«ОДА»


Тайӧ лунъясӧ редакция тшӧктӧ вӧлі меным гижны Октябрса революция праздникса «Югыд туй» газетӧ ода — Октябрӧс ыдждӧдлана кывбур. Одаӧн шусьӧ кодӧскӧ (либӧ мыйкӧ) ошкана, ыдждӧдлана кыпыд кывбур, гимн.

Одаын медъёнасӧ колӧ «О» горзыны — окайтны, сытӧг оз ло Ода (гашкӧ, «о» вӧснаыс и шусьӧ оданас да, — О, да!..) Одаяс гижлывлӧмаӧсь зэв нин важӧн — нӧшта важ Грецияын на сюрс-мӧд во сайын. Гижлывлісны и Россияын. Унаӧн, дерт, кывлывлінныд Тредьяковский йылысь, коді тай Катя сарича дырйи гижӧма вӧлі ода, тадзи заводитчӧ:


«Екатерина великая, о! —

Поехала в Царское село».


Важӧн пӧшти быд роч поэт гижліс одаястӧ. Ӧнія кадӧ, революциябӧрса литература кӧ босьтам, бура уна ода жӧ сюрас: став ошкана, ыдждӧдлана, нимкодясяна кывбуръяссӧ позьӧ шуны одаясӧн. Медуна одаыс — революциялы, свободалы. Дерт, ӧнія одаяс гижӧны этшаджык «о» горзӧмӧн, весиг эмӧсь дзик «о»-тӧмӧсь. Роч поэт Валерий Брюсовлӧн (кувліс 1924 воын) эм ода «К русской революции», да ньӧти «о» абу сэні:


«Ломая кольцо блокады,

Бросая обломки ввысь,

Всё вперёд, за грань, за преграды,

Алым всадником мчись!»


Влад. Маяковскийлӧн эм «Ода революции», да зэв уна «О» эм, тадзи заводитчӧ:


«Тебе, освистанная,

осмеянная батареями,

...оды восторженное «о»!

О, звериная!

О, детская!

О, копеечная!

О, великая!..


Помасьӧ тайӧ одаыс татшӧм кывъясӧн:


«Тебе обывательское

— О, будь ты проклята трижды! —

и моё, поэтово

— О, четырежды славься, благословенная!»


Быд гижысьлӧн аслас сям, ног да... мода. Ме ог тӧд, эм али абу кутшӧмкӧ коми ода, кӧні эськӧ вӧлі ёна «О» горзӧма. Абу на, буракӧ.

Ӧні со лӧсьӧдчам Октябрса праздникъяс кежлӧ, а одатӧгыд омӧлик художествоа рыт вӧчны верман, оз ло зэв кыпыд да гажа. Быдӧн ӧд лӧсьӧдчам мыйкӧ да мыйкӧ вӧчны, мыйӧнкӧ пасйыштны 12-ӧд Октябртӧ. Ті ӧд лӧсьӧдчанныд жӧ? Дерт, кӧнкӧ, весь онӧ пукалӧ. Корсьысянныд, кӧнкӧ, подкодящӧй репертуар, бӧрйысянныд, ёртъяснытӧ кысканныд, велӧданныд-лӧсьӧдчанныд. Уджыд, дерт, быдӧнлӧн ӧні юр вывтыр. Да ӧд сэсся лоӧ виччысьны, тӧждысьны, мед эськӧ репертуарыд ортсысяньыс вӧлі мича дай сьӧмӧсыс революционнӧй. Бура ковмас, дерт, гӧгӧрбок артавны да быдторсӧ мӧвпавны. Огӧ нин ӧд первой во празднуйтны лӧсьӧдчӧ, — дас кыкӧдӧс нин ӧд!

Пошта вылын тай кӧсйӧны жӧ связистъяс тайӧ ыджыд праздниксӧ пасйыштны-а, лӧсьӧдчӧны водзвыв, мед эськӧ артмис ставыс лючки-ладнӧ, муніс шыльыда-гылыда. Найӧ весиг одаясӧн кӧсйӧны гажа рытсӧ баситыштны. Со ӧд йӧзыс! Кыськӧ тай гудъясны сюсь войтырыд? Миян кӧ мыйкӧ этша модаыс лоас — сійӧ нин шань, кысь нин одаяссӧ корсян! А найӧ, трустъясыд, кыпӧдӧмаӧсь кыськӧ. Да ӧд кутшӧм одаясыс! О! Вот колӧкӧ и О!..

Ӧти «Ода» налӧн заводитчӧ «У»-сянь:


«У приказных ворот

Собирался народ —

Густо!»


Со ӧд, мокасьтӧй, одаыс! Вот и — О, да!.. Медся нин бур талӧн пытшкӧсыс, сьӧмӧсыс — революционнӧй, буретш 12 вося Октябрлы быттьӧ коркӧ Ӧль. Толстой гижлӧма тайӧ «одасӧ».

Мӧд ода — «Гимн Свободе». Тайӧ одасӧ, ме чайта, гижлӧма кутшӧмкӧ поп, коркӧ февральса революция бӧрын. Тані «О»-ясыд эмӧсь и, кывъясыс ен ногаӧсь и, райыд весиг казьтывсьӧ и. Час, кывзыштӧй кытсюрӧ:


«Свобода, свобода, свобода!..

Открылись просторы лучистых небес...

Россия, ты стала страной великанов!

Ты стал властелином — о, русский народ!»


Кыланныд? Ок, и «ода» жӧ! Тадзи Деникин вӧлі коркӧ сӧрлывлӧ «Великая, единая, неделимая Россия» йылысь.

Водзӧ кывзӧй:


«О, дети!

О, внуки!

Храните преданье о сказке лучистой

Во веки веков!»


«Аминь»-ыс эськӧ оз тырмы татчӧ, да сідз нин позяс гӧгӧрвоны: «во веки веков» бӧрын овлывлӧ пыр «аминь».

Помасьӧ тайӧ «небеснӧй одаыс» тадзи:


«О, пусть же во веки мы рабства не знаем!

Святая Россия да будет нам раем!

А клич наш да будет: свобода, вперёд!»


Но мый, кутшӧмджык «одаыс»? О, да!.. Кысь нин нӧ сэсся ми вокыд лысьтан Октябрлы ода гижны кутчысьны!.. Та бӧрын?! Ок, во веки веков миянлы татшӧм «одаяс» не гижлыны!.. Ме нин мӧвпала вӧлі: вот эськӧ, мися, татшӧм «ода» гижысьсӧ тімбыльт да увдор банас бура кырссьы — мед сэсся нимкодясяс!.. Та серти кӧ, тыдалӧ, и сыктывкарса поштӧвикъяслӧн политграмотаныс ёна на жӧ увланьын, а рыт лӧсьӧдысь руководыслӧн и ньӧти некӧн абу, Ӧльӧксей Толстой ногӧн кӧ шуны —


Пусто!


Сэсся нинӧм ог шу. Помала со кутшӧм ода вылӧ найӧс индӧмӧн:


Октябрлӧн одаыд —

Би кодь гӧрд «О» вылын!

Вежсис мӧй моданыд

Дас кыкӧд во вылын?

Медыджыд праздниктӧ

Этадзи страмитад!

Нолтӧ, вай тракнитлӧй

Ті политграмота!


Гижӧд
«Ода»
Йӧзӧдан во: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1