КРЕԌԎАНА БУНТЈАС

Зев важӧн-ԋін, ԍурс во сајын, рытыв госуԁарствоса кԋаԅјас, короԉјас кутісны аԍнысӧ меԁ ыҗыԁӧ пуктыны му вылас, ва вылас ԁа став јӧз вылас. Віԇ-мусӧ, вӧр-васӧ, креԍԏанаӧс щӧщ лыԃԃісны асԍыныс. Ԁвораналы, грапјаслы, баронјаслы, аркірејјаслы, манастырјаслы, вічкојаслы коԅнавлісны віԇ-мусӧ креԍԏанајаснас, ԇоԋ ԃеревԋајасӧн. Ԁворанаыс сы-пыԃԃі кԋаԅјаслы отсаԍісны војујтны. Креԍԏаналыԍ му выланыс уҗалӧмыԍ најӧ боԍтісны зев ыҗыԁ оброк. Оброксӧ креԍԏана мынтісны ԁворанаыслы ԋаԋ-солӧн ԁа уҗалӧмӧн. Креԍԏана вӧліны рабјас ԁвораналӧн. Најӧс поԅӧ вӧлі вузавны, віны, кӧԏ мыј керны.

Тӧвар лотӧԇ креԍԏаналы кокԋіԁҗык вӧлі овны. Секі вӧлі сӧмын оброктӧ перјӧны помешщікјасыԁ аслыныс ԍојӧм-јуӧм вылӧ. Сеԍԍа мыјӧн тӧварыԁ кутіс лоны, секі помешщікыԁлы ԃеԋга ковміс пыр ӧтарӧ унҗык ԁа унҗык. Вотыԁ, оброкыԁ ԁа уҗыԁ креԍԏаналӧн луныԍ-лунӧ соԁіс. Креԍԏанатӧ ԇікӧԇ пікӧ воштісны, лун і вој уҗӧԁісны меԁ унҗык ԃеԋга пычкыны аслыныс чӧскыԁа ԍојан-јуан, бур паԍкӧм, гажа олӧм-вылӧ. Пышјыны креԍԏаналы ԋекытчӧ. Лоі сы бӧрын креԍԏаналы скӧрмыны, кыпӧԁчыны, кінысӧ лептыны вірјуыԍјас выланыс, бунтујтчыны.

Помешщікјас-ԁор сувтісны попјас, манастырјас, аркірејјас: налӧн-ӧԁ асланыс щӧщ вӧліны мујасыԁ. Најӧ секі і кыпӧԁісны креԍԏаналы јентӧ, мӧԁар југыԁтӧ. Кутісны велӧԁны — јенԍаԋ-пӧ сещӧм олӧмыс. Јен-пӧ шуӧма быԁӧнлы чужігас коԁлы кыԇі талаԁор југыԁаԁ овны. Јен-пӧ шуӧма коԁлы помешщікавны, коԁлы уҗавны. Грек-пӧ ыҗыԁ лоӧ јен вылаԁ еԉаԍны. Сіјӧ-пӧ-ӧԁ тӧԁӧ коԁлы мыј ԍетны. Талаԁорын-кӧ-пӧ ԍӧкыԁ — мӧԁар југыԁын лӧԍыԁ лоӧ. Помешщікјас вылаԁ бунтујтчӧмыԁ-пӧ-ӧԁ јен вылӧ кі лептӧм-жӧ лоӧ. Со кыԇі пемыԁ јӧзтӧ пӧрјӧԁлісны.

Меԁ војԁӧр кыпӧԁчісны Ітаԉіјаса креԍԏана. Сы бӧрын Прантсіјаын вӧлі бунт, сеԍԍа Ангԉіјаын, Гермаԋіаын. Меԁԍа чорыԁа Прантсіјаса креԍԏана кыпӧԁчылісны Прантсузкӧј ревоԉутсіја-ԁырјі 1789 воын. Сӧмын быԁлаын вермылісны креԍԏанаӧс помешщікјас креԍԏана ӧтувтчыны кужтӧм-вӧсна, пемыԁлуныс-вӧсна. 1848 воса прантсуз ревоԉутсіја Јевропаӧс ԇоԋнас шыԅӧԁіс. Быԁ госуԁарствоын креԍԏана кыпӧԁчалісны, лӧԍӧԁчалісны пыркԋітны пеԉпомјас вывԍыныс помешщікјасӧс. Гермаԋіјаын креԍԏана сы бӧрын регыԁ-жӧ кыпӧԁісны ревоԉутсіја. Правіԏеԉстволы быԏ лоі бырӧԁны крепоԍԋічество. Австріјаын сіԇ-жӧ креԍԏана бунтјас кыпӧԁлісны, правіԏеԉствоыслы лоі креԍԏанаӧс леԇавны помешщікјас орԁыԍ.

Мыјӧн Јевропаса госуԁарствојас креԍԏанаӧс леԇалісны помещік кіпоԁулыԍ, пыр і лаԋталісны креԍԏана бунтјас. Ірлаԋԃіјаын креԍԏана ӧнӧԇ-на ангԉіјаса помешщікјас улынӧԍ олӧны.

Мукӧԁ госуԁарствоын ӧні креԍԏаналы сӧмын капітаԉізм-вӧсна ԍӧкыԁ овны, сіјӧн быԁлаын вежӧраҗык јӧз мырԍӧны сотсіаԉізм лӧԍӧԁӧм-вӧсна.