ВӦРЫН ДЗЕБСЯСЬӦ ЙӦЛА
— Талун ветлам ягӧ пув вотны, — шуис ӧти асылӧ Парась баб карысь сиктӧ шойччыны воӧм Анюта внучкаыслы. — Бур йӧзыс со важӧн нин ваялӧны чӧскыд вотӧстӧ. Гашкӧ и, миянлы мыйтакӧ сюрыштас.
Анюта нимкодьысла пыр и кутіс кекӧначасьны да чеччавны. Сэтшӧм окота сылы ветлыны ягас, коді сикткӧд орччӧн. И со нин пӧрысь да ичӧт ыджыд да ичӧт кӧрзинаясӧн кианыс да пажынӧн мышнопйын восьлалӧны яглань нуӧдан ордымӧд. А луныс сэтшӧм мича да кыпыд. Гӧгӧр сьылӧны лэбачьяс. Шондіыс сідзи и сявкйӧ водз арся югӧръяссӧ му вылӧ. Быттьӧкӧ став ассьыс шоныдсӧ бӧръяысь кӧсйӧ сетны тӧв кежлӧ дасьтысьысь вӧр-ваыслы. И Парась баблы, и Анюта внучкаыслы зэв долыд сьӧлӧм выланыс мича луннас нимкодясигӧн. Эз и тӧдлыны, кыдзи воисны вотчанінӧ. А сьӧдӧдны заводитӧм нин пувйыс розъя-розъя. Сӧмын эн дышӧдчы да ӧкты. Парась бабыд ӧд тӧдӧ, кӧні векджык овлывлӧ тайӧ вотӧсыс.
— Тэ, дона внучкаӧй, ылӧ эн мун, мекӧд орччӧн и вотчы, — шуӧ бабыс Анюталы. — Пувйыд быдлаын ӧткодь. Таысь озыр вотӧсаинсӧ ӧдвакӧ нин кытыськӧ аддзан.
Тадзи шуӧм бӧрын Парась баб ӧшӧдіс мышнопсӧ пожӧм пу ув вылӧ да пыр жӧ мышкыртчис вотчыны. Сы моз жӧ вӧчис и Анюта. Кыкнан кинас кутіс чукӧртны розъя-розъя чӧскыд пувсӧ аслас ичӧтик кӧрзинаӧ.
Но ичӧтыд ичӧт и эм. Пыр жӧ вунӧдіс бабыслӧн шуӧм йылысь. Кажитчӧ сылы, мый со эсійӧ пуяс саяс пувйыс нӧшта на унджык. Котӧртіс сэтчӧ. Збыльысь уна и вӧлӧма. Зіля водзӧ пондіс вотчыны. Сэк жӧ Анюталы оз терпитсьы ӧдйӧджык тыртны ассьыс ичӧтик кӧрзинасӧ да неуна вотчыштӧм бӧрын бара котӧртіс водзӧ корсьны нӧшта озырджык пувъяин. Сылӧн кӧрзинаыс тырны нин пондіс. Друг нывка лэптіс юрсӧ: а кӧні нӧ бабыс? Оз тай некӧн тыдав. И кутіс гораа, бӧрдӧмсорӧн горзыны:
— Бабукӧй! Кӧні нӧ тэ?!
Сэккості Парась баб сідзжӧ казяліс, мый внучкаыд кытчӧкӧ воши сы син водзысь. Ыркмуніс повзьӧмысла сьӧлӧмыс. А збыльысь кӧ нӧ воши? Кӧть эськӧ тайӧ сиктбердса ягас ылавнысӧ некытчӧ. Но ичӧтыд ичӧт и эм. Да и карын олысь мортыд татчӧс вӧртӧ озджык тӧд. И Парась баб кутіс сідзжӧ гораа горзыны:
— Анютаӧй, дона внучкаӧй! Кытчӧ нӧ тэ вошин?!
Тадзи баб да внучка ӧта-мӧдыслы горзігмоз дыркодь восьлалісны воча. А вӧрса йӧлаыс гулыд да кыпыд ягад налӧн горзӧм шыяс улӧ нӧшта гораа юргис да зэв ылӧдз кыліс. Быттьӧ ворсӧдчис пӧрыськӧд да ичӧткӧд. Сідзи и кыліс гежӧдіник пожӧмъяс костын:
— Ау-ау! Уа-уа!
Медбӧрын паныдасисны жӧ баб да внучка да уськӧдчисны ёрта-ёртнысӧ кутлыны. А синваыс сідзи и войталӧ кыкнанныслӧн.
— Мыйла нӧ тэ менсьым он кывзысь, котӧртан кытчӧкӧ, — шуалӧ бабыс. — Тадзтӧ ӧд збыльысь вошны верман.
— Ог, ог сэсся кут котравны, пыр тэкӧд орччӧн понда вотчыны, — вочавидзӧ внучкаыс.
Пуксисны пажнайтны. Бабыслӧн тырӧ жӧ нин, вӧлӧмкӧ, ыджыд кӧрзинаыс. Пӧрысь мортыд ӧд внучкасьыс тэрыбджыка вотчӧ.
Сэккості Анюта читкыртліс синъяссӧ да бабыс вылӧ видзӧдігмоз и юаліс:
— Бабукӧй, коді нӧ тайӧ миян гӧлӧс бӧрся шыалӧ да ворсӧдчӧ?
— Йӧлаыс, донаӧй, йӧлаыс, — пыр жӧ вочавидзис бабыс.
— Коді нӧ сійӧ сэтшӧмыс? — бара юаліс внучка.
— Эм тай вӧрад тайӧ нерсьысьыд. Сӧмын некод на сійӧс эз аддзывлы, — бара вочавидзис бабыс. Сэсся негораа ышловзис да водзӧ ньӧжйӧник висьталіс:
— Важ йӧзсянь на кывлі, мый олӧма коркӧ Йӧла нима нывка. Ёнджыкасӧ вӧлӧм сӧмын асьсӧ тӧдӧ да зэв горш. Со тадзи жӧ ӧтчыд мунӧма вӧрӧ вотчыны. А тшакыс да вотӧсыс сы мында вӧлӧма, мый Йӧлаыдлӧн пыр жӧ ӧзйӧмаӧсь синъясыс. Корӧма сійӧ Вӧрсаыдлысь, мед тайӧ тшак-вотӧсыс лоас сылӧн ӧтнаслӧн да некодӧс на дінӧ оз сибӧд. Дӧзмӧма Вӧрсаыд татшӧм корӧм вылад. Кыдзи нӧ тадзи позьӧ? Ӧд пармаса озырлуныд быдӧнлы тырмывлӧ. Оз позь сійӧс сӧмын ӧти мортлы козьнавны. Сэки Вӧрсаыд татшӧм горшлунсьыс и шуӧма чорыда мыждыны Йӧлатӧ. Кытшлӧдлӧма, кытшлӧдлӧма сійӧс да и кольӧма пармаас. Йӧлаыд абу и аддзӧма гортас туйсӧ.
Парась баб неуна ланьтыштліс да водзӧ висьталіс:
— Йӧлаыд эськӧ регыд мысти гӧгӧрвоӧма жӧ ассьыс мыжсӧ да корӧма Вӧрсаыдлысь прӧща. Ог пӧ кут сэсся тадзи горшасьны, сӧмын лэдз менӧ гортӧ. Но Вӧрсаыд тай со ӧнӧдз кутӧ Йӧлатӧ пармаас, мед сійӧ бурджыка гӧгӧрвоас ассьыс мыжсӧ. И ӧнӧдз ягӧ йӧзлӧн волігъясӧн Йӧлаыд шыасьӧ на дінӧ, сідзжӧ прӧща коригмоз видзӧ найӧс вошӧмысь, отсалӧ аддзыны гортлань нуӧдан ордым. А кор Йӧлатӧ Вӧрсаыд гортас лэдзас, ог куж висьтавны. Со и тэныд татшӧмӧн оз жӧ ков лоны.
— Ог, ог, бабук, ме татшӧмӧн некор ог ло, — пыр жӧ гораа вочавидзӧ Анюта да корана синъясӧн Парась баб вылӧ видзӧдігмоз содтӧ:
— Зэв ёна кӧсъя, мед Вӧрсаыд ӧдйӧджык лэдзас Йӧлатӧ гортас. Сэтшӧм жаль сійӧ меным. Ӧд ӧнӧдз Йӧлаыд бур нывкаӧн нин лоис.
— Гашкӧ, регыд и лэдзас, — ышловзьӧ бабыс.
Сэсся пӧрысь да ичӧт ассьыныс кӧрзинаяссӧ тыртігмоз недыр вотчыштӧны на да мӧдӧдчӧны тӧдса ордымӧд гортланьыс. Парась баб аслас кузь олӧм йылысь мӧвпалігмоз бурсиӧ быдтасыслы.
А Анюта зэв ёна кӧсйӧ, мед Йӧлаыс ӧдйӧджык гортас бергӧдчас да лоас сылы медся бур нывъёртӧн.
