ЮЯС ӦТЛААСЯНІНЫН

1919 вося арын Аквадын белӧйяс виисны 16 мортӧс, на лыдын коммунист Иван Ненинӧс да сылысь кык ичӧт писӧ Пантильӧс да Ӧльӧшӧс.
1
Сэн, Эжва-мамкӧд кӧні сывъясьӧ Емва-ныв, юргӧ, оз ланьтлы ӧнӧдз челядьлӧн сьыланкыв. Олӧмыс налӧн долыд, аскиа луныс сэзь, енэжлӧн сӧстӧм лолыс чард-гымлы туй оз лэдз. Век жӧ сэн, Аквад бердын шымыртлас тэнӧ дой, быттьӧкӧ, гажа эрдас бӧр воас шуштӧм вой. Некор эн вунӧдӧй, челядь, выль нэмлысь пуксян кад: пищальӧн, пуртӧн, черӧн сы вылӧ вувзьысьліс враг...
2
Миян быд коми грездын тӧдӧ быд пӧч и пӧль, шогысь кыдз Ленин мездіс сійӧс, код вӧлі гӧль. Сикт помын киссьӧм керка, челядьлӧн шы оз ланьт, гӧльлунлӧн содтӧд серпас — сизимлы куим пань. Сёйлісны ӧти паньӧн Пантиль да Ӧльӧш вок: петшӧр шыд ӧтчыд паньышт, — виччысьышт, мӧдысь лок... Мырсис быд тӧв Уралын челядьлӧн дона ай, сӧмын тай некор налы озырлун сійӧ эз вай. Эжва кыдз тувсов кадӧ чегъявлӧ рыжмӧм йи, сэк ылын Петроградын ыпнитіс кыа би...
3
Гортас Уралысь воис челядьӧн виччысян ай пуктыны аслас сойӧн выль оласногас пай. Ленинӧн индӧм ногӧн вӧчисны сэксӧ тадз, медым эз йӧзлӧн шогӧн, — нянь кӧрӧн ӧвтіс пач: тшыгъялысь йӧзӧс вердны мырддисны дзебӧм пызь кодлыськӧ вит-квайт шердын, кодлыськӧ и кызь... Аквадса озыр котыр нӧшта на лои лёк. Школаӧ сэк эз котрав вок бӧрся ичӧт вок. Налӧн кӧть дона айыс — медводдза коммунист, сійӧ и татчӧ вайис выль олӧм йылысь висьт... Сэк арся пемыд войын, лӧня кор узис сикт, Ненинъяс ордӧ воис кӧин кодь лёк бандит... Лыйлісны Ненин Ваньӧс мӧд луннас асъядор. Водісны сыкӧд тані дзик мыжтӧм дас вит морт. Сэк жӧ бандитъяс киӧ веськаліс сылӧн пи: Пантильӧс, кыдз понпиӧс, юкмӧсӧ, — ваыс йиа! — тойыштіс налӧн ки.
4
Дзебсьыны тӧвнад сьӧкыд, дзебсянін сэк эз сюр. Ӧльӧшлы шулӧма рӧкыс сэки жӧ пуктыны юр. — Том коммунарӧн шусян? — зон вылӧ дзоргӧ дас син, — кычи моз пурсян жӧ гусьӧн, — тешитчӧ медыджыд чин. — Тӧданныд... Дас вит арӧс тӧрыт мем тырис стӧч... — Палачлы зон шуӧ яра, — ог пов ме, мый колӧ вӧч! Сӧмын вай лэдзлы гортӧ: зэв ёна висьӧ мам... Абу тай тӧдтӧм ордым, вайӧдас... — Абу рам... Тӧдам ми тэнӧ бура: пышйыны кӧсъян, пон! — Прокушев кабураысь перйыліс нин патрон. — Энлы тэ! — кутіс кисӧ сэк капитан Орлов: — Локтан кӧ, дерт, прӧститам, шуам сэк тэныд: — Ов! Видлыны мамсӧ ветліс, туяс эз ылав зон... Батьыс моз кыв эз сетлы, пи тӧдіс мортлысь дон...
5
Сэн, кӧні Эжва-мамкӧд сывъясьӧ Емва-ныв, ваыс оз ёна ямлыв, пыжнад кӧть сиктӧдз кывт, но тані, Аквад бердын, сывъялас сьӧлӧм дой, быттьӧкӧ шуда эрдас бӧр волас шуштӧм вой... Туй тайӧ йӧзыслӧн гуӧдз петкӧдлас обелиск, век олас чужан муас на йылысь кувтӧм висьт...
Гижӧд
Юяс ӧтлаасянінын
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1