ВОДЗКЫВ
Нималана сӧветскӧй поэт Расул Гамзатов шуліс: «Мем кажитчӧ, мый йӧзлӧн кывъясыс — быттьӧ енэжын кодзувъяс. Ме эськӧ эг кӧсйы, медым став кодзувсьыс артмис ӧти зэв ыджыд кодзув, коді эськӧ вевттис енэж джынсӧ. Та вылӧ тырмымӧн и шондіыс. Но медым и дзирдалӧны кодзувъяс. Медым быд йӧзлӧн вӧлі аслас кодзув».
Коми войтырлӧн эм жӧ аслас югыд кодзув — коми кыв, коді уна-уна нэм пыр писькӧдчис, сӧвмис, воис миян кадӧдз.
Коми кыв — коми йӧзлӧн чужан кыв. Ичӧтысянь ми комиӧн сёрнитам, мӧвпалам, велӧдчам гижны да лыддьысьны «мамлӧн-батьлӧн» кывйӧн. Коми кыв подув вылын кокньыдджыка велалам рочӧ да иностраннӧй кывъясӧ. Позьӧ велӧдчыны сёрнитны любӧй кыв вылын, но медся стӧча, медся бура ассьыд мӧвптӧ кужан висьтавны, дерт жӧ, чужан кывйӧн.
Комиӧн сёрнитӧ му вылын миллион джын морт: Коми АССР-ын, Коми-Пермяцкӧй автономнӧй округын, Ненецкӧй автономнӧй округын (Нарьян-Марын, Харейверын, Вӧлӧкӧвӧйын, Нечаын), Тюменскӧй обласьтса Ямало-Ненецкӧй автономнӧй округын (Мужи, Ныда, Харсаим, Питляр, Катравож, Лабытнанги сиктъясын), Ханты-Мансийскӧй автономнӧй округын (Березово, Казым, Саранпауль, Щекурья, Сартынья сиктъясын), Мурманскӧй обласьтса Ловозеро, Краснощелье, Каневка, Ивановка сиктъясын да мукӧдлаын.
Коми кывйӧн гижӧма уна кывбур, поэма, висьт, пьеса, повесьт, роман. Унаӧс на пиысь вуджӧдӧма роч, украинскӧй, белорусскӧй, чуваш, мари, мордва, удмурт, башкыр, латышскӧй, эстонскӧй, финскӧй, венгерскӧй, болгарскӧй, ненецкӧй да мукӧд кывъяс вылӧ.
Сӧветскӧй правительство донъялӧ зэв вылӧ уджсӧ коми гижысьяслысь: Илля Васьӧс вӧлі наградитӧма Народъяслӧн дружба орденӧн, Трудӧвӧй Краснӧй Знамя орденӧн пасйӧма В. В. Юхнинӧс, Н. А. Фроловӧс, С. И. Ермолинӧс, кыкысь вӧлі сетӧма «Знак Почёта» орден Н. М. Дьяконовлы, сійӧс жӧ вӧлі «Свадьба приданнӧйӧн» комедияысь пасйӧма Государственнӧй премияӧн. «Знак Почёта» орденӧн наградитӧмаяс лыдын М. Н. Лебедев, Я. М. Рочев, И. М. Вавилин, В. В. Юхнин. «Югыд туй» газет да «Войвыв кодзув» журнал сідз жӧ пасйӧмаӧсь тайӧ орденӧн. Г. А. Фёдоровлысь «Кыа петігӧн» романсӧ 1967 воӧ вӧлі йӧзӧдӧма «Роман-газетын».
Коми кыв юргӧ радио да телевиденньӧ пыр, литературнӧй коми кывйӧн сёрнитӧны артистъяс Народъяслӧн дружба ордена В. А. Савин нима Коми республиканскӧй драматическӧй театрын, сиктса да карса клубъясын.
Коми кыв велӧдӧны школаясын, педучилищеясын, пединститутын, Сыктывкарса университетын, комиӧн петӧны книгаяс, районнӧй да республиканскӧй газетъяс, журналъяс.
Велӧдчысьяслысь чужан кыв да литература йылысь тӧдӧмлунъяссӧ сӧвмӧдӧм могысь школаын велӧдысьяс нуӧдӧны кружокъяс, коми рытъяс.
Но татшӧм уджсӧ нуӧдны кипод улын оз овлы колана материалыс: ӧд эз на петавлы торъя книга, кӧні эськӧ вӧлі чукӧртӧма коми кыв историяысь висьтъяс либӧ лексика, фонетика, грамматика йылысь занимательнӧй материал, ворсан уджъяс, кодъяс эськӧ отсалісны югдӧдны мӧвпсӧ велӧдчысьяслысь, кыскисны налысь интерессӧ чужан кыв дінӧ.
Тайӧ книгасӧ индӧма ёнджыкасӧ уроквывса да кружок нуӧдан уджын велӧдысьлы отсӧг вылӧ. Но книгаын сетӧм материалыс вермас лоны интереснӧйӧн быдӧнлы, коді радейтӧ коми кыв, а сідз жӧ кӧсйӧ сӧвмӧдны да мичмӧдны сійӧс.
Коми кывлысь озырлунсӧ помӧдз гумлавны он вермы. Медым бурджыка тӧдмавны миян йӧзлысь сӧвман туйсӧ, колӧ зэв сюся кывзысьны йӧзкост сёрниӧ, чукӧртны быдӧнлы сэтысь шусьӧгъяс, кывйӧзъяс, нӧдкывъяс, мойдъяс, легендаяс — ставсӧ, мый отсалас тӧдмавны уна сюрс восайся олӧмсӧ, дзор историялысь лист бокъяссӧ, кодӧс ог аддзӧй книгаясысь да важъя картаясысь, а вермам тӧдмавны ловъя кывйысь: йӧзкостса сьыланкывъясысь, архаизмъясысь, историзмъясысь, диалектизмъясысь.
Лыддьысьысь ёрт! Пӧся жӧ радейт да вылӧ донъяв чужан кывтӧ, кодӧн «ай-мам тэныд бурсиӧны».
Тайӧ книга йывсьыс ассьыныд мӧвпъяснытӧ, а сідз жӧ казялӧм тырмытӧмторъяс да нелючкияс йылысь позьӧ юӧртны татшӧм адрес серти:
167001. Сыктывкар, Октябрьскӧй проспект, 55, Университет, Коми кыв да литература кафедра.
Автор
