Мыј колӧ тӧԁны і керны ԍӧкыԁ нывбабалы

Быԁ мужіклы колӧ велӧԁчыны асԍыс гӧтырсӧ віԇны, ԁӧԅӧрітны ԍӧкыԁ-ԁырјіыс. Мужікыԍ-нӧ матын коԁі вермас лоны? Сылы і колӧ ԍӧкыԁ гӧтырсӧ віԇны ԍӧкыԁ уҗјасыԍ, шогјасыԍ, скӧрмӧмјасыԍ, меԁ бӧрја тӧлыԍјасас ԁа чеԉаԃаԍӧм бӧрас шојтчӧԁны.

Ԃерт војԁӧр колӧ тӧԁӧԁны ԍӧкыԁ-јывԍыс, секі вӧԉіԍ кужан віԁчыԍны, віԇны.

Кага олан іныс шуԍӧ рочӧн маткаӧн. Матка кынӧм улын. Ныв-баба-кӧ абу ԍӧкыԁ, матка сылӧн ічӧт, куԅмӧс, ӧтарлаԁорыс паԍкыԁ, мӧԁарлаыс векԋіԁ, гоԉа-коԃ. Паԍкыԁлаԁорыс сылӧн вылын, векԋіԁлаыс — улын. Сіјӧ векԋіԁлаыс сіԇі і шуԍӧ „матка гоԉаӧн.“ Пышкӧс сылӧн тыртӧм ԍӧктытӧԇ. Мыјӧн нывбаба ԍӧктас, маткаыс наԇӧԋікӧн соԁны, быԁмыны кутас. Меԁ бӧрын ыҗԁас 10–12 тувјӧԇ, со кыԇі вермӧ ԋужавны, паԍкавны кучікыԁ. Ӧтар-мӧԁарас маткалӧн кынӧм улас-жӧ ем јаішԋікјас. Јаішԋікјасыԍ артмӧны зев посԋіԃік гӧгрӧс коԉк-коԃ јокмыԉјас, коԉкӧн і шуԍӧны. Нывбаба коԉкјыс векԋіԃік трубочкаӧн веԍкалӧ матка пыщкӧ. Кор нывбабалӧн коԉкјыс ӧтлааԍас мужік кӧјԁыскӧԁ, секі нывбаба ԍӧктӧ. Мужіклӧн кӧјԁыс нывбабалы маткаас веԍкалӧ, сеԍԍа ӧтлааԍӧ нывбаба коԉккӧԁ. Мукӧԁ-ԁырјі кӧјԁысыс коԉккӧԁ ӧтлааԍас матка ортсӧ, секі кага кутас быԁмыны матка ортсын і чужігас вермасны мамыскӧԁ кыкнанныс кувны, сӧмын сіјӧ шоча овлывлӧ-а.

Меԁ воԇԇа тӧлыԍын морт пӧјавӧс он вермы ԍінмӧн аԁԇыны ічӧтысла, сӧмын поԅӧ ыҗԁӧԁан ԍԏеклӧ пыр аԁԇыны. Морт пӧјав ӧтарла-ԁорнас быԁмӧма матка берԁас, сеті шуԍӧ кага местаӧн. Кага местаԍаԋ кагаӧԇыс мунӧ гӧг ԍурӧс, сеԍаԋ кага боԍтӧ мамлыԍ вір — ԍојан-јуан. Матка пыщкын кага кујлӧ ва тыра гаԃ пыщкын. Сіјӧ ваыс (кагалы зев колантор сіјӧ) віԇӧ кагаӧс ԁојмӧмыԍ, чужігӧн отсалӧ ӧԁјӧнҗыка петны.

9 тӧлыԍ-мыԍԏі ԍӧктӧм бӧрын кага быԁмас, мамыԍ торјӧн кутас вермыны овны, секі чужас, петас мам пыщкыԍ.

Ԍӧкыԁ-ԁырјі унҗык нывбабалӧн овлӧ шогӧԁӧм, восӧм, кос віԍӧм, морӧс ыҗԁӧԁӧм. Ԍӧкыԁ нывбаба ас пыщкас новлӧԁлӧ ԇоԋ мортӧс, ԇоԋ олӧм, сы-вӧсна колӧ сіјӧс јона ԁӧԅӧрітны, віԇны быԁ омӧԉыԍ, ԍӧкыԁ уҗыԍ.

а) Ԍӧкыԁ нывбабалы колӧ аԍсӧ зев пеԉка, сӧстӧма віԇны: мыԍԍыны, сӧстӧм кӧлуј вежны.

б) Оз ков скӧравны, ԉокавны, лӧгавны, бӧрԁны, — кагаыԁ лоӧ сещӧм-жӧ, ԍӧкыԁ лоӧ бӧрԁыԍ кагатӧ быԁтыны.

в) Ԍӧкыԁ нывбабалы колӧ пыр пӧттӧԇ бура ԍојны, ӧԁ сылы щӧщ колӧ кагаӧс верԁны.

Сӧмын ԇоԋвіԇа, ԁолыԁ мам-помыԍ вермас лоны обществолы ԇоԋвіԇа, шуԁа чеԉаԃ — бур уҗалыԍјас.

Врач Е. А. Івенскаја.