БЫРЛЫТӦМ СЁРНИ

Ӧгаш баб асывбыд зілис пузьӧдны самӧвар. Самӧварыс зэв нин важся, мамыслӧн на приданнӧй, дай ыджыд, кык ведра ва тӧрӧ. И пузьынысӧ некыдз эз кӧсйы.

— Вот омӧлик паравозыд! Мый сӧмын эг и вӧчлы нин: пӧлялі юр вежӧр бергӧдчытӧдз, и гойкӧдлі кузь сартасӧн, и шомсӧ нин дзонь доз верді, а сылӧн шы ни ру, — скӧраліс баб.

Митрей Ӧгаш баб важӧн нин оліс ӧтнас да велалӧма сёрнитны ачыс аскӧдыс да ещӧ пӧрысь Епим канькӧд, кодлы уна сюрлывліс бабсянь дышлун вӧснаыс: «Оз ков эськӧ тэнӧ вердны да, дыш пеганӧс. Оз тай шыръясыс асьтӧ джагӧдны. Тшӧгӧмыд да некытчӧ он тӧр».

Тайӧ пӧрйӧ баб варовитіс самӧваркӧд, кодлӧн местаыс эськӧ важӧн нин сім кӧрт видзан складын. Дерт, сідз и вӧлі эськӧ, эз кӧ ов да выв Посдор сиктын Ӧгаш баблӧн ёна радейтана сваття Гора Лукшей. Сійӧ юис сӧмын самӧварын пузьӧдӧм чай.

Талун вӧлі вӧскресенньӧ, и буретш талун воас Ӧгаш баблӧн дона гӧстяыс. Сійӧ век волывліс кутшӧмкӧ вӧскресенньӧӧ. Горничаӧ пырас ӧдйӧ, кыдзи бушков. Сэсся заводитас пӧрччысьны-лэдзавны вывсьыс лыдтӧм-тшӧттӧм шальяс, плюш пальто увсьыс вязанкаяс, сэсся ӧчередь воас вельвет сарапанӧдз, и медбӧрын пӧрччас пимияссӧ да коляс вылысас сӧмын гырысь лапта коръяса сера халат. И ставсӧ тайӧс вӧчигкості пыр мыйкӧ вермӧ висьтавны гора гӧлӧсӧн. Та вӧсна и шуӧны сійӧс Посдорын Гора Лукшейӧн.

Ӧні мыйлакӧ пырис кузь беддьӧн, весиг посводзас абу кольӧма, да пырӧмӧн тшӧтш заводитіс:

— Но и быд дивӧыс овлӧ миян сиктын, сваття! Эз кӧ сюр тайӧ беддьыс, пон чукӧр эськӧ вылысысь став эмбурӧс лэдзис. Ӧти кыдзи уськӧдчас, а сы бӧрся, гашкӧ, кызь пон. Но и но! Гуляйтӧны да, дзик зверъяс кодьӧсь.

Кык сваття пуксисны воча, ныр-нырӧ. Пызан помын вутшкис-пуис самӧвар.

— Асывбыд пузьӧді самӧварсӧ, — норасис Ӧгаш баб, — а ӧні со пуӧмсьыс оз куж дугдыны.

— Мед пуӧ. Кулӧм чайыд миянлы оз и ков. Кытчӧдз ог чеччӧй пызан сайсьыс, мед оз и дугдыв пунысӧ.

Сёйыштісны-юыштісны сваттяяс. Пӧсь чайыд шызьӧдіс налысь вирсӧ, чужӧмбанъясыс гӧрдӧдісны да, видзӧдлыны кӧ на вылӧ боксянь — аканьяс да и сӧмын. Епим кань, кодлы сідз жӧ сюрыштіс пайтор, кынӧмпӧт йылысь мӧвпъястӧг чикыльтчӧма кӧзяйкаыслӧн еджыд вевттьӧда крӧвать вылас да вугралӧ. Пызан сайын муніс сёрни, быттьӧ тувсов ва, помтӧм да дортӧм. Унаӧс нин «мыськисны да пожъялісны» тайӧ ваас кык сваття — кодӧс Посдорысь, кодӧс Макаровоысь.

— Но и уна сёрнитім, Ӧгаш, сьӧлӧмӧй быдсӧн ляппетіс. Зятьӧ шуис — дыр пӧ эн ветлы, гашкӧ, вӧрӧ петала, да баляястӧ вердны лоӧ некодлы, Галяыс уджалӧ-а. Тӧда ме сылысь «вӧрсӧ». Сем Миш другыслӧн талун нимлуныс, да сэтчӧ «вӧравны» мунас.

— Тӧдан тай. А, буракӧ, дас ӧти час нин — Котов со рейсысь воӧма. Дуняыс тай кильчӧ вылас петӧма. Радейтӧ верӧссӧ, вина ютӧм рӧдысь да. Да неунасӧ видзӧдлас жӧ. Гажмас пӧ да Дунясӧ водзас босьтас, сэсся веськыд сойнаныс, кӧні румкаясныс, крукасясны да сідз юасны. Ме татшӧм дивӧсӧ эськӧ эг аддзыв, да ачыс висьталіс Дуняыс.

— Илля Яков гӧтырыслӧн ӧтка пиыс пыр на гӧтыртӧм?

— Гӧтыртӧм. Ӧні тай выль техноручкаыс дінӧ куим рыт ветлӧма, а нёльӧд рытнас нывкаыс абу восьтӧма ӧдзӧссӧ.

— Но и мывкыдтӧм ӧтрӧк. Миян Посдорын медичка эм, Терей Ӧльгаын олӧ да дӧзмӧдӧ кӧзяйкасӧ — быд рытӧ том йӧзыс араваӧн локтӧ. Сэсся пӧ восьтасны этійӧ «магнита понсӧ» да вой шӧрӧдз нинӧм абусӧ кок уланыс талясны. Ӧльга шуӧ, ачым пыр уколася да, вӧтлыны абу бур-а.

— Мыйла нӧ Терей Ӧльгаыс уколасьӧ, ветымыныс на абу да?

— А сьӧлӧмнас пӧ тай оз вермӧдчы. Кызӧма да кызӧма, ӧдзӧсӧдыс оз тӧр пырны. Посводзас пӧрччысяс да сідз сюйсяс горничаас.

— Да-а, абу, буракӧ, дзоньвидза Ӧльгаыд. Но и кыдз нин сэсся Выль восӧ пасйинныд?

— Выль воыд таво гажтӧма колис. Гозъяыд миян вӧччисны да рытнас на Сем Мишӧ петісны, а ме челядьыскӧд коли. Ті пӧ телевизор видзӧдӧй. А телевизорыс, вӧлӧмкӧ, оз уджав. Но, вай, Ӧгаш, кисьты чайтӧ нӧшта ӧти чашка да закруглитча.

— Мыйла закруглитчан? Он жӧ куим чай чашканад гӧгрӧсмы, нинӧм эн сёй ни. Вай сёй гуляшсӧ — руалӧ со, абу на кӧдзалӧма.

— Аттьӧ, аттьӧ. Уна нин сёйим-юим, колӧ и мера тӧдны.

Лукшей бырӧдіс чайсӧ, чашкасӧ бергӧдіс увлань юрӧн да бара на кӧзяйкасӧ аттьӧалігмоз сувтіс пызан сайысь.

— Вӧтлы сэсся, Ӧгаш, вӧтлы. Со ывлаыс нин пемдыны кутіс, а меным на колӧ Марей чой ордӧ пыравны — видзӧдлыны, кыдз олӧны-вылӧны.

— Эн пыр сэтчӧ, Лукшей. Ичмоньыс талун гортас — бара и пурлыны сюран. Пӧрысь гозъясӧ сэтчӧдз воштӧма, мый кок чунь йыланыс ветлӧдлӧны.

— Абу ӧд эськӧ морт кодь да. Кыдзи сӧмын Виталейыс видзӧдӧ-а.

— А Виталейыс, гашкӧ, ачыс нин пикӧ воӧма татшӧм гӧтырыскӧд — овнысӧ полӧ и вӧтлынысӧ оз лысьт.

— Но, сідзкӧ, ог нин талун пырав, ньӧжйӧник гортӧдз воӧдча.

Лукшей пасьтасис да петігмозыс нин шуис:

— Волы сэсся миянӧ, кӧть кык лун ов. Сэки пӧттӧдз нин сёрнитам. Унатор на ӧд колӧ висьтавны тэа-меалы.