СУԀ

„Закон тӧԁтӧм-вылӧ ыстыԍны ԋекоԁлы оз поԅ“.

Ԋекӧн, ԋекущӧм странаын абу сещӧм суԁыс, кущӧм ӧні міјан Сӧветса Респубԉікаын. Быԁлаын, быԁ госуԁарствоын влаԍт ԁа суԁ капітаԉістјас, помешщікјас кіын; быԁлаын суԃітӧны буржујјас-ԁор, ԁорјӧны асԍыныс олӧм ԁа увтыртӧны гӧԉӧс ԁа креԍԏанаӧс. Сӧмын міјан, Сӧветса Респубԉікаын, влаԍт-ԁорын ԁа суԁ-ԁорын ԍіԅімӧԁ во-ԋін сулалӧны уҗалыԍ јӧз — робочејјас ԁа креԍԏана. Тӧԁӧмыԍ, сіԇӧн, міјан законјас ԁорјӧны уҗалыԍ јӧзӧс, віԇӧны налыԍ олӧмсӧ. Сы-понԁа быԁӧнлы колӧ тӧԁны асланым влаԍтлыԍ законјас, тӧԁмавны кущӧм міјан суԁ.

Важӧн, сар ԁырјі, роч муын вӧліны суԁјас: Правіԏеԉствујушщӧј Ԍенат, Суԃебнӧј Палатајас, Ӧкружнӧј Суԁјас, Мірӧвӧј суԃԃајас, Гороԁскӧј суԃԃајас, Губернскӧј Прісутствојас, Ујезԁнӧј Сјезԁјас ԁа Ԅемскӧј Начаԉԋікјас. Быԁлаын сені пукалісны суԃԃајас ԁворана ԁа помешщікјас пӧвсыԍ; кыԇі вермісны пӧԁтісны ԁа увтыртісны уҗалыԍ јӧзӧс — робочејӧс ԁа креԍԏанаӧс. Креԍԏаналӧн вӧлі асланыс сӧмын волостнӧј суԁ. Сені суԃітлісны ӧԏі-кӧ, сар закон-ԍерԏі, мӧԁкӧ, сені поԅӧ вӧлі суԃітчыны сӧмын креԍԏана костын. Ԋекущӧм чіновԋікӧс ԋі поп-ԃакӧс волостнӧј суԁ суԃітны ез вермыв.

Ӧніја Нароԁнӧј Суԁлӧн ԍіԍԏема ӧԏі: гӧԉӧс і озырӧс суԃітӧ ӧԏі Нароԁнӧј Суԁ.

1. Нароԁнӧј Суԃԃа ӧтнасӧн (заԍеԁаԏеԉјастӧг) вӧчӧ ԃелӧјас: а) гозја торјӧԁчӧм-јылыԍ; б) вера-вӧсна војеннӧј службаыԍ мынтӧԁчӧм-јылыԍ; в) овмӧс-јылыԍ, коԁі вермӧ коԉны кулыԍјас бӧрын; г) разрешеԋԋӧтӧг лыјԍан ӧружјӧ віԇӧм-јылыԍ; ԁ) јӧз ԁокументӧн (пашпортӧн) олӧм-јылыԍ; ԃ) віԁлалӧ Нотаріус вылӧ нораԍӧмјас; е) ԍетӧ суԃебнӧј пріказјас, ж) решајтӧ мукӧԁ посԋіԃік ԃелӧјас.

2. Став мукӧԁ ԃеласӧ, коԁі абу поԁсуԁнӧ Губернскӧј ԁа Верковнӧј Суԁјаслы, решајтӧ Нароԁнӧј Суԃԃа кык заԍеԁаԏеԉкӧԁ.

3. Облаԍтса (Губерԋаса) Суԁ: а) віԁлалӧ Нароԁнӧј Суԁлыԍ воԇӧ суԁӧ ԍетӧмјас; б) ачыс решајтӧ гырыԍ ԃелӧјас.

4. Верковнӧј Суԁ (меԁ ыҗыԁ суԁыс, Мӧскуаын), сіԇ-жӧ, кыԇ і Губернскӧј (Областнӧј), ачыс суԃітӧ Респубԉікаыԍ меԁԍа гырыԍ мыжјассӧ, віԁлалӧ Облаԍтса Суԁлыԍ воԇӧ суԁӧ ԍетӧмјас.

Нароԁнӧј Суԁлыԍ ԁа суԃԃалыԍ решеԋԋӧјас ԁа прігӧвӧрјас воԇӧ ԍетчӧ (касатсіоннӧј жалӧба) асланыс Губерԋаса (Облаԍтса) Суԁӧ, решеԋԋӧјас ԁа прігӧвӧрјас Облаԍтса Суԁлыԍ воԇӧ — Верковнӧјӧ.

Нароԁнӧј Суԁ Комі Облаԍтын уҗалӧ 18-лаын (віԇӧԁ воԇӧ).

Тащӧм Нароԁнӧј Суԁыԍ-кынԇі емӧԍ нӧшта временнӧј, кыԇі шуԍӧны, ԍпетсіаԉнӧј суԁјас: а) Војеннӧј Трібуналјас — решајтӧны сӧмын војеннӧј ԃелӧјас; б) Војенно-Транспортнӧј Трібуналјас — суԃітӧны гырыԍ тујјас вылын мыж вӧчӧмыԍ; в) Нароԁнӧј Суԁлӧн особӧј Труԁӧвӧј Ԍеԍԍіјајас — суԃітӧны труԁӧвӧј законјас торкӧмыԍ; г) Арбітражнӧј Коміԍԍіјајас — решајтӧны імущественнӧј спорјас госуԁарственнӧј органјаслыԍ; ԁ) ԅемеԉнӧј Коміԍԍіјајас — решајтӧны ԃелӧјас віԇ-му-јылыԍ ԁа ԍемја костын јукԍӧм-јылыԍ.

Уголовнӧј ԃелӧјасӧ вӧчԍӧ ԁознаԋіје ԉібӧ ԍԉеԁствіје. Ԁознаԋіје вӧчӧ Міԉітсіја, ԍԉеԁствіјесӧ — Нароԁнӧј Ԍԉеԁоваԏеԉјас.

Сԉеԁоваԏеԉскӧј участок міјан Комі облаԍтын 5 (віԇӧԁ воԇӧ). Меԁ ԉучкі-лаԁнӧ вӧлі вӧчԍӧ ԁознаԋіје ԁа ԍԉеԁствіје, сіјӧ віԇӧԁӧны Прокурорјас (Госуԁарственнӧј Прокуратура). Најӧ сеԍԍа щӧщ віԇӧԁӧны, меԁ быԁӧн лаԁнӧ ісполԋајтіс Сӧветса законјас, ԁа суԁ вылын обвіԋајтӧны мыжајасӧс.

Јӧзлы отсаԍны, законјас інԁавны, Губерԋаса (Облаԍтса) Суԁјасын емӧԍ ԁорјыԍыԍјас (зашщіԏԋікјас, Коԉԉегіја зашщіԏԋіков). Щӧктӧмӧн најӧ петалӧны суԁ вылӧ гражԁанскӧј спорјас-ԁырјі ԁа уголовнӧј ԃелӧын.

Наказаԋԋӧ-јылыԍ.

Сӧветскӧј закон оз старајтчы важ-моз воԇӧс боԍтны мыжајаслыԍ, оз старајтчы сіјӧс мучітны ԁа ԏурмаын сіԍтыны. Закон старајтчӧ сещӧм мортсӧ веԍкыԁ туј вылӧ петкӧԁны, меԁ еԍкӧ воԇӧ вермас јӧзкӧԁ бура овны. Сы понԁа Сӧветса Суԁ первој гӧгӧрбок тӧԁмалас: тӧԁӧмӧн аԉі тӧԁтӧг преступԋік вӧчіс мыжсӧ, кущӧм сіјӧ морт, абу-ӧ враг Респубԉікалы, і секі сӧмын ԍетас наказаԋԋӧ ԉібӧ леԇӧ общество кі-вылӧ.

Кущӧм наказаԋԋӧјас вермӧ ԍетны суԁ?

Міјан Уголовнӧј Коԃексын ем со кымын пӧлӧс наказаԋԋӧјас:

1) Вӧтлыны Респубԉікаыԍ мыјкӧ ԁыра-кежлӧ, ԉібӧ пыр-кежлӧ;

2) Пукԍӧԁны ԏурмаӧ (јӧртны Ісправԁомӧ, Арԁомӧ) топыԁа віԇӧмӧн ԉібӧ топӧԁтӧг, во җынԍаԋ ԁас воӧԇ;

3) Мырԁӧн уҗӧԁны казна уҗ вылын ԍіԅім лунԍаԋ воӧԇ;

4) Условнӧј наказаԋԋӧ (выԉыԍ ԍуртӧԇ леԇӧны);

5) Овмӧс мырԃԃыны (боԍтны госуԁарствоӧ) ставсӧ ԉібӧ мыјԁакӧ;

6) Штрап ԍујны;

7) Ԉішітны правајасыԍ;

8) Чӧвтны службаыԍ;

9) Ԃівітны јӧз ԍін воԇын (общественнӧј порітсаԋіје);

10) Щӧктыны вештыны мыжсӧ буртор вӧчӧмӧн. Облаԍтса (Губерԋаса) Суԁјас, Верковнӧј Суԁ ԁа Војеннӧј Трібуналјас вермӧны суԃітны гырыԍ мыжјасыԍ меԁ чорыԁа: мыжмӧм мортӧс лыјлыны.

Суԃебнӧј пошԉіна ԁа сборјас.

Суԃебнӧј пошԉіна боԍтԍӧ казнаӧ быԁ гражԁанскӧј ԃелӧын первојја ԁа воча ԍетӧм (іскӧвӧј) прошеԋԋӧыԍ. Іск-кӧ јавітӧма 10-ԍаԋ 50 шајтӧԇ зарԋіӧн, — боԍтԍӧ пошԉіна 1%, (быԁ шајтыԍ ӧԏі урӧн); 50-ԍаԋ 500 шајтӧԇ, — 2%, 500-ыԍ-кӧ унҗык, — 3%.

Іскыс-кӧ (корԍан торјыс) 10 шајтыԍ улынҗык, ԉібӧ ԃелӧыс-кӧ абу імущество-(кӧлуј, керка-карта, ԍӧм)-јылыԍ, секі суԃебнӧј пошԉіна оз боԍтԍы ԋӧԏі.

Касатсіоннӧј жалобаыԍ (решеԋԋӧ обжалујтігӧн) пошԉіна боԍтчӧ җын мынԁа.

Местнӧј сбор боԍтԍӧ сымԁа-жӧ, мыјԁа і суԃебнӧј пошԉіна.

Гербӧвӧј сбор боԍтԍӧ быԁ гражԁанскӧј ԃелӧыԍ Гербӧвӧј Устав-куԅа.

Кантсеԉарскӧј сбор перјыԍӧ секі, кор боԍтӧны гражԁанскӧј ԁа уголовнӧј ԃелӧјасыԍ копіјајас, справкајас, уԁостовереԋԋӧјас, ԍвіԃеԏеԉствојас ԁа мукӧԁ пӧлӧс ԁокументјас. Боԍтԍӧ ԁасур (10 коп. зар.) быԁ ԉіст бокыԍ.

Прошеԋԋӧ гіжігӧн быԁ корԍан торлыԍ ԁонсӧ колӧ гіжны (отсеԋітны) зарԋіӧн. Сы-ԍерԏі курс куԅа боԍтԍӧ пошԉіна ԁа сборјас.

Суԃебнӧј пошԉіна ԁа став мукӧԁ сборыс оз боԍтԍы: а) госуԁарственнӧј органјаслыԍ, коԁјаслыԍ оз перјыԍԍы прӧмыслӧвӧј налог, б) најӧлыԍ, коԁјас корԍӧны уҗалӧмыԍ ԁон ԁа ԍојны-јуны ԍӧм, в) уҗалыԍ јӧзлыԍ, коԁјасӧс суԃԃа ԉібӧ Суԁ шуасны мынтыԍны вермытӧмӧн.

Суԃебнӧј пошԉіна, местнӧј сбор ԁа гербӧвӧј сбор уголовнӧј ԃелӧјасыԍ оз боԍтԍы ԋӧԏі.

Нароԁнӧј Суԁлӧн участокјас Комі Облаԍтын.

Кыԇі шуԍӧ участок.	Нарсуԁлӧн олан ін.	Кущӧм ԍіктјас (вӧлӧԍтјас) пырӧны участокулӧ.
Сыктывԁін карув (Сысоԉскӧј ујезԁ).
1-ј.	Сыктывԁін кар.	Сыктывԁін кар.
2-ԁ.	Выԉгорт.	Выԉгорт, Ԍоԍка, Слӧбӧԁа, Ԅеԉеԋеч.
3-ԁ.	Ыб.	Паҗга, Ԋувчім завоԁ, Ыб, Межаԁор.
4-ԁ.	Віԅін.	Волԍа, Појол, Віԅін, Чуклӧм, Кебра.
5-ԁ.	Палауз.	Палауз, Гріва, Ужга, Којгорт, Кажым зав.
6-ԁ.	Паспоруб.	Паспоруб, Лојма, Чітајево, Абјачој.
7-ԁ.	Ношуԉ.	Черныш, Ношуԉ, Ԉетка, Верколуԅје.
Кулӧмԁін карув.
1-ј.	Кулӧмԁін.	Кулӧмԁін, Керчомја, Воч.
2-ԁ.	Пӧԁԃеԉнӧј	Ԃереваннӧј, Руч, Аныб, Пӧԁԃеԉнӧј, Вомын, Шојнаты, Ыҗыԁвіԇ, Віԍер, Оԁыб.
3-ԁ.	Кӧрткерӧс.	Ԋобԁін, Важкуа, Пезмӧг, Кӧрткерӧс, Маҗа, Віԅабӧж, Позты, Морԁін.
4-ԁ.	Помӧсԁін.	Немԁін, Мыс, Пожӧг, Помӧсԁін, Іԅвајыв, Мывԁін, Савајаг, Щугырԁін.
Јемԁін карув.
1-ј.	Јемԁін.	Јемԁін, Зӧвԍӧрт, Ајкатыла, Гам.
2-ԁ.	Паԉ.	Паԉ, Час, Проԋԁор, От.
3-ԁ.	Кԋажпогост.	Ԍерегов, Ыб, Ԍоԍка, Турја, Кԋажпогост, Ԍерегово-Горск., Оԋежјӧ.
4-ԁ.	Слӧбӧԁа.	Јовкӧҗ, Важгорт, Ԍоԉԁін, Кослан, Јӧртымԁін, Слӧбӧԁа.
Іԅва карув.
1-ј.	Іԅва.	Уктавом, Кеԁвавом, Куԉім, Гам, Мокчој, Букур, Ыб, Іԅва.
2-ԁ.	Краснӧјбор.	Краснӧјбор, Галпі, Щеԉԉајур, Ԋашабӧж, Кыԇкар.
3-ԁ.	Усвавом.	Кіпіјова, Усвавом, Колва, Бӧлбан, Лыжавом, Кӧжва.

Нароԁнӧј ԍԉеԁӧваԏеԉјас Облаԍтын.

1-ј.	Сыктывԁін кар.	1, 2 ԁа 3 уч. Нар. Суԁлӧн Сыктывԁін карулыԍ.
2-ԁ.	Абјачој.	4, 5, 6 ԁа 7 уч. Нар. Суԁлӧн Сыктывԁін карулыԍ.
3-ԁ.	Кулӧмԁін.	Кулӧмԁін карув.
4-ԁ.	Јемԁін.	Јемԁін карув.
5-ԁ.	Іԅва.	Іԅва карув.