ТАВО ЫБЫН

Челядьдырйи сиктса быд керка кильчӧ бокысь аддзывлім лямпа гоз да куӧн эжӧм лызь — ветлыны вӧрӧ гӧлик чегъявны, пес керавны. Вӧралысьлы тайӧ — медся коланаторъясыс. И асьным ми тшӧкыда сувтлывлім лямпа вылад. Сэсся ас вӧчӧм лызьтӧ вежисны камашиа да пластикысь лыжияс. Но, быттьӧ виччысьтӧг, дас вит во сайын Ыджыдвиддзын кутісны лямпаӧн ордйысьны...

Дас вит вонад «Лямпиада» кывйыс зумыда пырис вӧр-ва да спорт радейтысь коми войтырлӧн сёрниӧ. Ыджыдвидзсалысь шаньлунсӧ да гӧсьтъясӧс нюмбанӧн вочаалӧмсӧ тӧдӧны оз сӧмын республикаын, но и мукӧд регионын да весиг суйӧр сайын олысьяс. Со и Сыктывкарын велӧдчысь Египетса студентъяс ёна виччысьӧмаӧсь «Лямпиадасӧ».

— Ыджыдвиддзӧ куим во сайын медводдзаысь ветлӧмыс, сэтчӧс бур да шань йӧзыс нэм кежлӧ колясны миян паметьӧ, — ӧта-мӧд вежмӧн висьтасисны меным куим студент. — Лямпаыс шензьӧдіс миянӧс, и мӧвпалам нин, мый и Египетса пустыняын позьӧ вӧдитчыны сыӧн, сӧмын дженьыдджыка вӧчны лямпасӧ да торъя мавтасӧн бура мавтны, медым лӧсьыда исковтіс пӧсь лыаа мыльк вывсянь.

А бӧрас на пиысь ӧти нӧшта содтіс, меным пӧ сьӧлӧм вылӧ воис коми вӧралысьлӧн нэмӧвӧйся паськӧмыс, ӧд сійӧ унатор вылӧ шогмӧ да, быдтор позьӧ новлӧдлыны сьӧрсьыд.

Таво лызьӧн котралысьяслӧн лямпа туйясыс кытшовтісны республикаса ылі пельӧсъясті. Лызь-лямпаӧн ордйысисны Чилимдін, Удора, Луздор районъясын, а кольӧм субӧтаӧ медвынаясыс волісны Сыктывдінса Ыбӧ, сэтчӧс этнопаркӧ.

— Таво нёльӧдлаын нин ордйысьӧмсӧ нуӧдам, и талун сӧмын лямпаӧн котралысьяс венласьны кутасны. Миянлы быть ковмис локны Ыджыдвиддзысь татчӧ, но, чайтам, Кӧрткерӧс районса администрация лючки-бура бырӧдас мытшӧдъяссӧ, да «Лямпиадасӧ» водзӧ мӧдам бара на Ыджыдвиддзын нуӧдны, — юӧртіс «Юрган» телеканаллы фестивальсӧ котыртысь Афанасий Габов.

Сӧстӧм сынӧда этнопаркын бура дасьтысьӧмаӧсь лямпаа гаж кежлӧ. Ордйысьӧм водзын ывлавывса ыджыд сцена дорӧ сувталісны районъясысь да юркарысь командаяс, верстьӧ и челядь кутісны кианыс лызьяссӧ да збодера кывзісны ошкана кывъяссӧ чина войтырлысь, кодъяс сеталісны Удораын, Чилимдінын, Луздорын вермысьяслы дипломъяс. На лыдын вӧлі и Шойнаты сиктысь Павел Мишарин. Лямпаа спорт радейтысь морт шедӧдӧма Удораса Йӧртымдінын медводдза места. Сэні пӧ бура, сьылӧмӧн и пӧжасӧн, вочаалісны миянӧс. Котӧртнысӧ пӧ кӧть небыд лым вӧсна сьӧкыд вӧлі.

— Тані, этнопаркын, бара жӧ кӧсъя ордйысьны, котӧрта кык километр. Тӧда, мый трассаыс зэв топыд да вильыд, и водзвыв нин мӧвпышті, кыдзи бурджыка усьласьтӧг мунны, — висьталіс сійӧ сцена вылысь лэччӧм бӧрас.

Дипломъяс сетісны и Абъячойысь Василий Беляевлы да Усогорскысь Даниил Тюрнинлы. Нывбабаяс пӧвстын пасйисны Усогорскысь Галина Рочеваӧс, Шойнатыысь Надежда Денисоваӧс да Ыджыдвиддзысь Татьяна Никулинаӧс. Татьяна куимнан воддза ордйысьӧмас шедӧдӧма I места. Вермысьяс лыдын унаӧн Кӧрткерӧс районысь, и этнопаркӧ «Лямпиада» вылӧ медыджыд котырыс воис бара жӧ тайӧ гажсӧ чужтысь-ловзьӧдысь районсьыс.

Морӧсас 100-ӧд номера пасӧн дасьтысис ордйысьны Коми Республикаса юралысь Владимир Уйба. Старт кежлӧ лӧсьӧдчигас лямпа вылын сулалігӧн нин сійӧ висьталіс:

— Афанасий Габовкӧд сёрнитігӧн кывкӧрталім, мый лямпаӧн котралӧмыс — зэв тӧдчана йӧзкостса традиция. Войвывса вӧралысьяслы, тшӧтш и комияслы, сійӧ зэв матысса. Ми и водзӧ кутам отсавны «Лямпиада» гаж котыртысьяслы, весиг мӧвпалам уна странаысь войвывса войтыр костын Олимпиада сяма нуӧдны.

Этнопаркын тавося ордйысьӧмыс Олимпиада нуӧдан туйвизьын жӧ пансис. Медводз ӧзтісны ыджыд бипур, а сэсся медводз котӧртны уськӧдчисны челядь. Меддзолянас вӧлі вит арӧса Миселий Поздеев, батьыс отсӧгӧн сійӧ збодера восьлаліс лызьӧн. Сылы вичмис Коми Госсӧветсянь торъя козин.

Томулов бӧрын ордйысисны нывбабаяс. Сэсся котӧртісны мужичӧйяс. Налӧн ыджыд командаысь позис аддзыны «Лямпиадаса» ветеранъясӧс, тшӧтш и Сергей Шараповӧс, коді быд во петкӧдчӧ коми вӧралысьлӧн нэмӧвӧйся паськӧмӧн — лазӧн. Таво койбедь кындзи сьӧрсьыс босьтӧма нӧшта и ружье да чер. И, дерт, сыкӧд унаӧн снимайтчисны. Орччӧн старт вылӧ петісны Владимир Уйба да Афанасий Габов.

Медводдза гажсяньыс «Лямпиада» котыртӧмӧ ыджыд пай, тшӧтш и сьӧмӧн, пуктӧ республикаса национальнӧй политика министерство. Министрыс, Роман Носков, ветлӧма водзтіджык нуӧдӧм куимнан ордйысьӧм вылас.

— «Лямпиадаыс» паськалӧ-сӧвмӧ Коми муын, — висьталіс сійӧ. — Пом-кӧртӧд вӧчан ордйысьӧмыс мунӧ этнопаркын, тані ставыс дась, медым унджыкӧн вермисны волыны видзӧдны гажсӧ. Йӧртымдінын «Кытшъяс» ордйысьӧмсӧ таво сизимӧдысь нин нуӧдісны, мӧд юкӧныс вӧлі Абъячойын — медводдзаысь на. Сэсся ветлім Чилимдін районса Хабариха сиктӧ. Тайӧ ордйысьӧм бӧрас нӧшта на лоас Мылдінын. Ыбын талун петкӧдлам «Тэрыб дадь» выль сикас ордйысьӧм. Юрий Николаевич Оботуров вӧчис сы кежлӧ кык пу дадь. Чайта, даддьӧн исласьӧмыс тшӧтш воас сьӧлӧм вылас спорт радейтысьяслы.

Медальяс вӧсна ордйысис сё гӧгӧр морт. Аньяс пӧвстын вермис Сыктывкарысь Виктория Мелина, мӧд места шедӧдіс Ыджыдвиддзысь Татьяна Никулина, коймӧдсӧ — Ыджыдвиддзысь жӧ Екатерина Симпелева. Мужичӧйяс костын финишӧдз медводдзаӧн воис Пӧддельнӧйысь Сергей Зюзев, а мӧдӧн — сылӧн батьыс, Александр Зюзев. Коймӧдӧн лоис Абъячойысь Василий Беляев.

А видзӧдысьяс виччысисны Маньпупунёрӧ вертолётӧн мынтысьтӧг ветлыны позянлун вӧсна конкурслы кывкӧртӧд. Татшӧм шудыс усис Кӧрткерӧс районысь Антонина Ветошкиналы.

Ордйысян туйяссӧ сідзи лӧсьӧдӧмаӧсь, мый видзӧдысьяс аддзисны сӧмын спортсменъяслысь стартуйтӧмсӧ да финишӧ воӧмсӧ. А панласисны найӧ увтасінын да эз тыдавны. И сьӧлӧмсянь «висьны» на вӧсна Ыджыдвиддзын моз эз артмы. Та вӧсна аттьӧавны колӧ «Юрган» телеканалӧс гажсӧ «веськыд эфирын» гӧгӧрбок петкӧдлӧмысь.

* * *

«Лямпиада» дырйи аддзысьлӧмъясыс, йӧзкӧд варовитӧмыс сетӧ меным позянлун со мый пасйыны: вӧр-вакӧд орччӧн быдлунъя олӧмкӧд йитчӧм гажсӧ, пӧль-пӧчнымлысь нэмӧвӧйся традицияяс да чужан кывнымӧс водзӧ паськӧдан кыпыд фестивальсӧ, чайта, колӧ котыртны буретш сиктъясын.

Ыджыдвиддзын войтырыс пыр кужӧмӧн дасьтысьӧны сэні чужӧм «Лямпиада» кежлӧ да сьӧлӧмсяньыс вочаалӧны гӧсьтъясӧс. И мукӧд районын мед котраласны, а сэсся воласны лямпаӧн ордйысьӧмӧн нималан сиктӧ.

Ыджыдвиддзын тувсовъя яръюгыд шонді югӧръяс улын ордйысьӧмыс век мунӧ зэв кыпыда...