ШАБДІ

Локтӧ тулыс. Он и тӧдлы — матысмас шабді кӧдзан пӧра. Нывбабалы деревняын шабді кӧдзӧм йылысь колӧ уна тӧдны. Тані ме висьтышта этшаник шабді йылысь: кытчӧ сійӧс бурджык кӧдзны, кутшӧм кӧйдысӧн, кыдзи кӧдзны. Колӧ мыйсюрӧ тӧдны и удж кокньӧдӧм йылысь.

Медбура шабді воӧ эжа пласт мыш вылӧ. Кымын кызджык эжа пластыс, сымын выныс шабділы сэтысь унджык воӧ. Ещӧ бура шабді вермӧ воны бобӧнянь (клевер) кӧдзлӧм бӧрын. Татшӧминсӧ позьӧ сыпӧн гӧрны. Бура вермас воны шабді картупель да турнепс бӧрын.

Медбур шабділы — лыа-лякӧд му да бура арсянь гӧрлӧм, сэсся рӧшкыд сёйӧд му. Омӧль му вылӧ кӧдзигӧн колӧ сюйны важ куйлӧм куйӧд. Куйӧдалӧм бӧрын омӧлик муяс, трунда муяс, еджыд лыа муяс колӧ киськавны пӧимӧн. Пӧимыс колӧ ид пудовня кӧдза улӧ ӧти пуд.

Кӧдзтӧдз оз ков вунӧдны судзӧдны бур кӧйдыс. Омӧль кӧйдыс омӧль шабді сетас. Миян коми крестьяналӧн бур шабді кӧйдыс шочлӧн. Колӧ судзӧдны роч шабді кӧйдыс, нимыс кодлӧн «Долгунеч» (кузя быдмысь). Тайӧс ёна быдтӧны рочын — Псковскӧй губерняын. Таво Сыктывдінкарса му-видз уджалан выставка вылын татшӧм шабдісӧ петкӧдлӧма вӧлі Зеленечса крестьяналысь. Сэні унаӧн кӧдзлӧмаӧсь; ас кӧйдыснас кӧдзлӧмыс вайӧма шабдісӧ 4−5 весьт кузя, роч кӧйдысӧн — «Долгунечӧн» — кӧдзлӧмыс вайӧма 7−8 весьт кузя. «Долгунеч» кӧйдыс вӧлӧсьтъясӧ позьӧ судзӧдны тӧвариществояс пыр, му-видз уджалан кружокъяс пыр; позьӧ Сыктывдінкарысь ньӧбны Госсельскладысь (му-видз уджалан кӧлуй вузасянінысь). Ӧти пудйыс сулалӧ квайт шайт.

Долгунеч артмӧ бура: кузь, вӧсни сіа. Сӧмын ас шабдіысь кӧйдысыс сылӧн артмӧ этшаджык, быдмигас розйыс паськалӧ этшаджык вожӧн да.

Кӧдзигӧн оз ков вунӧдны, мый тшӧкыда кӧ кӧдзан, шабді быдмас кыз заа, дженьыд, а шоч кӧдза сетӧ вӧсни заа шабді, кытысь артмӧ вӧсни сіа, кузь шабді.

Арбыд миян нывбабаяс шабдіӧн ноксьӧны: ки йылысь няръялігӧн да ниралігӧн мый кучкаласны, песасны ассьыныс эбӧс жалиттӧг. Бабаяслы колӧ ӧтув, морт 20−30-лы лӧсьӧдны тайӧ уджсӧ кокньӧдӧм ӧддзӧдӧм вылӧ машинаяс. Няръясян-нирасян машинаяс шабді сі оз тшыкӧдны, зэв бура ӧдйӧ вӧчасны тайӧ уджсӧ. Кӧні нывбабаяс уджавлісны тайӧ машинаяснас, зэв ошкӧны: «Ӧти здукӧн пӧ менсьым шабдіӧс пывсян тыр косьтылім да — нярйыштіс» — шуӧны.

Машинаяссӧ позьӧ судзӧдны «Госсельсклад» пыр, доныс сылӧн 35−40 шайт.

Агроном Темноев.