НЫВБАБА ЛУН

Талунъя луныс (8 марта) ставмувывса уджалысь гӧль нывбабаӧс ӧтувтӧ. Ставмувывса уджалысь бабаяс мӧда-мӧдӧс чуксалӧны, мӧда-мӧдлы отсалӧны, мӧда-мӧдлысь велӧдчӧны овны, уджавны, вермасьны нартитысьяскӧд, дзескӧдысьяскӧд (буржуазнӧй правительствокӧд).

Коми аньяс, миянӧс тшӧтш чуксалӧны, корӧны ӧтув уджавны, велӧдчыны, ассьыным шуд дорны. Шыасямӧй, чукӧстчамӧй жӧ и ми. Ми, коми аньяс, медпемыдӧсь, медгӧльӧсь. Миянлы медся ёна колӧ велӧдчыны, тӧдмавны мукӧд мувывса уджалысь нывбабалысь олӧм-вылӧмнысӧ.

Кыдз, мый и кор лоӧма тайӧ луныс?

Медвойдӧр тайӧ лунсӧ лӧсьӧдісны Америкаса уджалысь нывбабаяс 13 во сайын. Сэсянь ӧтилаын да мӧдлаын кутісны празднуйтны. Роч нывбабаяс заводитісны празднуйтны тайӧ лунсӧ дас во сайын. Сэки вежӧраджык аньяс чуксалісны ӧтувтчӧмӧн вермасьны асланыс буржуазнӧй правительствояскӧд, корисны кокньӧдны олӧмнысӧ, ӧткодявны мужикъяскӧд праванысӧ: бӧрйысьны и бӧрйыны быд служба вылӧ, закон вӧчаланінъясӧ, вӧзйысьны гырысь школаясӧ. Буржуазнӧй правительство поліс сэтшӧмторъясысь биысь моз. Тайӧ лунсӧ празднуйтӧмысь сэки нывбабаясӧс быд ног пыкисны, сюявлісны тюрмаясӧ весиг. Тӧдӧ ӧд вӧлі, мый уджалысь нывбаба киын став лӧсьыд олӧмыс сылӧн. Уджалысь нывбабалӧн кӧ синъяс воссялас, вермас мӧдарӧ путкыльтчыны озыр йӧзлӧн гажа, пӧт уджавтӧм олӧмыс. Война дырйи, революцияӧдз куслі нин тайӧ луныс. 1917 воын бара тайӧ лунӧ Питерса пабрик-заводса уджалысь аньяс петісны уличӧ сарскӧй правительстволысь нянь корны да мужикъяснысӧ война вылысь лэдзавны.

Революция, Сӧвет власьт миян сетісны нывбабалы ставсӧ, мый вӧлі корӧны ставмувывса уджалысь нывбабаыс. Тавося нывбаба лунӧ сӧмын нин колӧ рочмуса нывбабалы кужны, велӧдчыны ассьыс олӧмсӧ мичмӧдны-лӧсьӧдны. Колӧ велӧдчыны быд местаын уджавны. Ӧні миянлы оз нин ков вермасьны правительствокӧд. Власьтыс асланым, сійӧ ачыс быд ног отсалӧ миянлы. Тӧдӧ сійӧ, мый нывбаба помын став бур олӧмыс, ёнмӧмыс аслас, выль ног челядь быдтӧмыс, велӧдӧмыс, эмбур содӧмыс. Сійӧ мырсьӧ, нывбабасӧ кыпӧдӧ, югдӧдӧ, мездӧ сьӧкыд олӧмысь. Восьталӧ челядьлы яслияс, детдомъяс, детсадъяс, общественнӧй столӧвӧйяс и уна буртор.

Ӧні рочмуса аньяс тайӧ лунӧ асьныс чуксалӧны мукӧд мувывса аньясӧс вермавны, шыблавны буржуазнӧй правительствояснысӧ, ас кианыс босьтны власьтсӧ.

Талунъя газетын та йылысь уна гижӧма. Лыддьӧй жӧ бара, коми аньяс, ставсӧ, онӧ кӧ асьныд кужӧй, тшӧктӧй кужысьясӧс лыддьыны, висьтавлыны комиӧн.

Ань.