ЩУГӦРСА ЗОН1Пуксьӧй, челядь, ыджыд кытшӧ, Сэсся ланьтӧй ті. Чайта, кывзыны оз дышӧд Ӧти ыджыд висьт. Регыд воас югыд праздник — Миян Гӧрд Октябрь. Асъя кыаысь на ярджык Сылӧн биа флаг. Тіян том олӧмныд шуда, Ставыс тырмӧ, эм, Сӧмын аттьӧавны кужӧй Ассьыныд бур нэм; Быдмӧй, велӧдчӧй да бӧрйӧй Сьӧлӧм серти удж, Кужӧй лыддьысьны и гӧрны, Радейтны бур мудз. Петас тіянысь учёнӧй, Врач и инженер. Ставлы ӧтмоз лоӧ дона Чужан мулӧн эрд, Кодӧс Рӧдинаӧн шуам, Дона челядь, ми. Сійӧ став му шарлы нуӧ Выль олӧмлысь би. Некор вунӧдлытӧг колӧ Тӧдны сылысь дон...2Коми муын коркӧ оліс Тіян кодь жӧ зон... Сійӧ вӧлі сюсь да тэрыб, Вӧр-ва шуднас рад, Но эз тувсов шоныд зэрӧн Мусӧ мыськы кад. Шонді петаліс, но сёйис Сійӧс кымӧр йир. Кырныш чукӧр татчӧ воис Кисьтны йӧзлысь вир. Эжвасянь Печора вожӧдз Сатшис сылӧн гыж. Кык кузь тӧв да кык кузь гожӧм Кыссис чорыд тыш. Тӧдны, челядь, бура колӧ Мездлуныдлысь дон... Щугӧр сиктын сэки-й оліс Дас арӧса зон. Лок вай, Костя Никифоров, Татчӧ ӧні лок! Но оз кыв Печора дорысь Тіян дона вок...3Изъяс костӧд кывтӧ Щугӧр, Вильшасьӧмнас збой, Койӧ сӧстӧм асъя югӧр Сылӧн эзысь войт. Мыйла талун ӧшинь дорас Костя вывті рам И оз кыв, кӧть сійӧс корӧ Аслас муса мам? Батьыс котӧртіс комбедӧ, Мыйкӧ дыр оз лок... Ичӧт сьӧлӧмлы тшӧтш шедӧ Чужан сиктлӧн шог. Сійӧс тшыглун дойдӧ-личкӧ, Куйлӧ уджтӧг пань. Бара некодлӧн эз вичмы Тулыс кежлӧ нянь. Закар Егорлӧн, дерт, тырмӧ, — Удждысьны оз пет, Киыс жытник бердас сырмӧ, Весиг кыд оз сет. — Босьтам! — Шуис зонлӧн батьыс. — Тадз вӧчас комбед: Небыд кӧвдумыд быд пачын Ӧтчыд лоас мед!.. Костя тӧдӧ, ставсӧ тӧдӧ, Отсасьны тшӧтш дась. Овны медводдза во мӧдіс Гӧль войтырлӧн власть. Щугӧр сайын кырныш чукӧр Гартчӧ лун и вой. Закар Егор сылы юкӧ Гуся лӧг да дой. Котӧрт, Костя, ӧдйӧ котӧрт, Батьлы юӧр ну! Аддзан, звермӧм кулак котыр Вуджӧ Щугӧр ю. Оз ӧд вывті ыджыд радлун Сійӧ татчӧ вай: Водзас восьлалӧ урадник — Ӧгаш Микулай!4Костя уськӧдчис... — Тэ кытчӧ?— Равӧстіс бандит. — Висьтав меным, ичӧт кычан, Кодлӧн лоан пи? Закар Егор зонмӧс тӧдӧ: Тайӧ сылӧн ай Ыджыд жытникъяссьыс мӧдіс Гӧльлы корсьны пай. — Мама-пиаӧс ми... рытнас!.. — Чӧвтіс мӧд бандит. — Нолтӧсь, няньтӧ юклӧ кытӧн Тіян коммунист? Щугӧр бӧрдӧ, Щугӧр ойзӧ, Воштіс шуд да мир, Шомпол йылӧн вӧчӧм дойысь Муӧ киссьӧ вир. Ӧкмыс кырнышкӧд тшӧтш орччӧн Кывтӧ сӧт да мать. Костя писӧ синнас корсьӧ Никифоров-бать. Кисӧ кӧрталісны сылысь, Нетшкисны быд кизь. Ӧкмыс штыклӧн ӧкмыс йылын Ӧкмыс югыд визь. Но эз копырт батьыс юрсӧ, Прӧща кыв эз кор... Йӧла шыӧн тӧвзис нюрсянь Ӧкмыс биа стволысь вурсьӧм, Ӧкмыс лыйӧм гор.5Щугӧр бӧрдӧ, Щугӧр ойзӧ, Сылӧн шог оз ям. Батьлысь сывъялісны шойсӧ Ичӧт пи да мам. Сылӧн русыд юрси пратьӧн Ворсӧ вильыш тӧв. Кырныш чукӧр нуис татысь Быд керкаысь чӧв. Воддза рытнас — весьтас йӧрӧд! — Сёрмыны эз позь! — Мама-пиаӧс сьӧд вӧрын Дзебис пашкыр коз. Мамлӧн синва шорӧн тюрӧ, Зонлӧн синмыс кос. Сыысь, чужис нин мый юрас, Нинӧмысь оз кос. Ичӧт кабыр — зумыд гӧрӧд, Биӧн ӧзйӧ сям. — Гӧрд отрядӧ меным пӧра Мунны, мам!.. Мамсӧ пыр на пӧдтӧ синва. — Костя, ланьт... Ог лэдз!.. — Сьӧлӧм пытшкын батьлӧн нимӧн Корся нянь и мезд!.. Уна дзоридза лӧнь эрдын Ещӧ ӧти гу. Костя копыртчис сы бердӧ, Окаліс пӧсь му.6Чужан муын тшыг и кӧдзыд, Мургӧ тышлӧн гым, Мӧдӧд во нин мусӧ кӧдзӧ Сӧмын шер да лым. Щугӧр толаясӧ пырис, Воис тӧвся кад. Кырныш чукӧрӧс тась зырис Миян гӧрд отряд. Тэрыб вӧв вылын Зарубин — Повтӧм командир. Сылӧн сабля, быттьӧ югӧр, Койӧ лэчыд дзирд. Костя сы дінӧ, но полӧ, Чужӧмыс тшӧтш дон, А Зарубин: — Кыдзи олан, Щугӧр сиктса зон? — Босьтӧй менӧ гӧрд отрядад, — Артмис сылӧн друг. — Сус пу кутас видзны ягын Лыйлӧм батьлысь гу... Лэччис вӧв вылысь Зарубин: — Ичӧт на... Он туй! Ӧд Сибирӧдз ӧні вуджны Кутам сьӧкыд туй... Коми йӧзлы нянь сэсь ваям, Тэ тшӧтш лоан пӧт. Ленин тшӧктіс вӧчны тайӧс, А эз кодкӧ мӧд! — Бо-о-сьтӧй!.. Ыджыд кыв ме сета, Кодӧс нэм ог вудж: Корсьны батьӧ пыдди пета Чужан мулы шуд. Командирлӧн нюмыс воссис: — Со кутшӧм тэ ён! Сідзкӧ, босьт винтовка, Костя, Щугӧрса смел зон!..7Витӧд лун нин ӧти серпас: Руд енэж да из, Тӧдтӧм вӧралысьлӧн керка, Букыш Тӧв Поз Из. Ой, Урал, тэ кутшӧм шуштӧм, Турӧбъяснад йӧй! Гӧрд отрядлы туйсӧ кушты И эн лымйӧн вӧйт. Сійӧ кыссьӧ Обь ю дорӧдз, Кӧні Ляпин грезд. Изъя ордымъяссӧ дорис Помтӧм кыксё верст. Костя мудзис, но оз висьтав, Мунны, мунны дась. Мамыс сетіс сылы киссьӧм Медбӧръя важ пась, Ставсӧ, керкаас мый вӧлі, Тшӧтш и синва войт... Енэж шӧрын кӧдзыд тӧлысь, Ӧзйӧ бипур. Вой... Турӧб шутлялӧ зэв гора, Оз тӧд мортлысь мудз. Кодкӧ пуксис Костя дорӧ, Шыӧдчис: — Он узь?.. Командирлысь гӧлӧс кылӧ, Тӧдӧ сылысь ки. — Шонді петтӧдз зэв на ылын, Ылын, дона пи! Век жӧ воас сійӧ кадыс, Кусас ыджыд кось. Миян мулы шуд да радлун Вир кисьттӧг он корсь! Сэк тэ книга босьтан, Костя, Тшыг олӧм он ну, Ассьыс мичлун тэныд восьтас Миян Коми му!.. Бипур дорын Костя узьӧ, Аддзӧ мича вӧт... Сылӧн нэмыс ёна кузь-ӧ... Мыйла нӧ оз тӧд?8Ӧшйис миян вӧр-ва весьтӧ Гӧгӧрбокса грӧз. Ленин тӧждысьны сэк эштіс: Тшыг пӧ коми йӧз! Мӧвпыс сылысь сьӧлӧм йирис, Сэтчӧдз стӧч эз ланьт, Кытчӧдз Ляпинӧ Сибирысь Эз кылӧдны нянь. Гӧрд отрядкӧд Костя мунӧ Пӧртны ыджыд мог: Коми муӧ пӧтаслуныд Пӧсь кисьттӧг оз лок! Збыль мӧй коркӧ югыд шонді Восьтас зарни сыв? Тшӧтш и сійӧ, Костя, пондас Сьывны сьыланкыв, Восьтас книга? Оз кӧ сійӧ, Гашкӧ, кодкӧ мӧд... Кутшӧм лоасны выль пиян — Костя, дерт, оз тӧд! Квайтӧд сутки кыссьӧм бӧрын Зонлӧн бырис вын. ...Лымйӧ сунӧм вӧр ді шӧрын Тыдовтчис сьӧд тшын. Командир Зарубин сувтіс, Сувтіс и обоз. Зонмӧс аслас лапнас-увнас Сывъяліс дзор коз. Мыйла войтыр кывйӧн сійӧ Сёрнитны оз куж? Гӧрд отряд эз пырны биӧ Дзор Уралсӧ вудж!9Пеж Колчаклӧн банда чукӧр Татчӧ вайис койт, Тшыгла олысьлы нянь юкны Эз, дерт, кӧсйы войт. Эз пӧсь няньӧн да бур солӧн Ляпин нюжӧд ки. Лымъя эрдын таргис гора Пулемётлӧн би. Костя сідз жӧ лыйліс, лыйліс, Мынтіс водзӧс-дон. Мыйла тайӧ кӧдзыд лымйыс Лои биа-дон? — Костя, бӧрыньтчы! — дерт, кылӧ, Но оз кыпӧд вын. Кокыс, гӧгӧрвоис, сылӧн Лои кер кодь кын. — Костя, вешйы бӧрӧ! — кылӧ, Но оз чеччы-сувт, Пулемёт кӧть оз нин ылын Дурмӧм пон моз увт. Командирыс дыр эз казяв, — Омӧль ворсӧм — тыш! — Сылысь веськыд флангсӧ разис Вӧрӧглӧн ён кытш. Тайӧ кытшас Костя коли: Петны вӧлі сёр. Сы моз куйлісны сэн нёльӧн, Ранитчӧм нёль ёрт, — Кула татчӧ, но ог сетчы, Джагав няньнад, зверь!.. Сэк жӧ пидзӧс вылас лэччис, Лымйӧ турбыльтчис да пессис Еджыд офицер.10Эм быд шорлӧн, юлӧн, вислӧн Чужан йыв да вом. Ог на пукты тайӧ висьтлы, Дона челядь, пом. Мӧдысь овны, дерт, оз ловзьы Щугӧрса смел зон... Враглы козьнавны эз повзьы Медбӧръя патрон. Сэк жӧ тӧвзис Ленин дорӧдз Коми мулӧн шог: Ыджыд воклысь отсӧг корис Вӧрын олысь вок. Вӧлі вой, а гашкӧ, асыв, — Висьтавны ог куж! — Миян вождь эз лыда часӧн Артав ассьыс удж. Буретш татшӧм узьтӧм кадӧ Сійӧс суис дой... — Тадзи, — шуис, — миян радысь Усьӧ том герой!.. Чӧла мӧвпалӧмӧн ветліс, Мукӧд дой эз кыв. Пыр жӧ реввоенсоветлы Гижис куим кыв. Сылӧн куим кывйыс, пиян, Чардысь вӧлі ён... Оз, оз кувлы некор Миян Щугӧр сиктса зон!
