ВОШӦМ ЛУН
Рытсяньыс на ми, верстьӧ и челядь, сёрнитчим ветлыны мӧд лунас ылі ягсайса нюрӧ мырпомла. Асылыс вӧлі мичасьыс-мича. Лэбачьяс дугдывтӧг дзользисны-сьылісны, гажа сьыланкывъясӧн чолӧмалісны гожӧм шӧрсӧ. Шонді яра койис ассьыс зарни югӧръяссӧ гӧгӧр вежӧдысь-дзоридзалысь видзьяс да муяс вылӧ. Помтӧм вотӧс сюрас талун, мӧвпалім ми ас кежысь да ӧта-мӧдкӧд орддьӧдчӧмӧн, кыпыд сьӧлӧмъясӧн мӧдӧдчим вотӧсаинӧ, кодӧс ас синнаным эгӧ на аддзылӧй, но код йылысь сы мында нин кывлім. Воськовтны пӧ он убӧлит, сӧмын сярвидзӧ кок улад, висьтавлісны сиктсаяс.
Сӧмын ӧтнас ичӧт Лена, коді бӧрдӧмсорӧн вӧзйысис тайӧ ылі туяс, ӧдва-ӧдва лётіктіс миян бӧрся да водзын мунысьяс вылӧ забедуйтчигмоз дугдывтӧг няргис-долис:
— Энӧ кольӧй менӧ. Ог удит тіян бӧрся. Сувтыштлӧй..
Мый вӧчан, он ӧд эновт ичӧт морттӧ. Быть ковмис сувтыштавлыны сійӧс виччысигмоз. Та вӧсна яг весьтӧдз ми воим, кор шондіыс вӧлі вылын кодь нин. Но ӧд колӧ на и мырпома нюрсӧ аддзыны.
Миян водзын паськӧдчис яла нитш пыдӧса пожӧма яг. Сійӧс ӧтарӧ и мӧдарӧ вомӧналісны лыдтӧм-тшӧттӧм вӧрса ордымъяс. А кӧні мырпома нюрыс, код тӧдас. Шуим вомӧнавны ягсӧ. Кывлім, сы сайын пӧ нюрыс.
Мӧдӧдчим ӧти вӧрса ордым кузя. Бура дыр кодь нин восьлалім водзлань. Но ягыдлӧн помыс эз тыдав. И бара сэки кыліс ичӧт Леналӧн бӧрдӧм сора гӧлӧсыс:
— Ме сэсся водзӧ ог мун. Мудзи нин. Вай бӧр косамӧй.
Ми эськӧ такӧдім сійӧс. Шуим, мый регыд нин воам. Но ичӧтыд ичӧт и эм. Нӧшта на ёсьджык лоис сылӧн гӧлӧсыс. Пуксис ордым вомӧныс и оз кӧсйы чеччыны. Мый вӧчан, ковмис бергӧдчыны. Да ӧд и асьным эгӧ жӧ тӧдӧй, ылын-ӧ на нюрӧдзыс.
Но бӧрсӧ восьлалігӧн ичӧт Лена медводзын тапсьӧдіс, быттьӧ абу и мудзлӧма. Сэтчӧ жӧ аддзис туйсӧ вомӧналысь урӧс, коді, тыдалӧ, нуртор корсьӧм могысь муӧ лэччӧма да лэчыд гӧлӧснас горӧдіс:
— Ой, коді нӧ тайӧ татшӧмыс?
— Ур, — вочавидзис сылы мамыс.— Татчӧс вӧрса олысь.
А ичӧт Лена нинӧм эз шу воча да ур бӧрсяыд кутіс вӧтчыны. Но кытысь нӧ вӧрса зверӧс вӧтӧдан. Сійӧ ньӧв моз вирдыштіс матысса коз пу йылӧ да вылісяньыс кутіс нерсьыны. Ичӧт Леналӧн сӧмын вомыс шензьӧмысла паськавліс:
— Но и пельк вӧлӧма...
А ми неуна шойччыштӧм бӧрын бара мӧдӧдчим водзлань мӧд туй визьӧд нин, коді нюжаліс кузь ты пӧлӧн. И бара ичӧт Лена кольччис медбӧрӧ да кутіс няргыны. Но ми гӧгӧрвоим нин сылысь мудералӧмсӧ да кивыль эгӧ вартлӧй, пыр восьлалім водзӧ, кытчӧдз кодкӧ миян пиысь эз бергӧдчыв бӧрлань да повзьӧмпырысь шу:
— А кӧні нӧ ичӧт Ленаным?..
Миян ичӧт ёртным и збыльысь некӧн эз тыдав. Котӧрӧн, ышкиг-пушкигтырйи мӧдӧдчим бӧр. И неылысь, тыбокса бадь кустъяс бердысь аддзим ичӧт Ленаӧс. Сулалӧ да любуйтчӧмпырысь видзӧдӧ ты шӧрын уялысь уткаяс вылӧ. А синъясас сы мында нимкодьлун! Уткаяс, гырысьяс и ичӧтъяс, купайтчӧны шоныд ваын, сунласьӧны, аслыныс нуръясянтор корсьӧны да оз весиг видзӧдлыны дзоля морт вылӧ. Быттьӧ тӧдӧны, мый сійӧ нинӧм лёксӧ налы оз вӧч. Сӧмын верстьӧясӧс аддзӧм бӧрын кыпӧдчисны да лэбисны матысса вӧр сайӧ.
Ичӧт Лена дӧзмӧмпырысь бергӧдчис миянлань:
— Мыйла нӧ повзьӧдінныд татшӧм мича лэбачьяссӧ? Мед нӧ эськӧ уялісны. Сэтшӧм ӧд мусаникӧсь найӧ...
Сэки ичӧт Леналӧн мамыс крапкис-шуис сылы:
— Ми ӧд татчӧ вотӧсла локтім, дона нылӧй. Ачыд жӧ мӧдан сёйны. А тэ манитан миянӧс, — а сэсся содтіс:— Тайӧяс абу лэбачьяс, а пӧткаяс. Со тані и гожйӧны-олӧны быдтысигмозыс. А арланьыс ылі лунвыв муясӧ лэбасны. Оз радейтны найӧ миянлысь кӧдзыдъястӧ.
Ичӧт Лена сюся кывзіс мамыслысь висьтсӧ. И дӧзмыны ичӧт вылад он вермы. Мый нӧ сылысь босьтан?
Недыр шойччыштӧм бӧрын нӧшта ӧтчыдысь шуим видлыны вуджны пожӧма ягсӧ. Тайӧ пӧрйӧ ичӧт Ленаӧс босьтім нин кыкнан киӧдыс, мед кокниджык вӧлі сылы восьлавнысӧ.
Друг юр весьтын кыліс кутшӧмкӧ тотшкӧдчӧм шы. Ми весиг чурмунім.
— Ой-й-й, коді нӧ тайӧ татшӧмыс?..— горӧдсис ичӧт Леналӧн. Сійӧ ӧшӧдчис миян кияс вылӧ да юрсӧ чатӧртӧмӧн кутіс видзӧдны вывлань. Чатӧртім юръяснымӧс и ми да аддзим, кыдзи косьмыны нин заводитӧм пожӧмӧ шашаритчӧмӧн тотшкӧдчис сизь, корсис пучӧйясӧс.
— Сизь тайӧ, вӧрса лэбач, — бара вочавидзис Леналы мамыс.
— А мыйла нӧ эськӧ сійӧ пусӧ кокалӧ, дойдалӧ коньӧрӧс?
— Косьмыны нин тайӧ пуыс заводитӧма, — шуис сылы мамыс.— Эз дыр коль сылы овнысӧ. Регыд пӧрас. Со и сизьыд весалӧ пусӧ пучӧйясысь, зільӧ кокньӧдны пожӧмыслысь дойсӧ.
Ставыс тайӧ вӧлі выльторйӧн ичӧт Леналы. И сійӧ зэв сюся кывзіс мамсӧ. А шондіыс сэк костті рытыввывлань нин кутіс катовтчыны. Ми гӧгӧрвоим, мый талун оз нин удайтчы вотны мырпомтӧ да ньӧжйӧник мӧдӧдчим гортлань. Тайӧс аддзӧм бӧрын ичӧт Лена пыр жӧ орддьӧдіс миянӧс да кутіс медводзын восьлавны. Кӧні и вӧлӧма сылӧн мудзыс. Гортӧ воим, шондіыс вӧртас сайӧ нин вӧлі дзебсьӧ.
Луныс миянлы лоис быттьӧ вошӧмаӧн. Лунтыр ветлӧдлім, а нинӧм эгӧ вотӧй. И ставыс ичӧт Лена вӧсна. Но сылы, тыдалӧ, мӧдарӧ, зэв ёна мӧрччӧма тайӧ луныс. Зэв на унаысь юасьлывліс сэсся вӧрса да васа дивӧторъяс йылысь.
