БАТЬЛЫ ШАТИН
Сарайын сулалӧ батьлӧн кыдз пу шатиныс. Дыр вӧдитчӧмысла мольыд лоӧма. Косьмӧма. Сьӧдӧдыштӧма. Меным сійӧ муса кыдзи бать йылысь медбур казьтылӧм. Быдысь сиктӧ волігӧн пыравлывла сарайӧ да видзӧдлывла сы вылӧ. Сьӧлӧмӧс сэки кодкӧ быттьӧ небыдика малыштас.
Мамным эськӧ ӧтчыд шуліс нин да, нинӧм пӧ сыысь. Дзик пӧ весьшӧрӧ сулалӧ. Чегъяла пӧ да пачын сота. Ме эг тшӧкты вӧрзьӧдны. Мед сулалӧ. Некодлы ӧд оз мешайт.
Перйывлӧма сійӧс батьным вӧрысь, гашкӧ, том дырйиыс на. Ачыс со кызь во сайӧ нин абу. Радейтлывліс сійӧ вуграсьны. Но эз тшӧкыда удайтчывлы ветлыны вадорӧ. Уджыс сиктад войнабӧрся воясӧ помтӧм вӧлі. Гожӧмбыднад кыкысь либӧ куимысь и удитліс лэччывны вуграсьыштны. Но казьтылӧмъясыс на йылысь тырмывлісны вобыд кежлӧ. Ме сэки ичӧт на вӧлі. И быдысь та бӧрын няргывлі батьлы, медым тшӧтш босьтлас аскӧдыс. Сійӧ небыдика видзӧдлывліс ме вылӧ да шулывліс:
— Часлы, быдмыштан неуна да кыкӧн нин ветлам.
И воис сійӧ кадыс. Шонді петтӧдзыс на бать чуксаліс менӧ. Сьӧкыдпырыськодь садьми, но мыйӧн казьтышті сылысь вуграсьӧм йылысь тӧрытъя кӧсйысьӧмсӧ, звирк чеччышті. Со нин ми восьлалам тӧдса туйӧд видзьяс вывті, веретяяс пӧлӧн. Неуна руакодь. Руыс быттьӧ ловъя, кытчӧкӧ пыр мунӧ. Унзіль шондіыс муртса тыдовтчис, но лэбачьяс важӧн нин садьмӧмаӧсь да гажаа чолӧмалӧны выль лунсӧ. Жар гожся шондіыс ӧдйӧ сёйӧ лысвасӧ. Руыс вочасӧн вошӧ. Медбӧрын веретя сайсянь тыдовтчис Эжвалӧн мӧдар берегыс. Вуджам паськыдкодь лыа вомӧн да пуксям Проньӧ дядьлӧн веткиӧ. Сыкӧд бать водзвыв сёрнитчӧма.
Мӧдлапӧвса вӧр-ватӧ ме сэки ог на вӧлі бура тӧд. Бать нуӧдӧ ӧтнаслы сылы тӧдса муртса тыдалысь ордымӧд. Вуджам сук веретя пыр да сён вомӧн. Миян водзын тӧдлытӧг воссьӧ лӧнь тылӧн рӧмпӧштан кодь веркӧсыс. Тайӧ Дзӧлявад. Берегъясыс баддьӧн да коскӧдз эжӧр турунӧн тырӧмаӧсь. Берег дор ваас тырыс лапкор. Но тӧдчӧ, мый чери кыйысьяс татчӧ волывлӧмаӧсь. Ты гӧгӧрыс мичакодь ордым артмӧма. Кӧнсюрӧ турунсӧ талялӧмаӧсь ты берегӧдзыс. Тыдалӧ, вуграсьӧмаӧсь. А бать водзӧ восьлалӧ аслас радейтана местаӧ. Сэсся ми разялам шатинъяс да шыбитам нидзулӧн самалӧм вугыръяссӧ ваӧ.
А гӧгӧр сэтшӧм аслыспӧлӧс мичлун, мый, кажитчӧ, татшӧмыс сэсся некӧн абу. Мукӧдлаас кыдзьяс да пипуяс дзик ты дорӧдзыс матыстчӧмаӧсь. Налӧн подулын сэтӧр кустъяс. Дугдывтӧг дзользьӧны лэбачьяс. Корсюрӧ ӧвтыштлӧ небыдик тӧвру. И сьӧлӧм вылад долыдлун пуксьӧ. Кӧть эськӧ ёнакодь номъяс дӧзмӧдчӧны, но найӧс огӧ казялӧй. Ва веркӧсыс мукӧддырйи гыалыштлӧ. Тайӧ чериыс ворсӧдчӧ.
Миян табъясным ӧти бӧрся мӧд ловзисны, мӧдӧдчисны ва шӧрлань, а сэсся тюльс вӧйисны. Тэрмасьӧмӧн лэпта ассьым шатинӧс. Кӧть эськӧ бать и велӧдіс, мый оз ков тэрмасьны. Но сьӧлӧмӧй тіпкӧ нимкодьысла. Ог вермы терпитны. Тайӧ вӧлӧма весьтысь неуна кузьджык ёкыш. Батьлы шедіс мичакодь сынпи. Бара самалам вугыръяснымӧс. Чери сёйӧ зэв горша. Сӧмын удит лэптавны. Мудзи нин быдсӧн. Шуа батьлы, гашкӧ, мися, тырмас нин. Катны сьӧкыд лоӧ. А сійӧ воча кыв пыдди сӧмын нурбыльтіс, виччысьлы пӧ неуна, регыд пӧ дугдас сёйны. Збыльысь, сідзи и лои. Тӧдлытӧг став чериыс кытчӧкӧ быттьӧ воши. Весиг ва веркӧсас эз петкӧдчыв. Табъясным кынмӧмаӧсь ва вылас. Нӧшта час джын кымын на пукалім. Но сідзи некод эз и дэбӧдлы. Век жӧ ми батькӧд вӧлім дӧвӧленӧсь. Пестерын тырыскодь чериыс.
Та бӧрын зэв на унаысь волывлі тайӧ вад дінас и батькӧд, и сытӧг нин. Эз быдысь номсӧдлыв. Чериыд ӧд, кыдз шуласны, ассьыс на сёйӧ. Кор бур кыйдӧсӧн воа гортӧ, мам любӧпырысь видзӧдлас чери вылад да шуыштас:
— Но-о, талун тай бура пусьӧдӧма.
А кор тыртӧг локта, сэки быттьӧ броткыштас дивитігмоз:
— Мыйла нӧ весьшӧрӧ вадорас келалан, кынмӧдчан. Здоровьеыд ӧмӧй абу жаль.
Но гӧгӧрвоас-ӧ мамӧй чери кыйысьлысь висьӧмсӧ. Быдысь ӧд кӧсъян сыв кузя сир либӧ пуд джынъя ёді кыйны. Но оз тай век удайтчы. Сідз жӧ и олӧмад овлывлӧ. Оз пыр збыльмыны бур кӧсйӧмъясным. Мый сэсся вӧчан. Но вадорсьыд сійӧ кадсяньыс ме эг нин ӧвсьыв. И быдысь вадорӧ лӧсьӧдчигӧн казьтыла батькӧд медводдза вуграсьӧмсӧ.
