ВӦЛІ ПЕКНИЧА


Петырлӧн талун вомыс шердын кодь. Тӧданныд-ӧ, мыйла?

Том зон тӧрыт ассьыс сьӧлӧмшӧрсӧ, мича нылӧс колльӧдіс. Сэсся тай сывйыштіс, топӧдіс морӧс бердас да шӧпкӧдӧ:

— Кор нӧ гижсям, Наста?

Ӧнія нывъястӧ ӧмӧй мыйӧнкӧ чуймӧдан. Воча нюмдіс: кӧть пӧ аски.

Петыр сатшкысис нывлы пӧсь вом дорас, чӧскыда окыштіс.

— Аски и кежала, аски...

Аскинас буретш пекнича вӧлі.

Чеччис водз, прамӧя нуръясьтӧг и лыйис ывлаӧ. Кокыс печласьӧ-нуӧ сійӧ керкаланьыс, кӧні быд вежон мичмӧдӧм машинаяс сулалӧны.

Юрсӧ чатӧртіс, лыддьӧ. Уджалӧ пӧ ӧкмыс чассянь. Шыӧдчӧм босьтӧны сэтшӧмтӧ лунъясӧ. Гижӧдӧны...

Син пырыс лэдзис шыпасъяссӧ, а сьӧлӧмыс нӧшта мӧдіс нетшкысьны — гым да гым кылӧ.

— Мый нин та дырасӧ лыддян? — кыліс Петыр мыш сайсьыс кыз гӧлӧс.

Бергӧдчис. Сы водзын сулаліс джекпом кодь дядьӧ. Ичӧтик тушаа, куш юра.

— Видзӧда тай: кор да кыдзи...

— А мый видзӧднысӧ. Талун пекнича — юксян лун.

— Кутшӧм юксян лун?

Шыльыд юра дядьӧлӧн весиг гӧгрӧс чужӧмыс топавліс, быд чукыр вежыньтчыліс. Здук видзӧдіс чуймӧм Петыр вылӧ, тыдалӧ, мӧвпаліс, мый крапкыны воча. Но ылӧсӧ эз мӧдӧд, том на зонмыс, кутш кодь на.

— Олыштан вӧльнӧй светас, гашкӧ, и гӧгӧрвоан. Юксян лун сійӧ... сійӧ, кор гозъя торйӧдчӧны. Муснысӧ зыртӧ, сідзкӧ. Верӧссӧ йирӧ гӧтырыс. Овлӧ и мӧдарӧ, но гежӧда.

— А-а-а. Дӧвгис жӧ ӧні, — гогнитіс юрнас Петыр.

Сёрнитігмоз и пырисны керкаӧ, пуксисны лабичӧ.

Олӧма дядьӧ, шусис тай Иванӧн-а, кабраліс дженьыд чуньяса кинас рудов картуз, зумыша видзӧдіс ӧшиньӧ. Петырлысь нюмсӧ быттьӧ чышкыштісны. Гӧгӧрвоис — мыйкӧ дойдӧ мортыслысь сьӧлӧмсӧ.

— Ме тай бумага талун вайи-а, — дзуртыштіс лабичнас Иван да сюйис кисӧ морӧс зептас.

Перйис нёль пельӧ кусыньтӧм кабалатор. Сэсся ышловзис, пычнитіс сё пудъя кывъяс:

— Ог сэсся вермы тадзисӧ овны. Кӧть тэ эскы, кӧть эн, а ог вермы!

— Кодкӧд он? — челядь руӧн артмис Петырлӧн.

— Кодкӧд да кодкӧд! Аслам гӧтыркӧд. Сы могысь и кежи татчӧ. Гӧгӧрвоин?

— Гӧгӧрвои, буракӧ. А ме гӧтрасьны. Тӧдмавны пыри — мый да кыдзи...

— А сэсся? — шевкнитіс картуза кинас дядьӧ.

— Гижсям... Настакӧд...

— Гижсьы, гижсьы, зонмӧй. Зэв нин лудӧ, тыдалӧ, кытсюрӧ. Но татчӧ локтӧдз сёысь артышт, медым балябӧжтӧ бӧрыннас эз ков гыжъявны.

Пуксис орччӧн, ӧшӧдіс куш юрсӧ, ланьтіс.

Чӧв оліс и Петыр. Юасьны эз вӧв лӧсьыд. Дӧзмас, гашкӧ, мортыс. Но мӧдыд ачыс сёрнисӧ водзӧ нуӧдіс. Морӧсас, тыдалӧ, важӧн нин пуӧ.

— Воддза гӧтырӧй менам кувсьыліс, квайт во нин лоӧ, — ышловзис Иван. — Ӧтнамӧн олі. Челядьыд? Найӧ менам гырысьӧсь нин. Гӧтыраӧсь и верӧс сайынӧсь... Бура, позьӧ шуны, олі. Кынӧмӧй пӧт, сьӧмыд зептад. Курыдторнад эг дурлы — гыркӧй висьӧ.

Иван малыштіс шыльыд юрсӧ, кызӧктіс гоз-мӧдысь. Песлӧдліс картузсӧ кыкнан кинас, эз тӧд, тыдалӧ, кодарсянь медся дойдаланаланьыс матыстчыны.

— Гажтӧм сэсся ӧтнамӧс босьтіс. Садьман вой шӧр войын, да йирмӧг лолӧ. Кӧть мурзы. Висьман кӧ, некодлы ваӧн юктӧдны... Коркӧ и дӧвгис меным — босьт да и гӧтрась. Абу тай дзик шыбитана, квайтымын муртса и эм. Ки-кока, чужӧмӧн гылыд на. А куш юр вӧснаыд мый шогавнысӧ. Пессьы кӧть эн, а выль юрси оз нин чепӧсйы. Воан кӧ сьӧлӧм вылас кутшӧмкӧ аньлы, петас и татшӧм саяд.

Висьтасьысь бергӧдчис зонлань.

— Петырӧн тай шусин, буди?

— Сідзи, сідзи, — воча довкнитіс пашкыр юрнас Петыр.

— Сюри меным ӧтка аньыд, Петыр. Кӧвдум кодь, банйыштӧма быдӧн. Лӧз синмыс кольча быттьӧ. Лӧсьыд! Кувтӧдзыд кӧть кургы-ов! Но сьӧлӧмыс... Изйысь на чорыд вӧлӧма.

Шлапкис чорыд кабырнас ёсь пидзӧсас, курччис вом дорсӧ.

— Энӧ лӧсялӧй, сідзкӧ?

— Тӧлысь-мӧдтӧ бура олім, — лӧня шуис Иван. — Казявлӧмаӧсь тай роч йӧз: абу пӧ ставыс зарни, мый дзирдалӧ. Сідзи и вӧлӧма.

— Пӧръяліс али мый? — чуймис Петыр.

— Пӧръяліс?! Экма! Йирны-джагӧдны мӧдіс. Варыш моз кокавны. Да мый лешаксӧ тэ гӧгӧрвоан! Эн на гӧтрасьлы да, — ӧвтыштіс кинас пузьӧм Иван.

— Абу жӧ кын юра, — чушкӧдчис зон.

— Кывзы олӧмаджык войтырсӧ. Эн чепсась. Шуи тай: йирны-тільны босьтчис. Первойтӧ ме ку пиысь петтӧдз зіли. Мый шуас, котӧрӧн и вӧча-кера. Киподтуй эм, зільлуннад енмыс абу жӧ ӧтдортлӧма. Сэсся аддза: кымын водзӧ, сымын сьӧкыдджык меным рӧдтынытӧ.

— Коліс ӧлӧдыштны, — топӧдліс пельпомсӧ Петыр.

— Сюсь тай зэв. Видлы, кӧртвомав вельмӧм бабаястӧ. Ӧтчыд веськыда крапкис: этша пӧ сьӧмтӧ ваян. Мукӧд мужикъяс зырйӧн зыртӧны, а тэ? Мый вайлан, сійӧс и ватшкан-сёян. Чӧв ола, воча нинӧм ог шу. Пиньӧ ӧд воан. Быттьӧ абу лӧсьыд — регыд на олам... Мӧдысь зэв нимкодь локтӧ: дача улӧ пӧ му босьті. Ковмас вӧрсӧ пӧрӧдны, керка тшупны. Шуӧма, сідзкӧ, вӧч. Ачыс шляпвидзӧ, жель оз бергӧд. Вомӧс восьта — пинялас бон-бус. Тадзи и олім. Шулі нин: сьӧлӧм пыддиыс, тыдалӧ, енмыс из сетлӧма.

— Гашкӧ, бурӧн позис кыдзкӧ, — зілис небзьӧдны сёрнисӧ Петыр.

— Быд ногыс ме гӧгралі. И мелі кывйӧн, и матьыд петаліс. Весьшӧрӧ!

— Ёма тай, сідзкӧ.

— Вот-вот. Дзик ёма кодь. Позис ӧд менӧ гӧгӧрвоны, верӧс туйӧ кӧ пуктіс. Абу нин кызь арӧса. Кертӧ кӧ быгльӧдлыны кута, аскинас и мӧдар югыдас лоа.

Иван шевкнитіс-паськӧдіс кисӧ, швачкис важ картузсӧ лабич помӧ.

— Кысь нӧ ме тӧда, — петіс нюмыс Петырлӧн.

— Тэ эн жеръяв. Ас вывтіыд вермас на мунны. Пекнича луныс.

Петыр тшӧкмуніс тайӧ кывъяссьыс. Мый татчӧ вочавидзны?

...Ывлаӧ найӧ петісны быттьӧ бур тӧдсаяс. Картуза морт кежис веськыдвыв, Эжвалань. Восьлаліс збоя, быттьӧ сьӧкыд доддьысь мездмӧм вӧв.

Зон — мӧдарӧ. Шлапсьӧдіс туй кузя — зумыштчӧма, лӧнь. Со тай олӧмыд: гижсян лункӧд орччӧн и юксян лун эм.

...Мӧд пекничаӧдз вӧлі быдса вежон на.


Гижӧд
Вӧлі пекнича
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1