ТАПЪЯН
Вӧлі гожӧм, муртса петім видзьяс вылӧ пуктыны турун. Ме вӧлі ичӧтӧн да косаӧн ӧвтны эг на вермы. Но ветлывлі видз вылӧ ставныскӧд тшӧтш. Ытшкигъясӧн чери кыйи, а куртігъясӧн вель нин ёна отсаси.
Сійӧ лунас буретш ытшкисны Визув косьт весьт, грездсянь кык верстӧн горулынджык. Юыс таті збыльысь зэв визув, ком чери олӧ. Но комыс эз шед. Лэпталі чунь кузя кельчиясӧс косьт бӧжысь, ва турун пӧлӧнысь.
Друг кылі мамӧлысь горӧдӧм:
— Василь! Василь! Волы, волы мамыс дорӧ!
Мыйкӧ лоис, мися, мамӧкӧд али мый? Тэрыба сатшки вугыр шатин помӧс берегӧ да тэрыба жӧ котӧрті горӧдӧм шы вылӧ.
Мамӧ кутіс ӧти ки пыдӧс вылас зэв ичӧтик кӧчпиӧс, а мӧднас шыльӧдіс. Ме пыр и босьті ичӧтик руд ёкмыльсӧ морӧс бердӧ да вунӧді, мыйла локті тэрыба шуньгысь ю бокас, чӧскыд кӧра турунӧн гыалысь видз вылас.
— Йӧжгыльтчӧма вӧлі мыльк бокас, эськӧ коса улам сюрис, — шуис мам. — Шыльӧдышт да бӧр лэдз, мед вӧля вылас быдмӧ-котралӧ.
Но менам и дум эз вӧв, мед бӧр лэдзны тайӧ шоныд ичӧтик тупыльсӧ. Окота вӧлі помся шыльӧдны сійӧс, аддзыны быд лун синъяс водзысь. Ӧти кывйӧн кӧ, меным коліс ёрт, код вӧсна эськӧ тӧждыси. Пон кӧ вӧлі, гашкӧ, эг сэтшӧма сибав кӧчпи дінас, но сыын и делӧыс, мый менам понйыс эз вӧв. Он ӧд ыжъяскӧд ёртась, либӧ Роза кӧзакӧд, коді сійӧс и видзӧдӧ, мед люкыштны.
Удайтчис небзьӧдны мамлысь сьӧлӧмсӧ леститчӧмӧн, и кӧчпи менам картузын муніс грездӧ. Овмӧді ме сійӧс важ чипан позйӧ. Зэв лӧсьыда вӧлі тапъялӧ-котралӧ да, нимсӧ Тапъян пукті. Ме чайті, мый кӧчыд, турун кындзи, нинӧм оз сёй, а вӧлӧмкӧ, няньтӧ и быдтор гыджгӧ. Бура вердӧмнад ӧдйӧ и быдмис, кутіс лапаяснас таркӧдны чипан позйӧ. Сэтшӧм ӧдйӧ, быттьӧ барабанщик. Кӧнкӧ, вӧзйысис вӧля вылӧ. Ичӧтнас ме сійӧс быд лун лэдзлывлі джоджӧ, а быдмис да, эг кут лэдзны. Ӧтчыд лэдзлі да, пачводзысь став дозмуксӧ пӧрлӧдліс, каньысь повзьӧм бӧрын чепӧсйис да ӧшинь жугӧдіс. Мамлысь видӧмсӧ меным эз вӧв окота кывзыны.
Коркӧ, жаль босьтіс да, век жӧ лэдзи. Рыт нин, буракӧ, гожӧм помнас вӧлі. Мед, мися, кокъяссӧ веськӧдыштас. Бура и ризъяліс. Каньӧс, бӧрсяньыс уськӧдчыліс да, гӧбӧчӧ ковмис йӧртны. Кутны босьтчи кӧчтӧ да эг вермы. Мый жуглім мамлысь, ог нин помнит.
Локтіс удж вылысь мам да керкаын ставсӧ дзугӧмысь медводз менӧ бура видіс, а сэсся ачыс тшӧтш босьтчис кӧчтӧ кутны. Сэки сійӧ ыджыд нин вӧлі, гӧнсӧ босьтчис вежны. Кыдзкӧ эськӧ Тапъянтӧ мамӧ, ӧти пельӧсӧ йӧртӧмӧн, кутіс, но кӧчыд курччис сылысь чуньсӧ. Вир быдсӧн петны кутіс. Первой мамӧлысь чуньсӧ бинтӧн кӧрталім, сы бӧрын нин кушенчаасьӧмӧн выльысь кӧчтӧ кутім.
Мамӧ, буракӧ, скӧрмис, шуӧ: дзикӧдз пӧ едждас кӧчыдлӧн куыс да кодӧскӧ кульны тшӧктам. Ӧти вежон кӧть пӧ яйӧн олам. Дерт, батьтӧг олігӧн ми яйнад эг лышкыдасьӧй, но ме эськӧ эг вермы сёйны ассьым Тапъянӧс.
Ме эг кут дыр мӧвпавны да лым усьӧм бӧрас нин ӧти лунӧ лэдзи Тапъянӧс керкаӧ, керкасянь — посводзӧ, посводзсянь — кильчӧ вылӧ, кильчӧ вывсянь — уличӧ. Ӧдйӧ и лыйыштіс пывсян дорӧ да сэсянь летороса-баддя ю дорӧ, кысянь вӧрӧдзыс комын воськов.
Сьыліас алӧй ленточкаа вӧлі да, эз тай некод ошйысьлы кыйӧмӧн-а. Гашкӧ, и лентаыс вошис да став кӧчыс кодь жӧ менам Тапъянӧй лоис. Нинӧм ог тӧд. Менам паметьын сійӧ пыр на кильчӧ дорсянь котӧртӧ. Сувтовкерлас, пельяснас легӧдыштас да водзӧ, сувтовкерлас да водзӧ.
