ЮГЫД ВОМ

Гӧгӧрыс эжӧра да баддя тыын оліс-выліс ыджыдсьыс-ыджыд сир. Зэв нин пӧрысь, юрыс быдсӧн нитшсялӧма. Вомкӧтш тырыс быдсяма пӧлӧс вугыра да кыснана.

Радейтлӧма чӧскыда сёйны, но абу шедӧдчылӧма. Петавліс кӧ сійӧ гортсьыс да босьтчыліс кытчӧкӧ уйны, кыснанъясыс югъялісны, ылісянь тыдалісны.

— Бара нин кытчӧкӧ Югыд Вом мӧдӧдчӧма, — казявлісны черияс, — оз пукавсьы ӧтнаслы.

Югыд Вомнас сійӧс важысяньыс нин шуӧны, кор томӧн на вӧлі да ӧти том зонлысь кыснансӧ пышйӧдіс. Бурджык шуны, шедліс, да кыдзкӧ ӧд мыніс, ёна пессис ва вылас да. Зонмыс весиг юрас кутчысьліс — сэтшӧм ыджыд чериӧс воштіс. Бур, мый вугыр кӧвйыс кыснан бердас кӧрталанінӧдыс орис, эськӧ жаритісны да чӧскыда тяпкӧдісны йӧйӧс. Эз кӧсйы та бӧрын сэсся югъялантор вылас синъяссӧ паськӧдны, да унаысь на уськӧдчыліс. Вежӧрсяліс да вӧлисти дугдіс. Мам-батьыс весиг кокньыда лолыштісны, оз ков шогсьыны ылӧг пи вӧснаыс. А мыйӧн ассьыс семья лӧсьӧдіс, челядьсӧ кутіс велӧдны, мед оз уськӧдчыны веськыда шуньгысь да став черисьыс югыдджык дивӧ вылас.

А сідзсӧ, кор нинӧм вӧлі вӧчны да тысӧ кытшовтігмоз гуляйтны петаліс, Югыд Вом радейтліс важ олӧм йылысь казьтывны. Со и талун берег пӧлӧнмозыс куйлысь колода улысь нырсӧ тыдӧдіс да йир горувланьӧ мӧдӧдчис, кытчӧ черияс радейтӧны чукӧртчывны, ва пыдӧсысь визувнас вайӧм гагъясӧс ӧктыштны, ӧта-мӧдныслысь сёрни-баснисӧ кывзыны.

Рытгорув вӧлі да, джумъяс унаӧн нин локтӧмаӧсь. Зонпосни кутасьӧмысь ворсісны, а верстьӧяс, нинӧм вӧчигмоз, налысь дурӧмсӧ видзӧдісны.

— Зэв тай тіян гажа вӧлӧма, — ва турун бӧжӧ лӧсьӧдчис Югыд Вом. — Талун, гашкӧ, ме ог и ков да?

— Он жӧ тадзи шу, тэ вӧсна и чукӧртчылам-а, мед кывзыштны, — матыстчисны Югыд Вом дінӧ черияс. — Код сэсся миянӧс гажӧдас, овнысӧ велӧдас?

Пӧрысь сирлысь локтӧмсӧ казялӧм бӧрын ворсӧмысь эновтчисны. Век лӧньлӧ гӧгӧрбок, кор Югыд Вом мыйкӧ висьталӧ, ставныс вомнысӧ паськӧдӧмӧн кывзӧны.

— Сідзкӧ, кывзӧй, — эз мӧд нюжӧдчыны Югыд Вом. — Тайӧ вӧлі зэв нин важӧн, кор ме мамӧлысь да батьӧлысь эг на кывзысь. Тайӧ йирыс, кӧні ми олам, сэки зэв на джуджыд вӧлі. Йӧзыс эз на быдсяма лӧпнас да кернас тыртны. Ме вошӧмысь полі да, весиг шӧрӧдзыс петавлыны эг лысьт, ва турун пӧлӧныс и олі. Ӧтчыд нывка да зонка вуграсьны локтісны. Дыр зэрис да ыджыд на ваыс вӧлі. Миянлы, черияслы, сэки сёяныд сідз сюрӧ да вугырад пысалӧм сам вылад ог уськӧдчӧй. Ме пӧт жӧ вӧлі, но мӧвпышті дурыштны. Зонкаыслысь ӧтитӧг нидзувсӧ вугыр помсьыс бӧжӧдыс кыскалі, ёна и дӧзмӧді морттӧ. Эг шедӧдчы, кӧть эськӧ ёна мудеритіс, быть менӧ кыйны кӧсйис. Бӧръяпомыс и нывкаыслысь табсӧ ваас дзумги. Мися, та вылын дурӧмӧс и помала, но ӧд шеді кыдзкӧ нывкаыдлӧн вугырӧ, пыдӧджык нидзувсӧ босьтсьӧма да. Нывкаыс кыскӧ, ме ог сетчы. Зонкаыс отсавны босьтчис. Кыскисны ӧд кыдзкӧ. Дзоля на вӧлі да, вермисны. Берегыс ляпкыд вӧлі да, лыа вылас ӧдӧбӧн петі. Эг и тӧдлы, кыдзи тайӧ артмис. Вомӧс паськӧдла, бӧжнам вачкала, песлася.

— Час, беддьӧн юрас вартам, мед оз чеччав, — шуис зонкаыс да ылыстчис, буракӧ, беддьысла. Со, мися, олӧмӧй и эштіс. Но нывкаыс, йӧйыд, менӧ ки вылас босьтіс, окота, тыдалӧ, видзӧдавны. Валаньыс мыйлакӧ матыстчис. Ме дыр эг думайт, мегыр моз песовтчи да ваас шыбитчи. Сэні нин вугыр кӧвсӧ том пиньяснам шлачниті. Берег дорсьыс ылыстчи, но кылі, кыдзи зонкаыс нывкасӧ быдногыс видіс. Жаль весиг сійӧ меным лоис. Та бӧрын нывкасӧ ме вугыр шатьӧн некор эг аддзыв. А висьталі ме та йылысь сы вӧсна, мед зонпосни ме моз этшаджык дурисны.

— Ещӧ мыйкӧ висьтав, — корисны черияс, но мыйкӧ шнёпмуніс ваас, дзик юр весьтаныс, а сэсся кутіс ӧдӧбӧн мунны югыд визьӧн.

— Некод эн вӧрзьӧдчӧй места вывсьыныд. Тайӧ кыснаныд и эм, коді со менам вом бокын некымын ӧшалӧ. Том йӧзлы нӧшта ӧтчыдысь висьтала: кӧсъянныд кӧ овны, эн уськӧдчӧй йӧй юрнаныд сы вылӧ. Югъялас-югъялас да дугдас, — велӧдіс Югыд Вом.

Лӧсьыд, кор эмӧсь бур вылӧ велӧдысьяс. Лӧсьыд, кор кывзысьӧны налысь.