ГЫБАД

Пӧгибӧ воӧм кӧин моз тӧлыс омляліс войбыд. Керка пытшкӧдз кӧдзыдсӧ дзужгис, вель кызӧсь эськӧ керъясыс да. Асъядорыс пӧлать горулысь ыркыдыс кималасӧн нин тӧдчис.

Пуркӧшитӧма — ой-ой-ой! Лунтыр ковмас весасьны. Он ӧд лямпаӧн ю дорӧдз лэччыв. Пескыд эськӧ карта вылын да.

Пу зырйыс пипуысь лӧсалӧм, абу ӧнія кодь — панераысь кусыньтӧм да быд здукӧ жугавны окотитысь. Мый ыджда ёкмыль кӧть лэпты, оз, майбырӧй, чег. Сійӧс и босьтіс Семӧ Витьӧ няньшом моз кыптӧм еджыд лым толасӧ чӧлавны.

Юлӧма на кыськӧ васӧ шондіыс, этадзи лымъялӧ да. Эз-эз усь арся кын вылас лымйыс, сулалысь мӧс моз енэжыс тӧв шӧрӧдз нинӧм эз войтӧд, а сэсся кыдз тай письтіс — байдӧг гӧна перина быттьӧ быд лун кодкӧ резьӧдӧ. Помыс волас-оз коркӧ-а?

Ягдор деревняын эськӧ ӧкмыс керка на сулалӧ (мукӧдсӧ орчча посёлокӧ нулісны да выль нитш вылӧ лэптылісны), но лым весалысьыс ӧтнас Семӧ Витьӧ. Шопералӧ на вӧлі посёлокын, вӧр кыскӧ, пенсияӧдзыс куим во кольліс, да йӧйталӧм, кыдзи шуӧ гӧтырыс, морттӧ босьтіс: окота лоис чужанінас мунны — и ставыс.

Уна лун да уна вой бергӧдліс юрас: Ягдор грездас, кытысь лэччылісны посёлокӧ, ён на асланыс керкаыс, визув Виль пӧлӧн абу на дзикӧдз россялӧмаӧсь видзьяс, вель на паськыдінъяс эмӧсь. Лӧсьӧдас мӧсъясӧс, тшӧгӧдӧм ӧшпиянӧс асланыс жӧ посёлокас столӧвӧй-магазинӧ яйӧн кутас нуны, йӧлысь вый вӧчны да сэтчӧ жӧ. Ылын эськӧ петкӧдны эм нисьӧ абу туйӧд, верст нелямын, но директорныс жӧ и лача сетіс: Ягдор рытылысь пӧ кольӧм вӧрсӧ кутам лэдзны да вӧр кыскан туй кык верст сайті и мунас.

Йӧймыліс и эм. Ӧти мӧссянь дасӧдз воліс, куканьыс вель уна чукӧрмыліс, да яй-выйнас пӧгибӧ воис. Некытчӧ эз инась, асьныс посёлоксаяс удж бырӧмнад скӧттӧ лӧсьӧдісны да. Да и некутшӧм туй Ягдорлань эз ло. Кутшӧм нин туй, кор ломтас-мавтас вылӧ весиг сьӧмыс леспромхозлӧн эз вӧв. Сэтшӧм тай олӧм пуксьыліс.

Нинӧм тай эз пусьы, весьшӧрӧ пӧсьсӧ кисьтіс, асьсӧ, гӧтырсӧ и челядьсӧ мырдӧналіс. Найӧ посёлокынӧсь, а Витьӧ кутш моз Ягдорын, кыйсьӧмӧ-вӧралӧмӧ сетчис. Лэччывлӧ посёлокас пенсияла да кыв шуӧм ради нуӧдлӧ эськӧ Маръюшкасӧ Виль бокӧ, но юрсӧ пыркӧдӧ мортыд. Окота кӧ пӧ, ачыд водзӧ йӧйтав, а менӧ эн вӧрӧд. Сьӧла-дозмӧрысь аттьӧ шуас, лӧсьыд корсьны сибӧдлас, да сы вылын и пом.

Велаліс нин бура уна вонад ӧтнастӧ овны, но оз жӧ вермы ыджыдінӧ петавтӧгыс.

Личӧдчынытӧ эськӧ орчча сиктын позьӧ, Лиза коддьӧм дорӧ гӧстинечӧн ветлыны да, но водзті посёлокын ӧтув уджалысьяскӧд аддзысьлыны окота. Тӧндзи висьталісны, мый бурланьӧ вӧрзьыштіс, деньга ки вылӧ кутіс воны. Кытшовтас гаражӧд, солярка дук апалас да быттьӧ тан на век уджалӧ.

Но ӧдвакӧ нин посёлокас бӧр дзикӧдз вылӧ мунас. Вӧляыс, велаліс да, донаджык. Ачыс аслыс Ен и сар, депутат и президент. Кыдзи шуас, сідзи и лоас. Мый кӧсъяс, сійӧс и вӧчас. Дзолядырсяньыс кыйсьӧ да вӧрӧ петавтӧм луныс гежӧд. Чӧс туйяс матіникті кытшовтӧдӧны и вӧр керкаясын узьтӧдлӧны. Пӧткаыс и зверыс эм. Ыджыд гыбад пӧлӧн паськыд сюраяс ёнакодь шодлӧны. Рӧдвуж паса ӧти кытшов — пӧльыслӧн пӧльлӧн на, а нӧшта кыкӧс вӧдитӧ Петыр дядьыслысь да Епим чожыслысь, кодъяс кувсисны да ай йылӧмсӧ эз кольны.

Коркӧ, ёна висигас нин, кокньӧдыштӧма вӧлі да, Петыр дядьыс ачыс Витьӧ дорӧ воліс, кывсьӧма Ягдорысь посёлокӧ локтӧмыс да. Весиг даръясисны сэки. Унаысь коставлӧмӧн, лолыс омӧля шедіс да, со мый сійӧ висьталіс да велӧдіс:

— Миян Ерӧ вужйыд, Виталей, сюсь вӧлӧма. Гажа ю кыр йылӧ пуксьысьяслысь пожӧма ягъяссӧ кушӧдз ытшкисны, а миян гыбадӧ и подӧн омӧля сибалан. Ягдорад кыдзкӧ-мыйкӧ письтан на, а водзӧсӧ — энлы. Ачыд тӧдан, оз ков висьталӧм. Зэв эськӧ мича пластъяс, Чукчиа яг коддьӧмыд, эмӧсь, да видлы матыстчыны. Асланым кыйсьысьяс кымынӧн дзурскысьлісны, кысь нин тӧдтӧм йӧзлы да нӧшта тракторӧн ли мыйӧн ли пырны.

Тайӧс мыйла ме тэныд висьтала? Мед гажа юрӧн ли кыдз ли кодкӧ эз ылӧд, прӧст овлан да. Вузавлӧны тай кодсюрӧ кытшовъяснысӧ, коктӧммӧны да. А Ыджыд гыбадыд кыйсьыны дай ловтӧ гажӧдны нэм помӧдзыд тырмас дай челядьыдлы на коляс. Мусиртӧ эськӧ корсьӧны, да дорышсьыс водзӧ оз пырны, тӧвнас весиг оз кынмывлы да.

Но, кыдз ме чайта, мусирыс ӧдвакӧ сюрас. Катерина Вторая дырйи тай Кама вылӧ петан канал писькӧдлӧмаӧсь да дженьыд нэма лоӧма-а. Енмыс, буракӧ, оз лэдз сибӧдчыны татчӧ бокӧвӧйлы. Медбӧръя коми йӧзыс, кӧнкӧ, миян гыбадӧ жӧ кольӧны, гӧгӧр рочмасны да.

Ещӧ со мый ме кывлі. Быттьӧ татысь жӧ кодлыкӧ чӧскас коркӧ зэв нин важӧн чукчи шедлӧма да зобсьыс бура ыджыд зарни ёкмыль сюрлӧма. Кутшӧмкӧ ёль бокысь, гашкӧ-и, збыльысь кокыштліс, но пӧль-пӧчлӧн да миян нэмӧ нинӧм эз кывсьыв. Ме эськӧ сюся видзӧдавлі гӧгӧрбок, да син улӧ нинӧм эз усьлы. Кадыд тэнад эм да, ӧтьведайтлы ёльяс пӧлӧныс. Друг да югнитас. Корсьысьӧ тай экспедицияыс.

Эн сибӧд некодӧс кытшовъясад. Ерӧ вужлӧн Ыджыд гыбадыс, и мед нырсӧ некод оз сюй. Кодкӧ кӧ вывті сюсявны кутас, Ёля кушад нулы да эновт дай. Ӧні ставныс кӧинъяс, балятӧ ӧти здукӧн вур-варалӧны. Батьыд эськӧ тадз жӧ велӧдіс, шонъянӧй тай водз куліс.

Нёль во сайын тайӧ сёрниыс вӧлі, август помланьын. Вӧрын пелысьыс эз ло да, посёлокӧ дзик сы понда лэччыліс, сэні мичаа розъялӧма да. Писӧ гожӧмсяньыс на велӧдліс, мед вотас, да арбыд сиасьмӧн чукӧртӧма вӧлі.

Петыр дядьыс нёль во жӧ нин абу, а кызӧкталігмоз сувталӧмӧн висьталӧмыс оз-оз да и волӧ Витьӧлы юрас. Эз чайтлы, мый дядьыс татшӧм чорыд. Бурӧ велӧдӧм пыдди мортлысь ловсӧ босьтны велӧдіс — Ёля кушӧ эновтны. А, гашкӧ, тайӧ и эм бурӧ велӧдӧмыс, ӧд мырдӧн кӧ сибалӧны, кыдзкӧ дорйысьны колӧ?

Да, Ёля кушыд — лов босьтанін и эм. Сэтысь сё компасӧн он пет. Воськовтан — и кок туйыд шылялӧма нин. Некутшӧм пас дзик некӧн бокӧвӧй мортлы абу. Сӧмын асьныс татчӧс кӧзяинъяс тӧдӧны, кыті-мый мунны. Яг ді вывсьыс мыйӧн лэччан, кизьӧриник ляк пожӧма нюр гӧгӧр, кодӧс таладорын кушӧн шуӧны. Пом ни дор сылы абу, нинӧмӧ синмыдлы кутчысьны. Сӧмын тані нэмсӧ кыйсьысь морт тӧдӧ, кодарын мый. Сылӧн аслас пасъяс: кутшӧмкӧ пожӧм кусыня, кодлӧнкӧ йылыс кос, кодкӧ косьмӧма да пӧрӧма.

Гыбадланьыс весиг колонияысь пышйӧм шышъяс оз веськӧдчыны. Арнад эськӧ вотӧсыд тырыс, да помтӧм-дортӧм кадъя нюр-гыбадас вӧйӧмысь полӧны.

Кольӧм воын кодӧскӧ Семӧ Витьӧ дорйис. Кутшӧмкӧ зэв ылі посёлокысь висьтасис мортыс. Йӧра бӧрся вӧтчӧма да кушас пырӧма. Аддзӧма, код бӧрся пырны: йӧраыд быдлаті мунӧ. Ружьесӧ воштӧма, сёйтӧмысла лыыс да кучикыс сӧмын кольӧма, оз нин вермы весиг легӧдчыны. Вӧр керкаӧдзыс петкӧдіс да кок йылӧ сувтӧдіс морттӧ. Унатор кӧсйысис мездӧмсьыд, да Семӧ Витьӧ сылысь кывъяссӧ пыдди эз пукты. Сідзи и лоис — аттьӧ кежысь сӧмын колис.

А сибалысьыс збыльысь лоис. Кыдзкӧ охотинспекцияысь ыджыдыс локтіс — Проньӧ Вань. Нэмсӧ эз волывлы да, дерт, эз тшай юны. Кыдзи тай черитӧ куръяысь ылісянь босьтчӧны тывъявны, сідзи жӧ паніс сёрнисӧ:

— Батьтӧ да дядьтӧ ме тӧдлі, зэв бур кыйсьысьяс вӧліны. Промхозлы договорнад кыйсигӧн найӧ кызвыннас плансӧ и тыртлісны, Епим чожыд да. Тэныд, буракӧ, шедышталӧ жӧ. Оз пӧ куш нопйӧн ветлӧдлы, йӧзыс шуӧны.

— Йӧзыд эськӧ мый оз шуны да, — мед мыйкӧ шуны, кыв лэдзис сэки Витьӧ.

— Найӧ на и ставсӧ аддзылӧны, завидьнысла кулӧны.

— Ог тай йӧзлысь кый, аслам чӧс туйӧд ветлӧдла.

— Ме тай нинӧм ог шу. Чӧстӧ да лэчтӧ эськӧ бырӧдны тшӧктӧны, да ме синмӧс на куня. Таладорысь вӧрсӧ пӧрӧдны оз сибавны да, эм на лэбалысьыс и котралысьыс. Прӧсужӧсь воддза йӧзыд вӧлӧмаӧсь, тӧдӧмаӧсь, кытчӧ вужъясьны.

— Кӧн пӧ и вужйыс? Олӧмыс посёлокӧ муніс да...

— Гажтӧм кӧ, тӧварышӧс вайӧдла. Веськыда кӧ шуны, та могысь ме и локті.

И висьталіс Проньӧ Ваньыс, мый районса юралысь окотитӧ таланьӧ волыны, колӧ сійӧс новлӧдлыштны, мед сьӧлӧмыс бурмас.

Бура тӧдӧ Яков Юрийӧс Семӧ Витьӧ. Ӧтлаын на посёлокын кӧкъямыс класс помавлісны. Витьӧ шоперӧ велӧдчыны муніс, а Юрий — водзӧ шӧр школаӧ. Карса вӧр институт, буракӧ, помавліс, посёлокын быдсӧн вӧрпунктса начальникӧн вӧлі. Батьыс — бокиысь локтӧм, мамыс — таланьысь. Юрийыс комиӧн гӧгӧрволіс, но кыв эз лэдзлы. Сэтшӧм на пӧ и ӧні. Кыдзкӧ тай районӧн веськӧдлыны веськалӧма. Сё во нин эз аддзысьлыны.

Тӧдсанад — тӧдса, но эз на и ньылыдав Витьӧлӧн сьӧлӧмыс. Ӧндрейыс, пиыс, корсюрӧ другсӧ вайӧдлӧ, и то дӧсаднӧ лолӧ, а, видзӧдтӧ, кутшӧм кымӧр юр весьтас ӧшйис. Мыйкӧ пӧ и вичмыны вермас юралысьсяньыс, мавтыштіс Проньӧ Вань, но Витьӧлы нинӧмыс эз ков, мед сӧмын кок улын некод эз бергав.

Но паныд вомсьыс кыв эз лэдз. Кызмырдысьӧн моз нурбыльтіс:

— Окотитӧ кӧ-й...

Паськыд черлыа, сук сьӧд юрсиа да сэтшӧм жӧ синкыма ён мортыс гоз-мӧдысь кышавлӧм зэрысь видзан куртка-гачӧн регыд мысти и локтіс. Бурджык шуны — вайисны. Пыртісны быдлаті уялысь машинаӧн да и колисны.

Гӧсьт веськаліс буретш Витьӧлӧн шойччӧм вылӧ. Куимнан кытшовсӧ сиалӧм бӧрын лунйис. Поводнӧя ӧд мудзис.

Ылісянь на машиналысь жургӧмсӧ кыліс, а сэсся и понйыс гӧлӧссӧ сетіс. Кильчӧ вылас петіс да ӧлӧдіс, мед гӧсьтъяслы кокас эз кутчысь. Тӧндзи волысь Проньӧ Вань, ачыс юралысь да шоперыс, буракӧ, вӧліны. Ӧти пельпом выланыс ӧшйӧдӧм нопъясӧн матыстчисны. Юралысьыс нӧшта ружьеа вӧлі.

— Бур лун, Семёныч! — быттьӧ тӧрыт на аддзысьлісны, первойӧн сетіс кисӧ Яков Юрий.

— Видза воӧмӧн, Юрий Яковлевич! Пырӧй керкаас, шойччӧй-шонтысьӧй, — пыдди пуктӧмӧн шуаліс Семӧ Витьӧ тшӧтшъяыслы воча сувтӧмӧн да сылысь небыдик кисӧ кутлӧмӧн. Сэсся мукӧдыскӧд чолӧмасис.

Сёян-юансӧ арйымӧн вайӧмаӧсь, а лун вит и шуис овнысӧ Яков Юрийыс, кор доз ректӧм бӧрын сыкӧд волысьясыс мунісны бӧр да керка помӧ колисны кыкӧн. Нӧшта стӧканъясӧ кисьталіс, румкаясыс Семӧ Витьӧлӧн эз вӧвны.

— Вай аддзысьӧм ради ещӧ ӧтиӧс пӧрӧдам. Тайӧн ог коддзӧй, — ыззьӧдіс юрсиктса ыджыд морт.

— Мед кылалас, — ньылыдаліс Витьӧ.

Та вылын и эштіс юӧмныс, аски кежлӧ лӧсьӧдчыштісны.

— Тэ менӧ, Семёныч, эн дивит, мырдӧн моз быттьӧ локті да, — нопъяснысӧ тубыртісны да тшын лэдзис Юрий Яковлевич. — Эг кыйны-вины ме лок, а таладор вӧр-васӧ видзӧдлыны. Кушманаӧ менӧ нулы. Сэні, война дырйи экспедицияын уджалігӧн, мусир корсигӧн, батьӧ да мамӧ тӧдмасьлӧмаӧсь, баракын менам чужсьылӧма.

Со кыдзи вӧлӧма, а Витьӧ чайтіс, мый дозмӧр гындыны ӧттшӧтшъяыс локтіс.

— Кушмана местаад пес вӧр нин, Юрий Яковлевич, — висьтасьӧм вылас шыасис Витьӧ. — Мыйсюрӧ, дерт, син улад усьӧ на: сімӧм кӧрт коддьӧмыс, барак местаясыс тӧдчыштӧны и. Вель ӧд ылын сэтчӧдз, гыбад пӧлӧныс верст нелямын лоӧ. Туй ни ордым, визир сӧмын кӧнсюрӧ тӧдчыштӧ, оз тай ӧні весавны.

— Вӧрад ме будь здоров жӧ собавлі, сьыліад ог вӧзйысь. Экспедициякӧд кӧсъя вӧлі ветлыны, да бокӧвӧй йӧзыскӧд эз ло окота. Тэ дум вылӧ и усин.

— Экспедицияыд, буракӧ, асыввылӧд, Кӧтйӧм пӧлӧнті, пырис, таті эз вуджӧртлы. Кушманасьыс ылынджык пӧ мусирсӧ корсьӧны да, ме накӧд эг на паныдасьлы. Кӧть эськӧ эз и волыны.

— Мед эськӧ и эз, гашкӧ, да ӧд мусирыс кӧ сюрас, районлӧн бюджетӧ мыйкӧ вичмыштны жӧ кутас. Дзикӧдз ӧд гӧльмим, ставыс киссьӧ, дӧмас вылын дӧмас.

— А мусирыс кӧ сюрас да войвылын моз трубаясыс потласьны кутасны — тані олӧмыслы пом воас, Юрий Яковлевич. Ыджыд ваӧн сьӧд нӧгыльыс каналӧд весиг Кама вылӧ люзьгас, Эжваад эськӧ веськалас нин да.

— Ӧні та бӧрся ёна видзӧдӧны да, оз, пӧди, лэдзны?

— Мед кодлыкӧ висьталӧны...

Бура дыр на варовитісны та йылысь. Ӧти кывйӧ эз воны. Юрий Яковлевич юралысь веніс кыйсьысь-вотчысь Юрий Яковлевичӧс. Кывсьыліс: удждон сетавтӧм вӧсна велӧдысьяс да врачьяс кирпич керкасӧ быдсӧн кытшавлӧмаӧсь, ӧткымын мам кагасӧ кабинетас пызан вылас кольлӧма. Вӧлі, вӧлі татшӧм кадыс. Быть ӧд сэсся деньга йывсьыд думайт. Сэк жӧ и вӧрзьӧ, буракӧ, сьӧлӧмыс пармалӧн мичлунысь. Шондіыс зэв мичаа пуксис да, ёна и нимкодясис кильчӧ вылын пукалігмоз.

И арся асылыс локтіс мича шондіӧн. Подаяслӧн верст вит катласьӧм бӧрын сійӧ куш юрсӧ тыдӧдіс. Пармаын, быттьӧ ыджыд керкаын, гажа би ӧзйис, гӧгӧрбок югзьӧдіс. Зарниӧ пасьтасьӧм вӧрыс быдсӧн вешйыштіс дінсьыныс. Ёль кузяланог пӧрӧм конда вылын бура дыр видзӧдісны сьӧлӧм бурмӧданторсӧ. Семӧ Витьӧ эз и тэрмӧдлы Юрий Яковлевичӧс: кор на сэсся татшӧмторсӧ аддзылас, жырйӧ асьсӧ йӧртӧма да.

Понйыс унаысь нин уськӧдчыліс шӧрӧ лӧсялӧм чукчи-дозмӧр бӧрся, но быд пӧрйӧ Семӧ Витьӧ ӧлӧдліс сійӧс на бӧрся вӧтчӧмысь. Пажнайтасны гортысь босьтӧмторйӧн, а рытнас пуны рытгорулыс и кытыськӧ лыясны, нинӧмла асывсяньыс нопйын кыскавны.

Пӧрӧма ягӧ кежавлісны пув видзӧдлігмоз. Ок и розъя вӧлі вотӧсыс, да банйӧма на сӧмын. Ӧні сдайтнытӧ татшӧмсӧ и чашйӧны, а аслыд сёйны лым усьӧм водзвылын колӧ сьӧдсӧ вотны. Сійӧ юмов да небыд. Китырнад кӧть вомад шыблав.

Сёрӧнджык и кӧсйысис волыны мӧдысьсӧ Юрий Яковлевич. Ме пӧ ачым радейта вотчыны, ньӧбӧмыд оз ков. Волас кӧ-й — волас. Он ӧд шу, тырмас пӧ сэсся. Оз ӧд, кӧнкӧ, араваӧс вайӧд, ӧтнас, буракӧ, радейтӧ олыштны да.

Ӧтилаӧ да мӧдлаӧ ылавлӧмӧн да вӧр керкаын узьӧмӧн Куш-манаӧ воисны сӧмын мӧд лунас пажынладор. Йӧла юлӧн крут нӧрысын, кӧні вӧлӧма посёлок, зарниаліс шыльыд подула пожӧма яг. Гежӧдик пипуяс да кыдзьяс сӧмын вӧліны сор вылас. Чими гоб сяркнитӧма — аминьӧй-аминьӧй.

Семӧ Витьӧ бура дыр новлӧдліс Юрий Яковлевичӧс гажа ягӧдыс, петкӧдліс, кӧні мый вӧлӧма: баракъяс, начальстволӧн патераяс, би сетан станция, клуб, конюшня, ӧтувъя пывсян. Аслыс коркӧ Петыр дядьыс петкӧдліс-висьталіс.

Кайлісны и ю паныдыс му писькӧданінӧдз. Вель кузь да кыз труба весиг аддзылісны. Дзикӧдз нин вӧрзьӧма. Дерт, кӧнкӧ, му юкмӧсас сюйны, мый вылӧ сэсся? Кыдз, бара, та ыдждасӧ и вайлӧмаӧсь? Сэки ӧд вӧв кындзи нинӧмыс на эз вӧв.

Гажа местаын сьӧкыда уджалысьясыс овлӧмаӧсь. Али сэки некор нимкодясьнысӧ вӧлі? Гашкӧ, весиг вуграсьыштны кадыс эз вичмыв, а ӧні Семӧ Витьӧ здукӧн мичаник комъясӧс пумӧн лэпталіс. Чӧскыд юква артмас.

— Ме важысянь нин мӧвпалі волыны татчӧ, да век некор вӧлі, кӧть и батьӧ нуӧдчыліс, — мудз вылӧ этшаника юыштӧм да чӧскыд юква панялӧм бӧрын эз вермы чӧв овны Юрий Яковлевич. — Некоднанныс эз лоны да, вӧлисти кыскӧмӧн кыскис менӧ татчӧ. Енмыс пӧ, шулӧны, но сьӧлӧмӧй, кӧнкӧ.

— Да, чужаніныд пӧрысьладорыд збыльысь кыскӧ. Ме тай нэм кежлӧ бӧр локті-а.

— Тэнад, Семёныч, ловъя на деревняыд, а ме нӧ кытчӧ локта? Муртса чужи, татысь мусир корсьӧмсӧ дугӧдӧмаӧсь, посёлоксьыс муналӧмаӧсь. Со сісь пельӧс помъяс сӧмын кольыштӧмаӧсь. Быдми вӧр посёлокын да сійӧ тупкысьліс жӧ нин. Кытысь и корсьны пӧрысьӧ-нэмӧ олан гажсӧ?

Шонді лэччытӧдз на нуръясисны да, дыр на сы бӧрын Юрий Яковлевич ӧтнас ягӧдыс ветлӧдліс, ю кыр йылын пукаліс. Эз и матыстчы сы дорӧ Семӧ Витьӧ: вӧрзьӧм сьӧлӧма мортыдлы ас кежсьыс олыштны колӧ. Мортыд оз вермы, вӧр-ваыс шогтӧ пальӧдӧ.

Лунӧн-джынйӧн жӧ Ягдорӧ бӧр воӧдчӧм вылӧ муніс. Эз эськӧ первойсӧ кӧсйы Семӧ Витьӧ, да пыртліс ӧттшӧтшъясӧ гыбад вомӧн Сола ягӧ, кытчӧ гежӧда кодлы мойвиӧ волыны. Ӧтилаын нӧрыс подулын мусьыс сола ва петӧ. Татчӧ быдсяма зверыс да пӧткаыс чӧсмасьны волӧ. Куим сыв кызта сускӧ ниртӧмӧн йӧраяс сюрнысӧ гылӧдӧны. Пу улас быттьӧ ыджыд лӧп чукӧр.

Тані жӧ, нӧрыс мӧдар бокас тшуплӧм аслас вӧр керкаӧ кежавлісны. Сэні и узисны, лэчкысь мынтӧм сьӧлаясӧн чӧсмасисны да. Ньыв пу лыска небыд под вылӧ нюжӧдчӧм бӧрын Юрий Яковлевич вежаліс Семӧ Витьӧлы:

— Тані эськӧ нэм помӧдзыд и овны. Сиралан тай кытчӧкӧ юртӧ...

Витьӧлӧн пон улысь ӧти чукчиӧс Яковлевичыс ачыс лыйис. Чӧсъясӧ вӧлі пырӧмаӧсь да, Ягдорӧ воӧм мысти гӧсьтлы Витьӧ нӧшта куимӧс пуктіс мешӧкӧ, дас кымын сьӧла да. Оз эськӧ вӧлі босьт, да кыдзкӧ тай артмӧдчисны.

Мӧдысь, кыдзи сёрнитчылісны, лым усьӧм водзвылас и воліс, бара жӧ ӧтнас кольччыліс. Мый вотіс пувсӧ, сійӧс и нуис. Мый пӧткасӧ Витьӧ пуктыштіс, сійӧ и гӧстинечыс лоис.

А сэсся Яковлевичӧс карӧ босьтісны. Кыпӧдісны пӧ. Проньӧ Вань мӧд арнас выль юралысьӧс Ягдорӧ вайӧдіс. Семӧ Витьӧлы сійӧ первойсяньыс мустӧмӧн лоис. Дзик быд вӧрзьысьӧс лыйӧ, мед сӧмын казялас. Сё метра кӧть верст джын сайын. Сӧмын дойдалӧ.

Гажа олӧм Ягдорын воссис. Кутшӧмкӧ йӧз волісны да кос руа пывсян вӧчисны. Би сетан ичӧтик станция вайисны. Сэсся лёзь вогыляӧс юралысьыд аскӧдыс вайӧдіс. Пывсянын небзьӧдчисны да кыкнанныс пасьтӧгныс ывла вылӧ лэбыштісны. Котралӧны-ваксьӧны, гажаӧсь, буракӧ. Витьӧысь — некутшӧм яндзим. А мӧдысь выль юралысьыд эз нин ӧтиӧс, а кыкӧс машинасьыс чеччӧдіс. Ӧтиыс пӧ тэныд, Витьӧлы шуис.

Кымын ки пыр нин, кӧнкӧ, муніс, а йиджис ӧд, буракӧ, Витьӧлы вирас. Татшӧм чӧскыдасӧ ӧдвакӧ коркӧ сійӧ ӧзйыліс. Том дырйиыс, гашкӧ? Вот тайӧ гыбад! Юрӧн и кокӧн дзумгысис.

Пӧгибӧ воӧм кӧин моз тӧлыс омляліс войбыд. Пуркӧшитӧма да, пӧшти лун вошис Витьӧлӧн лым весалӧм вылӧ. Вадорӧдз писькӧдчис, юралысьӧн овмӧдӧм керка дорӧдз воліс дай ёсь йыла пывсянӧдз кежавліс. Локтасны шойччысьясыд да тотшсьӧдасны сӧмын. Слуга, буракӧ, сійӧ лоис, чӧскыдад велаліс да. Асьсӧ и пармасӧ омӧлик йӧзлӧн кок улӧ уськӧдіс.

— Тадз али абу? — юаліс ассьыс Витьӧ да эз куж вочавидзны.