„ОРДЫМ“ УДЖАЛӦ

(Редакциясянь)


Тыри ӧти во коммунист партиялӧн обласьтувса комитетӧн лэдзан журналлы — „Ордымлы“. Медводдза нумерыс петіс колян во октябрын.

Журналлӧн коланлуныс колян воын зэв ёна нин кутіс тӧдчыны. Миян коми гижӧдыд ӧні на этша, а „Ордымӧдз“ ещӧ нин этша вӧлі. Миян партия водзын, сӧвет власьт водзын медводдза лунсяньыс ӧнӧдз сулалӧны гырысь уджъяс: петкӧдлыны ассьыныс уджнысӧ уджалысь йӧзлы, кыскыны найӧс сӧветъяс уджӧ, мукӧд сикас обществоса организацияяс уджӧ, велӧдны крестьянаӧс овмӧссӧ лэптыны, югдӧдны, ӧтувтӧмӧн выль олӧмӧ нуӧдны. Ставсӧ тайӧс нуӧдны ёна отсалӧ печатнӧй гижӧд.

Бӧръя вояснас коми йӧз, медъёнасӧ том йӧз пиысь, сӧвет власьтӧн уджсӧ паськӧдны зільӧм вӧсна, ёна кыссьӧны югыдлань, велӧдчӧмӧ, бурджык ногӧн уджалӧмӧ. Коми йӧз, воддза сар дырйи олӧм серти, ёна вежӧрмисны, югыдлунсӧ кыпӧдісны. Коми уджалысь йӧз казялісны ӧнія власьтлысь уджаланногсӧ, казялісны — код вӧсна ӧнія власьтыс тӧждысьӧ. Найӧ гӧгӧрвоисны: важ ногыд кӧ пӧ тай овны кутан, нинӧм оз артмы. Колӧ пӧ тай тӧдмасьны олӧмнас, велӧдчыны овны да уджавны, корсьны туйяс кокниджык олӧмӧ. Уна коми войтыр аддзисны: колӧ матысмыны гижӧдлань, колӧ лыддьысьны, — ӧні тӧдӧны нин ас кыв вылын печатнӧй гижӧдлысь коланлунсӧ.

„Ордым“ лӧсьӧдтӧдз коми кывйӧн петӧ вӧлі сӧмын ӧти вежонъя газет „Коми Сикт“, да 15–20 посньыдик нига во гӧгӧрӧн. Та мында гижӧдыд, дерт, эз вермыны сетны, мый вӧлі колӧ сетнысӧ коми крестьяналы печатнӧй гижӧд пыр. „Ордым“ лэдзӧм ёна водзӧ йӧткис тайӧ уджсӧ, вель паськыда тупкис миян печатнӧй гижӧд пыр югдӧдчан уджын тыртӧминсӧ, дерт, ми та вылын водзӧ кежлӧ ас коми печатнӧй гижӧд лӧсьӧдӧмын огӧ на сувтӧй, огӧ шуӧй — мися шань. Миян мог коми печатнӧй гижӧдсӧ воысь воӧ паськӧдны, содтыны сы выйӧдз, мед быдтор йылысь, мый колӧ коми уджалысь йӧзлы, висьтавны.

„Ордым“ босьтчис гырысь уджъясӧ. Сы йылысь спутю висьталӧма колян вося 1-йя нумерас журналын. „Ордым“ зілис гижны быдтор йылысь, мый колӧ нуӧдны коми сиктын, мый колӧ вӧчны быдлунъя уджас коми крестьяналы да сиктса удж нуӧдысьяслы. Вель уна лои лэдзӧма партия удж йылысь, партияӧн чуйдӧдӧмъяс йылысь, сӧветъясын удж нуӧдӧм йылысь, кооперация йылысь, овмӧс йылысь, югдӧдчӧм йылысь, олӧм сям йылысь, сідзи водзӧ.

Крестьяна овмӧсын видз-му уджалӧм помысь да скӧт видзӧм помысь ӧні кежлӧ воӧ медуна докод. Сідзкӧ, миян сиктъясын овмӧсыс кыптас да олӧмыс бурмас, прамӧй ногӧн кӧ босьтчыны видз-му уджалӧмӧ да скӧт видзӧмӧ. Сы вӧсна и „Ордым“ уна гижӧ та йылысь. Во гӧгӧрӧн видз-му уджалӧм йылысь лэдзӧма 30 стаття, скӧт видзӧм йылысь — 19 стаття.

Абу дзик ичӧт места „Ордымын“ сетӧма и коми литература юкӧдлы.

„Ордымӧ“ гижӧны статтяяссӧ велӧдчӧм йӧз: агрономъяс, врачьяс, учрежденньӧясын уджалысьяс. Шочиника гижлӧны и асьныс крестьянаыс. „Ордым“ лэдзны заводитӧмсянь комиӧн гижысьяс миян вель унаӧн содіны.

Ёна ыджыд бур сетіс „Ордым“ аслас коми литература юкӧднас. Сэтчӧдз ӧд миян коми художествоа литературатӧ лэдзны вӧлі некытчӧ. Мыйӧн ми лэдзны кутім „Ордым“, дзик тыртны кутіс миянӧс коми гижӧдыс. Кызвыныд воӧ гижны босьтчысьяссянь на. На йылысь ми „Ордым“ лэдзтӧдз эгӧ на и кывлӧй, эгӧ тӧдлӧй — сы мындаӧн ӧні нин сяммӧны шыльыд гижӧдъяс лӧсьӧдны. Унаӧн на пиысь бура нин гижӧны. „Ордым“ журналса литература юкӧд пыр ми тӧдмалім выль коми поэтъясӧс: на пӧвстын со зэв бур гижысьяс — Биа ӧгыр, Ичӧт Иван. Эмӧсь бура нин ӧткымынторъяссӧ гижӧмаӧсь: Сим Вань, Сизь Паш, Омра, Изъюр Иван, Спира Прокӧ, Сук Парма, Конан Ӧльӧксан, мукӧд. Найӧ ёна зільӧны ассьыныс гижӧднысӧ пыр ӧтарӧ шыльӧдӧм вылӧ. Водзӧ кӧ ӧнія ног жӧ кутасны велӧдчыны гижны, бур гижысьяс, ми чайтам, петасны. Надея сетӧны Кирӧ Мить, Педь Гень, Типӧсиктса Иван, Баярса Иван, Шаков Ӧ., Сюпи Кольӧ, Яг зон, мукӧд. Войдӧрджык кӧ вӧлі тӧдӧны сӧмын Илля Васьӧс, Тима Веньӧс, Нёбдінса Витторӧс, ещӧ ӧткымын коми поэтӧс, ӧні „Ордым“ петкӧдлӧ, кыпӧдӧ коми крестьяна пӧвстысь уна выль коми гижысьясӧс. Неважӧн на кӧ ӧткымын коми йӧз жӧ, став комисӧ (медъёна коми кывсӧ) мустӧмтысьясыс, важ сардырся лёк сісь дука мӧвпъяснас да сёрнияснас пельясад тіньгӧны вӧлі: „Коми литература лӧсьӧдысьяс!.. Мыйысь нӧ сійӧс лӧсьӧдад? Коді?.. Ӧти-кык гижысьыд!..“ — Ӧні „Ордым“ налы синманыс пыртӧдз петкӧдлӧ: коми гижысьыд эм, найӧ унаӧн петӧны, найӧ сяммӧны гижны, найӧ пыр ӧтарӧ бурмӧдӧны коми литература кывсӧ!.. Сӧмын КАПП-лы колӧ босьтчыны налы индӧдъяс сетавны-а.

„Ордым“ уджын эмӧсь на нелючкиторъяс. Ми ставным омӧля на кужам гижны коминас. Артмӧ сьӧкыд кывъя, рочланьӧ сэсся кыскӧ. Кокни коми кывйӧн шоч гижысьыслӧн на артмӧ. А крестьянаыдлы колӧ гижны кокни кывйӧн, гӧгӧрвоана кывйӧн.

Журналлӧн медводдза лунсяньыс вӧлі мог — кыскыны журналӧ гижны асьнысӧ коми крестьянаӧс да сиктын удж нуӧдысьясӧс: агрономъясӧс, учительясӧс, избачьясӧс, мукӧдӧс. Сӧмын тайӧ уджыс таво вылӧ пӧшти ньӧти эз мун. Шочиника-шочиника нин сиктъяссьыд воласны гижӧдъясыд (коми литература юкӧдӧ кындзи; сэтчӧ уна воӧ). Тайӧ уджсӧ колӧ регыдджык йӧткыштны водзӧ. Колӧ сюйны журналӧ унджык гижӧд сиктъяссянь, бура йитчыны коми сикткӧд. Сэки журналыд ещӧ бурджык лоӧ.

Литература юкӧдын со кутшӧмторъяс оз тырмыны: зэв этша миян гижысьяс прозаӧн гижӧны, унджыкыс стикотворенньӧяс вылын зільӧны. Висьт нога гижӧдыд миян литератураад зэв на этша. Колӧ та вылӧ коми гижысьяслы босьтчыны ёнджыка. Нинӧм мында на эгӧ сетӧй „Ордымын“ индӧдъяс гижны босьтчысьяслы. Тадзи водзӧ кежлӧ эськӧ кольны оз ков.

Оз позь ёна ошйысьны и „Ордымсӧ“ разӧдан уджӧн. Журнал разалӧ коми йӧз пӧвстӧ этша, сӧмын витсё гӧгӧр. Кызвыныс сы пиысь мунӧ учрежденньӧяс ним вылӧ (лыддьысян керкаясӧ, школаясӧ, мукӧдлаӧ). Миянлы юӧртӧны — „Ордым“ пӧ лыддьысян керкаясын росйытӧдзыс лыддьӧны. Сӧмын миян коми крестьяналӧн модаыс на абу ас ним выланыс судзӧдны печатнӧй гижӧдсӧ. Тайӧ омӧльторсӧ колӧ сиктса удж нуӧдысьяслы — селькоръяслы, избачьяслы, учительяслы, партийнӧйяслы да комсомолецъяслы — вештыны, зільны сюйны „Ордым“ унджык крестьяна пӧвстӧ, велӧдчысьяс пӧвстӧ.

Ӧти во чӧжӧн „Ордым“ петкӧдліс ассьыс коланлунсӧ коми крестьяналы. Ми чайтам, водзӧ кежлӧ „Ордым“ ещӧ унджык бурсӧ сетас коми войтырлы, ещӧ чорыдджыка ӧтувтас Коммунист партия бердӧ, отсалас уджалысь йӧзлы выль бур олӧм лӧсьӧдан уджас.

Коми уджалысь йӧз, ми чукӧстчам тіян дінӧ: лыддьӧй ассьыныд „Ордым“, гижӧй асланыд журналӧ!


Гижӧд
„Ордым“ уджалӧ

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1