СЕТІН КӦ КЫВ...

— Оз ӧмӧй нӧ лок сэсся-а? Ерӧмаканьыд!

Лёня шаркъяліс-ветліс джодж кузя, помся видзӧдіс аслас часі вылӧ:

— Энлы, Максим, энлы. Виччысьыштлам ещӧ. Оз жӧ ӧд ылӧдлы.

Ме важӧн нин кыйӧдчи ӧшинь дорын, дзорги войся ывлаӧ. Ӧшинь стеклӧяс вӧлі вазьӧмаӧсь, и улич вылын ломзьысь пӧнаръяс кажитчисны на пыр быттьӧ зарни черань вез пытшкынӧсь. Туй шӧрас швачвидзис зэв ыджыд няйт гӧп. Корсюрӧ, сьӧкыда ружтігтыр, прӧйдитлісны грузӧвӧй машинаяс. Сэки лювъялысь руд няйтыс шузьысь няньшом моз пышйыліс гӧпсьыс, но машина мунӧм бӧрын тэрмасьӧмӧн кыссис-визувтліс бӧр аслас местаӧ.

«Тӧда ли ог ли Ӧлексейсӧ пӧкӧдка сертиыс-а? Ӧд сизим во коли».

Служитлім ми куимнанным ӧтлаын, танкӧвӧй полкын. Демобилизуйтчӧм бӧрын кыкӧныс кольччисны карӧ, а ме муні гортӧ, сиктӧ. И талун со первойысь слӧйми петны ёртъяс дінӧ. Пыр жӧ корси Лёняӧс. Ӧта-мӧдлысь телефон трубка кватлалігтыр звӧнитім Ӧлексейлы. Ӧкмыс часын шуим ӧтлаасьны Лёня ордын.

Стенын ӧшалысь часі клёнӧдіс дас час.

Збыль ӧмӧй оз лок?

Ме вочасӧн заводиті скӧрмыны. Думысь, кыдзи кужи, крӧтиті-пинялі Ӧлексейӧс.

А Лёня, морт сійӧ горяч, дзикӧдз пузис:

— Но и морт! Тьпу! Мыйла кӧсйысьнысӧ?!

Ӧні сійӧ кузь кокъяснас кыкысьӧн сӧмын и воськовтліс джодж вомӧныс. Медбӧрын мортыдлӧн потіс терпенньӧыс:

— Чӧрту! Сытӧг ужнайтам.

Пуксялім пызан сайӧ. Но сёрни кыдзкӧ эз артмы. Ме мыйлакӧ чувствуйті ачымӧс мыжаӧн. Лёня, тыдалӧ, сідз жӧ.

— Торкис рытсӧ, — бротӧдчис сійӧ. — Но тэ, Максим, ладнӧ! Эн думайт сэсся сы йылысь.

Мыйкӧ дыра чӧв олыштӧм бӧрын ачыс жӧ бара заводитіс:

— Уна жӧ вир тшыкӧдӧны татшӧмъясыс йӧзыдлысь. Кӧсйысясны, а вӧчӧм йывсьыс сэсся оз и думыштлыны... Таво тулыс ме ветлі Москваӧ. Самолётыс вӧлі войнас мунӧ. Чемодан менам ыджыдкодь, и медым не кыскысьны Тентюковсянь, сёрнитчи ӧти тӧдса шофёркӧд. Эз пыксьы — кӧсйысис. Ме весиг и думыштны эг лысьтлы, мый пӧръялас. Вомӧс паськӧдӧма да виччыся. Эз ӧд лок. Вой шӧрнас скач лои котӧртны портӧдз. Ӧдва-ӧдва суи самолётсӧ.

Ме висьталі Лёнялы, мися, миянкӧд орчча лесопунктын ӧти пекар сё мортӧс кольӧма еджыд няньтӧг праздник лунӧ. Кӧсйысьӧма пӧжавны, а ачыс юсьӧма.

— Да, мыйта на овлӧ татшӧмторыд, — варовмис Лёня. — А ӧд ичӧтсяньыс и ыджыдыс артмӧ. Ӧти кӧсйысяс, мӧд, дасӧд. Сэсся оз вӧчны, со и торксьӧ ладыс. Ме думысь, кӧсйысин кӧ, кӧть сэсся шӧри пот, но вӧч. Кыдзи армияын. Сетӧм кыв колӧ пӧртны олӧмӧ сэтшӧм жӧ стӧча, кыдзи военнӧй приказ. Колӧ вӧчны сідзи, медым дзикӧдз дугдісны ылӧдчыны йӧзыс, медым некод эз кут сомневайтчыны сыын, мый кӧсйысьӧмтор лоӧ ас кадӧ вӧчӧма. И, дерт, сэки овнысӧ лоӧ ёна кокньыдджык и лӧсьыдджык.

— А ме вот думайта: карад тіян ёнджыка ылӧдчӧны...

Лёня шай-паймуніс. Скӧрысь сатшкис ме вылӧ гырысь синъяссӧ. Сэсся виччысьтӧг нюмдіс:

— Тэ шуан?.. А часлы, колӧкӧ, ме висьтала тэныд ӧтитор. Карса ӧти зон йылысь. Кутан кывзыны?

Ме тӧді: Лёня зэв мастера кужис сёрнитны, и любӧпырысь сӧгласитчи.

— Нинӧм жӧ тай вӧчнысӧ.

— Август помын ме ветлі Нювчимӧ — эм сэтшӧм важ посёлок

Сыктыв вожын. Водзті сэні чугун сывдлӧмаӧсь.

— Кывлі.

— Но вот, олі сэн кык лун, кӧсйи нин коймӧд вой узьмӧдчыны, но рытъявылыс паныдаси ӧти тӧдса учительницакӧд, и сійӧ висьталіс, мый карысь сыла регыд локтас лёгкӧвӧй машинаӧн мужикыс. Колӧ кӧ пӧ, лэччам. Зэв бур, шуа, — лэччам. А мӧдӧдчигӧн кадыс сёр нин лои. Мыйкӧ час ӧкмыс сайӧ. Рытсяньыс лэччис сук ру. Лысва. Ыркыд. Татшӧм войнад юрӧ воӧны шог мӧвпъяс: думайтсьӧ кольӧм гожӧм йылысь, син водзад сувтӧны шоныдӧн вералысь пӧсь лыаяс да небыд туруна видзьяс.

— Да-а, дженьыд миян гожӧмыд.

— Петім ми туйӧ, келам ньӧжйӧндзи. Буретш зэв дыр зэрис. Став гураныс туӧма ваӧн. Машиналы кынӧм улӧдзыс кизьӧр няйт, ызъялӧ кӧлесаяс улын. Шнёпкысям гуранӧ, и думайта: «Воим, тыдалӧ». Ачым кута лов шыӧс, зэвта став сӧнъясӧс и тшӧтш ӧдӧбта водзӧ. А мый, отсалӧ, буракӧ, татшӧм методыс. Тэ эн казявлы?

— Ӧдӧбтывла жӧ мукӧддырйиыс, — серӧкті ме.

— Кывзы водзӧ. Учитель гозъя, небыд пуклӧсъяс вылын сунласигтыр, азыма вугралӧны. А менсьым унмӧс быттьӧ кодкӧ пышйӧдіс: синъяс кольча кодьӧсь. Мый вӧсна, чайтан?

— Код тӧдас тэнӧ...

— Шофёрыс эз кажитчы. Ичӧтик, жебиник — пыста, пыста и эм. Чужас жӧ свет вылӧ татшӧм мужичӧйыс! Туй вылӧ петтӧдз на, кор первойсӧ аддзи сійӧс, думышті: гашкӧ, мися, не лэччыны да?..

Ме гораа серӧкті:

— Оз ӧд шофёрыс аслас мыш вылын лэччӧд тэнӧ! Мый сэн повнысӧ?

— Вот тэ сералан... А менӧ, другӧ, татшӧмъясыд эз нин ӧтчыд вӧлӧкад узьтӧдлыны... Тэ тӧдан, вынӧн менӧ абу ӧбӧдитлӧмны...

— Тайӧс ме тӧда.

— И меным зэв любӧ, кор машина руль сайын пукалӧ багатыр кодь шофёр. Видзӧдан сылӧн мускула сойяс вылӧ, любуйтчан сылӧн паськыд чужӧмӧн да кыз голяӧн; вомтӧ паськӧдӧмӧн кывзан сылӧн удалӧй олӧмысь быдсяма пӧлӧс случайяс йылысь висьт, — и ньӧтчыд он думыштлы сы йылысь, мый туй вылын вермас лоны кутшӧмкӧ омӧльтор: татшӧмыд му пырыс и ва пырыс нуас. Татшӧм мортыд ловъя клад кодь. Сыкӧд мунігӧн он и тӧдлы, кыдзи туй помыд воас... Вот тайӧ да! А тайӧ мый?! Тушаыс метрӧн-джынйӧн лоас ли оз ли — код тӧдас. Но детинка, детинка и эм. А ачыс вӧвлӧм салдат, тыдалӧ. Армейскӧй паськӧма. Бедь вылын моз ӧшалӧ сы вылын. Оз небось тадзи.

Лёня кыпӧдіс ассьыс ыджыд кулака кер кодь кыз сойсӧ.

— А вот чужӧмыс выразительнӧй. Ме весиг шуи эськӧ — мужественнӧй. Веськыда кӧ висьтавны, чужӧмыс менӧ и успокоитыштіс. Вӧлі кӧ этатшӧм пыстаыслӧн бабалӧн кодь чужӧм, кӧть джагӧд, эг эськӧ мӧдӧдчы сыкӧд татшӧм туйӧ да ещӧ войын... Чужӧмыс вӧсньыдик, кыдз эськӧ висьтавны тэныд... лэчыд пурт кодь, код вылын быд сер старатлива лӧсйӧма, ме эськӧ шуи, бритваӧн. Вӧсньыдик ёсь ныр, вӧсньыдик паръяс, и тшӧкалысӧ вундӧма сэтшӧм жӧ лэчыда, решительнӧя.

Синъясыс сьӧдӧсь, посниӧсь. Меным кажитчисны — ёсьӧсь. Неуна читкыртыштӧма найӧс, и сатшкысьӧмаӧсь туяс. Ёна видзӧдігад и мӧдтор казялі синъяссьыс. Кыдзкӧ стрӧглуныс вӧлі вешъяс наысь, кыдзи тай шонді водзын му вылысь вешйӧ кымӧрлӧн сьӧд вуджӧр, да найӧ шоналасны, ыдждасны. Мися, мыйкӧ ёна буртор йылысь думайтӧ... Тэ ӧд помнитан на: вӧлі тай полкад Медведев. Вот буретш сэтшӧм жӧ синъяса.

Некутшӧм синъяс, дерт, Медведевлысь ме эг помнит. И, веськыда кӧ шуны, меным веськодь, кутшӧм кӧть синъяс сылӧн эз вӧвны... Но асьсӧ Медведевсӧ ме зэв бура помниті:

— Геркулеснад тай кодӧс шулім?

— Во-во! Тӧдан ӧд, кутшӧм сійӧ ӧтчаяннӧй вӧлі. Но ӧд сійӧ — багатыр! Он жӧ ӧткодяв такӧд. Тайӧ сы дінын кеня кодь.

Но, а код тӧдас сэсся, мыйся морт — пытшкӧсас ӧд ныртӧ он сюйлы. А лэччӧдӧ вӧлі ничево. Ме вочасӧн весиг бурмышті сы дінӧ. Тыдалӧ, мися, ещӧ справнӧй шофёр вӧлӧма. Чӧв оліс сӧмын-а...

А учитель гозъя узьӧны — юръясныс сӧмын бовъялӧны зӧркнитлігъясӧ, быттьӧ абу асланысӧсь.

Сёрнитны некодкӧд.

Коркӧ-некоркӧ воим Сыктыв дорӧ. Учитель гозъя садьмисны. Мужикыс зэв дыр ниртіс нямрассьӧм чужӧмсӧ, ышловзис:

«Эм абу бара перевозчикыс-а?»

Нывбабаысь кындзи ставӧн петім машинаысь.

Б-р-р... Кӧдзыд!.. Кажитчӧ, питшӧгад йиа ва ньӧжйӧникӧн кисьтӧны. Сулалан, быттьӧ майӧг ньылыштӧмыд — мед эськӧ не вӧрзьыны да не лэдзны ас пытшсьыд шоныдсӧ. Некутшӧм ю оз тыдав, кӧть эськӧ машиналӧн фараясыс ломзьӧны вовсю. Кысянькӧ водзысянь ӧвтӧ чужӧмӧ ва бус сора ыркыд.

«Перевозчик!!!» — ӧтвылысь равӧстім ми.

Ю весьтын ӧшалысь сук руыс ньылыштіс миянлысь гӧлӧсъяснымӧс, и найӧ вошисны, кыдзи вошӧ кос му пытшкӧ зэр войт.

Мӧдар берег чӧв оліс.

Ми горзім гӧлӧсъяс чиртӧдз, чипсім машина сиренаӧн, но мӧдар берег эз кӧсйы шыасьны.

«Мед лешакъясыс нуасны тэнӧ, пӧрысь чӧртӧс!» — скӧрысь вӧзйим ми тыдавтӧм перевозчиклы.

Но, буракӧ, миянтӧг нин вӧлі нӧбалӧмаӧсь морттӧ.

Прӧйдитіс час джын кымын. Ми гӧгӧрвоим, мый миян гӧлӧсъяс зэв жебӧсь, и кутім сӧветуйтчыны. Ме шуи, колӧ, мися, чукӧртны кос пес, ломзьӧдны бипур, и тадзи виччысьны асывсӧ. Учительница пӧся ошкис тайӧ плансӧ...

Тэ гӧгӧрвоан, кыдзи ӧзйис мортыд? Правильнӧ пӧ! Шуӧ, сійӧ весиг бурджык, мый эз во перевозчикыс. Ми узям би дорын, вӧрын! Сэтшӧма ышмис, мый Пажга мӧдлапӧв берегсӧ кутіс шуны вӧрӧн. Но да, мый вӧчан — нинӧм оз вӧлі тыдав. Ӧд тайӧ пӧ приключение! Лоас пӧ, мый йылысь висьтавны, гортӧ локтам да!

А верӧсыс нурбыльтіс вомгорулас: «Сідз».

Ме гӧгӧрвои: сылы окотаджык нюжгысьны гӧн вольпась вылӧ, кӧдзыд лыа вылын туплясьӧм дорысь.

Шофёр чери моз чӧв оліс.

«Узьмӧдчам ӧд?» — юаліс сылысь учительница.

«Колӧ лэччыны», — шуис сійӧ.

«Вот умникыд, — думышті ме. — Быттьӧ тайӧс ми эгӧ тӧдӧй сытӧг... Колӧ лэччыны...»

«Но кыдз? Кыдзи вуджан?!» — горӧдіс кодкӧ миян пӧвстысь.

«Ме вуджала паромысла».

Верит кӧть эн, Максим, но тайӧ кывъяссӧ вӧлі шуӧма сэтшӧм спокойнӧя, сэтшӧм веськодьпырысь, мый быттьӧ сёрниыс муніс канава вомӧн чеччыштӧм йылысь, а эз кӧдзыд ваа, паськыд Сыктыв вомӧн вартчӧм йылысь.

«Да мыйла колӧ вуджнысӧ? — скӧрысь шыаси ме. Ачым жӧ прӧстӧ эг и думыштлы та йылысь... — Вот, мися, герой! Абу ӧд фронт вылын!..»

Ӧлӧдісны сійӧс и учитель гозъя. Но шофёр, кӧк моз, заводитіс сьывны ӧти и сійӧ жӧ сьылансӧ:

«Вуджа».

И заводитіс пӧрччысьны...

— Свадьба вылӧ нин, гашкӧ, тэрмасис да, — торки ме Лёняӧс. Ме пыр на вӧлі ог тӧд, мый лоас водзӧ, и думысь тэрмӧдлі ёртӧс. Но сійӧ быттьӧ эз и кывлы.

— Овлӧны ӧд татшӧм йӧзыд: тэ кӧть сы юр вылын майӧг ёсьты, а сійӧ пыр кутас дольны ассьыс... Но мый сэсся вӧчан: пырӧ невӧляӧн ваас да и толькӧ... быттьӧ нэм чӧжыс сэні овлӧма.

«Коля, эн лэдз!» — чилӧстіс учительница, и пыр жӧ мужикыслӧн сьӧкыд киыс шлапкысис водительлӧн борд кодь кос пельпом вылӧ.

«Да ті мый? Кутшӧм тіянлы делӧ?!» — Меным кажитчис, мый шофёрлӧн герчмунісны пиньясыс.

«Ог лэдз».

«Лэдзан!»

«Ог».

Пемыдас ме эг удит казявны, мый водзӧсӧ лои. Шофёр, тыдалӧ, нетшкысьӧмӧн мездысис учитель киысь:

«Ен кок сёйысь, мун, весась! Тэныд жӧ бур кӧсйӧны...»

Шофёр зэв ӧдйӧ пӧрччысис, коли трусик кежсьыс. Кульӧм ур кодь... Берегын куйлысь бона дорысь босьтіс кос конда йыв.

«Бура-ӧ кӧть вартчынысӧ кужан?» — юалі ме.

«Кужа эськӧ да... Кер помсӧ босьтла тшӧтш: гашкӧ ковмылас да».

Сійӧ ыкйӧдлігтыр пырис руалысь юӧ, сывъяліс кер помсӧ шуйга кинас. Здук мысти воши дьӧгӧдь кодь пемыдас.

Лёня ланьтіс. Матыстчис ӧшинь дорӧ:

— Эз ӧд лок, ерӧмаканьыд! Но, часлы, паныдасьлан...

— А ёна тай колантор. Вай висьтав, мый сэсся водзӧсӧ лои тіян сэні?

— Мый? Пырис... Горӧдіс сӧмын: чуксалӧй пӧ частӧджык, мед ог ылав.

Тайӧс, дерт, позис и не висьтавны миянлы. Ми горзім сэтшӧма, мый бокисянь вермис кажитчыны: кӧдзыд ваас уялам ми, а оз миян ичӧтик шофёрным. Медъёна зілис учительница. Сы вомысь петалісны сэтшӧм лӧсьыд да гора шыяс, мый ме весиг думышті: «Со кӧні талантыс дзебсясьӧ». Шуи аслым, мый ставыс кӧ лючки-ладнӧ помасяс, сӧветуйта сылы мунны артисткаӧ велӧдчыны. Сэки, дерт, висьтавны та йылысь эг лысьт. Яндзим вӧлі том нывбабаысь, мый эг ме пыр ваас. Дерт, тайӧ эз вӧв быть колана, но век жӧ кыдзкӧ эз вӧв лӧсьыд.

Шофёр вочавидзліс зэв гежӧда. Тӧдчӧ вӧлі: визулыс кылӧдӧма сійӧс прамӧякодь нин. Сэсся дзикӧдз ланьтіс. Да, ланьтіс. Мый эськӧ думыштан? Гашкӧ, кӧдзыд ваыс ньылыштіс нин сылысь ичӧтик тушасӧ. А гашкӧ, буретш тайӧ здукас колӧ сылы отсӧг? Но кыдзи отсалан? Кысь корсян мортсӧ, кор весиг фараяслӧн югыдыс вермӧ писькӧдны сук ру сора пемыдсӧ сӧмын некымын метр сайӧдз?

Шуштӧм лои. Юрӧ пырисны быдсяма мӧвпъяс. Думайта, гашкӧ нарошнӧ пырис вӧйтчыны да. Овлӧны ӧд сэтшӧмъясыд. Колӧма жӧ нин, мися, кӧртавны ерӧмаканьӧс.

Но ме, шуам, эськӧ мед нин, да учительницаыс вӧлі жаль. Бӧрдны заводитіс. Котралӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ, лёкысь пинялӧ миянӧс, торйӧн нин верӧссӧ.

«Пыр корсь! — горзӧ сійӧ, — кымынысь шуи: эн лэдзӧй... Кык дубина эн вермӧй ӧлӧдны кага кодь мортӧс».

Ме чайта, та бӧрын нэм чӧжыс кутас укӧрайтны верӧссӧ, мыйла эз пыр ваас. Нывбабалӧн кывъясыс ещӧ ёна дойдалісны миянлысь сьӧлӧмнымӧс.

Думайта, кыдзи нӧ ми петкӧдчам мамыслы, збыль кӧ вӧйис. Зіля вӧлі вӧтлыны паметьысь тайӧ страшнӧй серпассӧ. Но весьшӧрӧ... Кӧнкӧ, ачыд гӧгӧрвоан...

Ми эгӧ тӧдӧй, мый вӧчны. И сійӧ вӧлі медся лёкыс тайӧ сап пемыд войнас. Медбӧрын ме висьталі татшӧм мӧвп: гашкӧ, мися, воӧ нин паромнас, со тай проволокаыс вӧрӧ нин. Вӧрис и эм. Ми топӧдалім жуньгысь, кӧдзыд проволока дорӧ пельяснымӧс, кывзім, кывзім... Ми раднымла чеччалім места вылын, пыркӧдім Колякӧд ӧта-мӧднымӧс, и сэтшӧма, мый ме ӧні на шензя: мыйла эгӧ чегъялӧ лысьӧмнымӧс.

«Часлы, тэ волан, ен кок сёйысь!»

— Воис?

— Воис. Паром сибӧдчис берег дорӧ шытӧг, быттьӧ шыр кыйысь кань. Пемыдас, кытчӧкӧ сконъясьлігтыр, ми ставӧн чеччыштім паром вылас. Ми дасьӧсь вӧлім ассьыным кучикнымӧс пӧрччыны, медым шонтыны шофёрӧс. Пасьтӧдім, зыралім сійӧс. Шӧйӧвошӧмнад и битӧ эг пестӧй. Юасьӧмъяс, дивитӧм, жалитӧм киссисны сы вылӧ шер моз. Миянлысь сьӧлӧмсьыным быттьӧ сьӧкыд из шыбитісны. Менам вӧлі сэтшӧм чувство, быттьӧ ме аслам киясӧн ловзьӧді став йӧзлы радлун вылӧ мирас медся дона мортсӧ.

Лёня ёна увлекитчис аслас висьтӧн. Ӧні сійӧ, тыдалӧ, мӧд пӧв переживайтіс сэкся событиеяссӧ:

— Видзӧді сы вылӧ, а аслым кыдзкӧ пыр на сьӧкыда веритсис, мый этатшӧм ичӧтик мортыс, некутшӧма ышнясьтӧг, вермис вӧчны татшӧмтор. Збыль ӧд. Шуам, делӧыс кӧ муніс кӧнкӧ фронт вылын и юсӧ быть колӧ вӧлі вуджны, ме эськӧ, кыв ни джын шутӧг, ачым шыбитчи ваӧ... Но тані? Эг эськӧ.

А ывлаыс вӧлі пыр сэтшӧм жӧ пемыд. Ру, тыдалӧ, ещӧ на сукмис. Весиг сьӧкыд лои лолавны. Рунас сукмӧм сынӧдысь кыліс кутшӧмкӧ аслыссяма пӧдӧм дук. Ӧні машиналӧн фараясыс эз нин югдӧдны, а сӧмын лӧсталісны виж гӧгыльясӧн.

Вӧлі дас ӧти час да кызь кык минут, кор ми петім ыджыд туй вылӧ. И заводитчис панласьӧм. Машина миян тӧвзис ранитчӧм зверь моз, коді ассьыс олӧмсӧ спаситӧм могысь мый вынсьыс пышйӧ сы бӧрся вӧтчысьысь. Ми резинӧвӧй аканьяс моз брыньялім кабинаын, люкалім ӧта-мӧднымӧс, но чӧв олім. Ӧні, кор ми бура тӧдмалім водительлысь характерсӧ, ӧлӧдны сійӧс некодлы эз вӧв окота. Быдӧн миян пӧвстысь вӧлі йӧжгыльтчӧма аслас местаӧ, и, тыдалӧ, думайтіс ме моз жӧ: «Кор бара помасяс тайӧ кузь войыс-а?» Аскиа лун, шонді югыд кажитчисны ылыс мечтаӧн.

Татшӧм ӧдйӧсӧ Визин туйӧдыд ме эг на ветлыв. Вот тэныд, мися, и пыста. Кӧть мед ӧти кыв шуис, кытчӧ сэтшӧмасӧ тэрмасьӧ...

— Сідзи сэсся нинӧм эн и тӧдмалӧй? — юалі ме. А ачым жальпырысь мӧвпалі: «Кыдзи, мися, позьӧ не тӧдмавны татшӧмтор йылысь».

Лёня прамӧй дыр чӧв оліс. Сэсся бара матыстчис ӧшинь дорӧ. Сійӧ, тыдалӧ, ме моз жӧ, думсьыс пыр на виччысис Ӧльӧксейӧс.

— Да, другӧ, нинӧм эз висьтав... медбӧръя минутӧдзыс, — Лёнялӧн бӧр югдіс чужӧмыс. — Татшӧмъясыд оз больгыны лишнӧйтӧ.

Менам бырис нин став терпенньӧ — сэтшӧм окота вӧлі тӧдмавны, мый лоӧ водзӧ... Но эг жӧ шыась, чӧв олі.

— Сувтім Соколовкаӧ. Кутшӧмкӧ керка водзӧ, — медбӧрын заводитіс Лёня. — Шофёр шуис: «Пыраламӧй», и ми, кыв шутӧг, ставӧн петім машинаысь.

Кыла, пырысь-пыр жӧ клопнитіс кильчӧ ӧдзӧс, миян дінӧ котӧрӧн воис ӧтпӧлӧса том мужичӧй.

«Воин, Ваньӧ?..» — шыасис сійӧ миян водитель дінӧ.

— Сьӧкыд висьтавны тэныд, Максим, мыйта радлун, кутшӧм ыджыд шуд вӧлі тайӧ кывъясас.

«Прӧстит, Кирилл Васильевич, дыркодь лоис да... Сёрмышті, кӧнкӧ».

«Тэ сёрман?»

Меным кажитчис, мый миянӧс встречайтысьлӧн доршасьӧ синваыс шофёр дінӧ пӧсь чувствоысь. Но сійӧ нинӧм сэсся эз шу, сӧмын меліа горӧдіс: «Пырамӧй керкаас, пырамӧй!»

Сёр кад вылӧ видзӧдтӧг керкаын эз узьны. Кык ичӧтик зонка ляскысьӧмны кымӧсъяснаныс ӧшинь стеклӧ бердӧ. Занавесӧн сайӧдӧм койка вылын, кылӧ, лӧвтіс нывбаба.

Мыйӧн сӧмын воськовтім порог вомӧн, зонкаяс звирк чеччыштісны места вывсьыныс. Ичӧтджыкыс топӧдчис шофёр дінӧ, дивитӧмпырысь шуис:

«А ме нин чайті, мый тэ он лок, Ваньӧ дядя».

«Вот мудрец! — горӧдіс сы вылӧ батьыс. — Мун вод паччӧрӧ! Он пӧ лок... Кор нӧ ылӧдліс тэнӧ Ваньӧ дядяыд?»

Сэсся бергӧдчис миянлань.

«Гӧтыр висьмис... — яндысьӧмӧн заводитіс сійӧ. — Эг на виччысьӧй, а вайсьыны заводитіс... Кӧть сэсся мый вӧч... Кӧсйи нин пӧпутнӧй машинаӧн карӧ мӧдӧдны, да пасибӧ Ваньӧ ӧнтай пыраліс, буретш тіянла вӧлі кайӧ. Шуӧ: некутшӧм пӧпутнӧй машина... Ме пӧ пыр жӧ локта... Кык часысь неуна дырджык и ветліс со...»

«Кык часысь, шуанныд!.. — эз вермы терпитны учительница. — А ті тӧданныд...»

«Но ладнӧ, ладнӧ! — пыр жӧ паныдаліс сійӧс шофёр. — Лэччыны колӧ, Кирилл Васильевич. Надяыд пасьтасьӧма?

«Ставыс эськӧ гӧтов да... Ме нӧ сэсся лэчча ог?.. Этайӧясӧс некодкӧд кольны...»

«Сёрнит нинӧм абусӧ... — кӧрыштліс вӧсни нырсӧ водитель. — Роддомтӧ тэтӧг на аддзам».

И мунім. Челядь эз на узьны. Налӧн еджыд юръясыс капуста мачьяс моз еджвидзисны паччӧрын. Ӧта-мӧд вежмӧныс сиисны мамыслы бур туй, корисны карса гӧснечьяс. И кӧть найӧ вӧліны зэв на посньыдикӧсь, ньӧти эз бӧрдны. Тыдалӧ, чорыда надейтчисны Ваньӧ дядя вылас...

— Но и вайинныд роддомӧдзыс?

Лёнялы эз кажитчы, мый ме торки сійӧс:

— Энлы тэ, энлы, Максим. Вай висьтав меным со мый: ёна-ӧ виччысис шофёрсӧ сійӧ мужичӧйыс аслас челядькӧд?

— Дерт, ёна. Ӧд вой. Гӧтырыс вот-вот вайсьыны заводитас. Ӧтнас.

— А эз кӧ лок шофёрыс? Ылӧдіс кӧ? Сэки мый?

— Да-а...

— А тэ тӧдан, кыдзи ми лэччим Соколовкасяньыс? Миян небыд пуклӧсъяса «ГАЗ-шестьдесят девятьным» вӧлі быттьӧ магнит дорӧ моз сибдӧма му веркӧс бердас, гӧгыльтчӧ и гӧгыльтчӧ сы дінысь торйӧдчывтӧг... Лӧсьыда нуис. И сэтшӧм осторожнӧя... А тэ шуан: карсаяс ёнджыка пӧръясьӧны...

Лёня тырталіс румкаяс. Кывзысьыштіс, оз-ӧ кодкӧ гольӧдчы, сэсся кыпӧдіс ассьыс дозсӧ.

— Дружба вӧсна, Максим. Сы вӧсна, медым кувтӧдз лоны честнӧйӧн, мортӧн...

Кутшӧмкӧ пӧсь ру ылькнитіс меным голяӧ, вазьӧдіс синъясӧс. И ме нинӧм эг шу... Син водзын дзӧрис пемыд ваын кывтысь ичӧтик морт, кодлӧн морӧсас пессьӧ ыджыд сьӧлӧм.

Сэсся паметьӧ сувтіс гӧрд кирпич керка: рӧдильнӧй дом. «Кымын мортлы тайӧ керкаыс лои рӧднӧйӧн? — думайті ме. — Дерт, лючки-ладнӧ чужис и Лёнякӧд воысь нывбабалӧн кагаыс...»

И сійӧ здукас меным сьӧлӧм доймытӧдз кӧсйыссис, медым свет вылӧ чужысь тайӧ выль гражданиныс лои сэтшӧм жӧ смелӧн да честнӧйӧн, кыдзи и ичӧтик водитель... Медым тайӧ выль мортыс шофёр моз жӧ крепыда пӧртіс олӧмӧ сетӧм кыв.