посниджыкъяссӧ жаритны пуктіс. А ме лысьӧмӧс веськӧдігмоз кайи паччӧрӧ шонтысьыштны. Орччӧн ӧшлӧм кӧтасьӧм паськӧмыс быдсӧн руаліс. Шоныд кирпичьяс вылын куйлігӧн пыр и ныровмуні. Вӧтӧн бара уськӧдчис еджыд яла нитшка ягыс. Бара быттьӧ вотча сэні. Восьлала важӧн тӧдсаинъясӧд. А тшакыс помтӧм. Быттьӧ вӧрыс ловъя морт моз тапкӧдӧ менӧ пельпомӧд да корӧ, мед эг вунӧд сійӧс да волывлі водзӧ. Та бӧрын и садьми. Тайӧ менӧ мам, вӧлӧмкӧ, чуксалӧ жаритӧм тшак сёйны. Кутшӧм чӧскыда сійӧс панялім, ог куж весиг висьтавны. А ас кежысь мӧвпалі, мый матысса лунъясӧ нӧшта ветла яла нитшка ягӧ да бара на козьналас сійӧ менӧ тырыс тшакӧн.
