ВОЙПӦЛЬЛӦН КОЗИН

I

Ывлаын ыджыдаліс бушков. Пӧльтіс чизыр вой тӧв. Мамыс тӧбис Иллялысь ныр-вомсӧ шарпӧн, да найӧ выльӧн нӧбӧдӧм толаяс гӧгралӧмӧн ӧдва и воисны детсадйӧ.

А тані шоныд да гажа. Чачаяс мича радӧн сулалӧны, виччысьӧны, кор воаласны челядь. Но талун локтісны этшаӧн, мукӧдыс кольччӧмаӧсь гортас, повзьӧмаӧсь турӧбысь да кӧдзыдысь.

Сёйыштӧм бӧрын посни нывкаяс да зонкаяс пластилин песісны, сэсся быгльӧдлісны ыджыд да ичӧт ёкмыльяс да тэчисны лым мортӧс. Сы бӧрын артасисны: пожӧм коль дорӧ содталісны коз кольяс да бӧр чинталісны.

Эз на вевъяв луныс югдыны, а пемдӧ нин.

Нина Ивановна ывлаӧ талун эз петкӧд, а тшӧктіс ставлы пуксьыны кытшӧ. Ачыс пуксис ичӧт улӧс вылӧ да мӧдіс мойдчыны. Медводз мойдіс полысь кӧч йылысь да мудер руч йылысь. Сэсся Илля юаліс:

— Кытысь эськӧ бушколыс артмӧ?

И Нина Ивановна висьталіс:

— Ылын-ылын Войвылын Тӧв-Поз-Из вылын олӧ-вылӧ зэв скӧр да вынйӧра Войпӧль. Кор сійӧ узьӧ — быдлаын шоныд, визувтӧны юяс да шоръяс, быдмӧны турун да пуяс, дзоридзалӧны дзоридзьяс. А кор Войпӧль садьмас, сылы окота лоӧ позьмӧдыштны кокъяссӧ, котралыштны. Лэччас сійӧ Тӧв-Поз-Из вылысь да мӧдас войлыны-ветлӧдлыны тундра эрдъясті Вой саридзсянь да парма шӧрӧдз.

Скӧрмас сійӧ став ловъя лов вылас, лёк руыс бурсӧ венас, мӧдас пӧлясьны кӧдзыдӧн, нӧбӧдны-резны лымйӧн. Ӧти войӧн йизьӧдас шоръяс, йи асыкӧ босьтас юяс, кам кынтас джуджыд йиръяс. Ышмӧма Войпӧль: увгӧ-омлялӧ ӧшинь сайын, лӧвтӧ-сьылӧ пач трубаясын, йиркӧдчӧ-гольӧдчӧ ӧдзӧсъясӧ, пашлякӧн лыйсьӧ керка стенъясӧ.

Турдӧны-кынмӧны вӧрын пуяс, дзебсясьӧмаӧсь позъясӧ да лымйӧ вӧрса олысьяс, раммӧмаӧсь, гортас пукалӧны йӧз. Дурӧ турӧб.

Коркӧ сэсся мудзас Войпӧльыд да сутшик усьлас-унмовсьлас. Сэки гӧгӧр ставыс мичаммас, тӧвся шонді мыччӧдлас ассьыс чужӧмбан, либӧ кокньыдик лым чирӧн тыртас ывла выв. И йӧзыслы сэки кокньыдджык, и лэбачьяслы, и вӧрса олысьяслы.

А кор бара садьмас Войпӧльыд, аддзас, кутшӧм лӧсьыда йӧзыс олӧны, дӧзмас да бара мӧдас скӧравны.

— Нина Ивановна, — юалӧ Илля, — кодӧскӧ нӧ Войпӧльыс радейтӧ оз?

Воспитательница здук чӧв олыштіс, а сэсся шуис:

— Кодӧс радейтӧ, налы козин вӧчӧ: ӧшиняс мичаа серпасалӧ пуяс, вӧр, ассьыс муса да донаинъяссӧ.

Челядь ставӧн видзӧдлісны ӧшиньӧ, некутшӧм серпас сэні эз вӧв.

Рытнас Илья гортас воӧм бӧрын матыстчыліс быд ӧшинь дорӧ, но найӧ вӧліны югыдӧсь, сӧстӧмӧсь.

II

Кык лун мысти турӧбыс лӧнис. Пуксис кӧдзыд да лӧнь поводдя. Шонді югӧръяс улын дзирдаліс лым.

Илля батьыскӧд да мамыскӧд мӧдӧдчисны Настук пӧчыс ордӧ. Талун сылӧн чужан лун, пӧжалӧма пувъя пирӧг, корис чай юны.

Илля кӧдзыдысла банйӧм чужӧма, сюся видзӧдаліс гӧгӧрбок да кывзысис тӧвся лун шыясӧ. Батьыс кок улын лымйыс дзуртіс, быттьӧ сьыліс.

Со и пӧчыслӧн керкаыс. Илля бать-мамыскӧд татӧні жӧ овлісны, а колян вося арӧ петісны выль керкаӧ. Но пӧчыслӧн керкаыс Иллялы вӧлі любӧджык: сэні вӧлі ыджыд пач, паччӧр, пӧлать.

Керкаӧ пырӧм бӧрын Иллялы син улас усины кыз гыӧрӧн гыӧртӧм ӧшиньясыс.

— Батьӧ! Видзӧдлы, Войпӧльыд став ӧшиньяссӧ серпасалӧма! Видзӧд: коз пу лапъяс, пуяс! А со йӧра! Батьӧ, мамӧ, Войпӧльыд радейтӧ Настук пӧчӧс, сылысь керкасӧ. Батьӧ, ме татчӧ кольчча овнысӧ, ог мун выль керкаад. Ме вылӧ Войпӧльыд оз мӧд скӧравны.

Пирӧгӧн чай юӧм бӧрын Илля Настук пӧчыскӧд дыр мойдчисны да нӧдсисны шоныд паччӧрын. Сэсся зонка чӧскыда унмовсис Войпӧльлӧн радейтана керкаын.