ЗАРНИ АР
Сентябр. Шонді кӧть абу нин гожся кодь мелі, но ывлаын век на шоныд. Мыйта выльторсӧ позьӧ аддзыны арся лунъясӧ миян паськыд пармаысь! Восьлалан небыдик нитш вывті, азыма лолалан вӧрса пӧтӧс сынӧднас. Син водзад вежласьӧны ӧти бӧрся мӧд серпасъяс: то мыччысьлас вугралысь паськыд яг, то найӧс вежасны том ныв кодь стройнӧй пожӧмъяс. Найӧ сулалӧны ӧта-мӧдныскӧд торйӧн, тшапӧсь, ӧткодьӧсь. Шочиника паныдасьлас багатыр кодь ён ниа, сійӧ тыдалӧ медся ылӧдз.
Кыдз расъяс заводитӧны нин вижӧдны. Пӧльыштлӧ кокньыдик тӧвру, и пыр жӧ пуяс бердысь торйӧдчӧны косьмӧм коръяс: бергалыштасны сынӧдас да бобувъяс моз надзӧникӧн пуксялӧны вазьӧм му вылӧ.
Асывъясыс лӧньӧсь, ыркыдӧсь. Кизьӧриник ру дышиникпырысь лайкъялӧ шор весьтын. Пуяс сулалӧны чӧла, быттьӧ полӧны торкны пуксьӧм лӧньлунсӧ.
Надзӧник восьлалан ылӧдз нюжӧдчӧм прӧсека кузя. Кӧть арнас ёна нин вотчисны, вотӧсъяс паныдасьлӧны зэв на уна. Гырысь чӧд тусьяс личкӧмаӧсь коръяссӧ. Босьтан ки тыра роз, пуктан вомад, ок, чӧскыд! Дум вылад усьлӧ мамыд, коді уна во сайын первойысь чӧсмӧдліс тэнӧ озйӧн либӧ ӧмидзӧн. Ылісянь аддзан лысваӧн мыссьӧм пув розъяс. Со и паськыд шапкаа гӧрд гоб, сідзи и вӧзйысьӧ пестерӧ либӧ наберушкаӧ. Путникъяс, ягсеръяс, ельдӧгъяс саймовтчӧмаӧсь нитш пӧвстӧ, коръяс улӧ. Но дзебсян ӧмӧй мортлӧн сюсь синъясысь?
Водз садьмӧны вӧрса олысьяс. Шонді петігӧн мыр вылын завтракайтӧ тшакӧн да колльӧн пельк ур. Ю дорӧ лэччылӧ юны йӧра да нитш вылӧ кольӧ мӧслӧн кодь кок туйсӧ.
Корсюрӧ прӧсека бокысь кыпӧдчывлӧ дозмӧр. Ён бордъяснас швачӧдчигтырйи сійӧ лэбзьӧ пуяс костӧд. Кылан сьӧлалысь чипсасьӧмсӧ, сувтан пу улӧ, дыр кывзысян. Сентябрын сьӧла позтыръяс заводитӧны нин разӧдчавны мам дінсьыс: быдмӧмаӧсь, сӧвмӧмаӧсь да быдӧн нин вермӧны овны ас кежас.
Ён нырнас кос кондаӧ таркӧдӧ сьӧд сизь, быттьӧ поткӧдлӧ пес. Кылас мортлысь кок шысӧ, ланьтыштлас ӧти здук кежлӧ, сэсся бара заводитас клёнгыны.
— А-а-а... А-у-у... — парма пасьтала юрӧбтасны вотчысьяслӧн гӧлӧсъяс. И налы пыр жӧ вочавидзасны мукӧдъяс.
Шочиника грымӧбтылас лыйӧм шы. Вӧралысьлӧн татшӧм лунъясад оз пукавсьы гортас.
Енэжӧд тэрмасьӧмӧн шлывгӧны оръясьӧм кымӧръяс. Мукӧд дырйи брызьнитлас кӧдзыд зэр, а сэсся бӧр мыччысяс дзебсьылӧм шонді.
Дыр видзӧдан дзодзӧгъяс лэбзьӧм бӧрся. Синъяснад колльӧдан найӧс сэтчӧдз, кытчӧдз оз вошны. Сьӧлӧм вылад весиг лолӧ гажтӧмкодь, быттьӧ лэбачьяс прӧщайтчӧны тэкӧд нэм кежлӧ.
Оз овны весьшӧрӧ тайӧ каднас и зверъяс: заптӧны тӧв кежлӧ кӧрым, чукӧртӧны гос, лӧсьӧдӧны шоныд позъяс, кӧні ковмас дзебсясьны уна тӧлысь чӧж кӧдзыдъясысь, турӧбъясысь. Вежӧны зверъяс и гӧннысӧ. Паськӧм налы колӧ гожся серти шоныдджык.
