«ӦЧКИА ПРОПЕССОР!»
Абу, дерт, нимкодь, кор тэ тамыш синма да та вӧсна ӧчки лоӧ новлыны. Но вочасӧн велалан жӧ тай сы дінӧ да быттьӧ сідзи и колӧ. Ӧні со видзӧдан да, нывка либӧ зонка муртса кок йылас сувтӧма, а ӧчкиӧн нин ветлӧдлӧ. Мый сэсся вӧчан, синмыд кӧ слаб.
А миян челядьдырйи сиктса школаад он вӧлі зэв аддзывлы ӧчкиатӧ. Дерт, эз жӧ быдӧн вӧв бур синма. Но врачьясыд сэки гежӧда на волывлісны миянӧ. Сэсся уна бать-мам эз ёна эскывлыны, мый налӧн челядьныс слаб синмаӧсь. Сідз пӧ оласны. Ми пӧ тай кыдзкӧ ӧчкитӧгыс олім жӧ.
Ӧтчыд Ивадорса начальнӧй школаӧ ӧти детинка локтіс ныр вылас кытыськӧ жугалӧм ӧчки шойӧн. Дерт жӧ, вильшасьӧм могысь кӧлалӧма. Котралӧ партаяс костӧд, а сы бӧрся ставӧн сералӧмӧн вӧтлысьӧны. Быдӧнлы окота ӧчкитӧ пасьтавлыны. Унаӧн абу на аддзывлӧмаӧсь да дивӧтор кодь тайӧ вӧлі. Ме сідзжӧ вӧтлыси ӧчкиа бӧрся да эг куж мӧвпыштлыны сэки, мый регыд и збыльысь аслым ковмас ӧчкиасьны да новлыны сэсся тайӧ сермӧдсӧ нэм чӧж.
А лои тайӧ коймӧд классын. Весиг медводдза парта сайын пукалігӧн омӧля куті аддзыны дӧска вылысь. Сэки и ковмис ыджыдджык воккӧд кайлыны Сыктывкарӧ да врач дорӧ пыралӧм бӧрын ньӧбны ӧчки. И дивӧ лои аслым. Водзтіджык кӧ ставыс ру пыр моз вӧлі тыдалӧ, ӧні сэтшӧм бура куті аддзыны гӧгӧр. Дерт жӧ, нимкодь таысь. Но эг ӧд тӧд сэки, мый водзын менӧ виччысьӧ. И со медводдзаысь ӧчкиӧн пыри школаӧ. Мый сэки лои! Ӧтияс горзӧны: «Нёль синма, нёль синма! Пропессор, пропессор!» Мӧдъяс зільӧны ныр вылысь кватитны ӧчкисӧ. Переменаяс дырйи спокой эз ло. Аслым забеднӧ. Ёртъяслы ӧд мый, ворсӧмӧн ставыс петкӧдчӧ. А ме эг бур вӧляысь ӧчкиась. Быть лои тайӧс вӧчны. Гашкӧ, тӧлысь кымын тадзи вӧлі. Но сэсся велалісны жӧ ӧчкиа дінад.
Но мыйысь медся ёна шогӧдліс, зэв тшӧкыда жугласьліс ӧчкиыд. Ме ӧд мукӧдъяс моз жӧ вильшасьлывлі. И котралан, и чеччалан. А ӧчкитӧ ӧд абу кӧрталӧма юр бердад. Видзӧдан да, бара нин усьӧма ныр вывсьыд. Та вӧсна сійӧ воясас пӧшти унджык кадсӧ ковмис ветлӧдлыны потӧм стеклӧа ӧчкиӧн. Карыд абу орчча. Он тшӧкыда сэтчӧ веськавлы. Содтӧд ӧчки эськӧ лӧсьӧдны, но сьӧмыд сэки этшаджык на вӧлі. Со и ковмис унджык кадсӧ новлыны жугалӧм ӧчки.
Вочасӧн менам ёртъяс пиысь нӧшта ӧткымынӧн ӧчкиасисны. И эз нин кут дивӧӧн кажитчыны челядьыдлы ӧчкиа мортыд. Но ӧта-мӧд костын дузъялігад менӧ медводз нерлісны «нёль синмаӧн». Тайӧ кык кывйыс тшӧкыдджыка волывліс менам ёртъяслӧн юрӧ. А ме велалі нин нерсян кывъяс дінас да кивыль эг вартлы. Мед колӧкӧ нерсьӧны. Гашкӧ, и аслыныслы коркӧ ковмас ӧчкисӧ пасьтавны. Олӧмыд ӧд кузь.
А ӧні мӧвпала да мыйла нӧ эськӧ менам да менам ыджыдджык Ӧльӧксей воклӧн ичӧтдырсянь тшыки синным. Дерт жӧ, гашкӧ, сы вӧсна, мый азбукаӧн тӧдмасьӧм бӧрын пыр жӧ зэв ёна кутім лыддьысьны. Сиктса библиотекаыс вӧлі орччӧн. Школа бӧрын пырала сэтчӧ, босьта книга. А час-мӧд-коймӧд мысти бӧр нин вая. Сэні весиг шай-паймунлӧны. Збыль ӧмӧй пӧ нин лыддин?
Сэсся и электричествоыд сійӧ кадас эз на вӧв. Миян сиктӧ сійӧ воис сёрӧнджык. Тӧвся рытъясын пукалан паччӧрын карасина лампа дорын да «тувъялан книга», кыдзи мамным шулывліс. Лыддьысян кӧть кык час войӧдз, кытчӧдз верстьӧяс оз тшӧктыны кусӧдны лампасӧ. А татшӧм би дорад ӧд, дерт, синмыд слабмас.
Коркӧ и электричествоыд воис миян керкаӧ. Праздник кодьӧн вӧлі сійӧ рытыс. Некор эг чайтлы, мый сэтшӧм югыдӧн вермас лоны миян важиник керка пытшкӧсным. Ӧні весиг паччӧр вылын куйлігӧн лампатӧг позис лыддьысьны. Но миянлы, дерт, эз жӧ войбыд сетлыны ӧзтыны электрическӧй бисӧ. Уна вылӧ нин дас кык час воас да быть лоӧ кусӧдны. Да мый нин сэки. Со и бӧрынджык чужан сиктӧ мам ордӧ волігӧн сідзи жӧ артмывліс. Мам важӧн нин водӧма. А ме лыддьыся ортса жырйын.
Медбӧрын сійӧ коркӧ садьмылас жӧ да шуӧ:
— Вод нин, вод, пиӧй. Абу ӧмӧй унмыд дона да оз ӧмӧй синмыд мудз. Кыдзи нӧ верман дугдывтӧг тувъявны книгасӧ.
— Часлы, недыр лыддьысьышта на, — шуа ме воча.
Кӧть эськӧ врачьяс сійӧ кадас шулывлісны жӧ, мый ӧчкиыд пӧ синтӧ бурдӧдӧ. Бара пӧ мӧдан ӧчкитӧг ветлӧдлыны. Но мекӧд, кыдзи и уна мукӧдкӧд, сэтшӧмыс эз ло. Ӧні эськӧ и бурдӧдӧны син висьӧмтӧ уналаын. Оз этшаӧн, коді водзті ӧчки новліс, ӧні сытӧг ветлӧны. Век жӧ меным кажитчӧ, мый тайӧ йӧзыс пыр на ӧчкиаӧсь, сэтшӧм ёна велалӧма налӧн ӧчкиа мыгӧръяс дорас.
А меным тайӧ дзик веськодь. Ӧчкиаястӧ важӧн нин дугдісны нерны. Но кодкӧ сэки ёртъяс пиысь век жӧ шмонитігмоз юаліс, гашкӧ пӧ, и ӧчкиӧн тшӧтш узьлан. Мися, збыль сідзи, вочавидзи, мед вӧтсӧ бурджыка аддзыны. И кыкнанным серӧктім. Сэсся сэтшӧма нин велалӧма ӧчки дінад. Мед инӧ нэм кежлӧ нин коля «ӧчкиа пропессорӧн», кыдзи коркӧ шулісны. Ӧчкитӧгыс, гашкӧ, оз и кутны менӧ тӧдны тӧдсаясӧй.
