КОМИ РЫТ ВЫЛЫН
Важ гимназиялӧн ыджыд залыс тыр делегатъясӧн да курсантъясӧн: налы вӧчӧны Коми рыт. Восьтігӧн висьталісны, тайӧ рыт вылын пӧ ӧти кыв рочӧн огӧ шуӧй.
Первой сьылісны комиӧн «Интернационал». Сэсся Ёль лыддис Чисталёвлысь гижӧд «Тӧв йыв Варыш». Ӧзйӧдӧ, кыпӧдӧ, босьтчӧдӧ сьӧлӧмтӧ кывъясыс:
«Тіянлысь, Варыш кодь,
Полысьтӧм сьӧлӧмъяс
Ошкам ми олӧм,
Тіянлысь, бордъяяс,
Пӧткаяс, лэбачьяс,
Сьылам ми вылӧм!»
Ичӧтик детина, ӧдва тыдалӧ, вӧсньыдик гӧлӧсӧн лыддис Лебедевлысь «Лэдз велӧдчыны».
«Ог кӧ ме лӧсьыда вӧвъястӧ доддяв,
Ог кӧ ме прамӧя уджъястӧ вӧч,
Тэныд кӧ дӧзмӧдча керкаын, батьӧ,
Школаӧ ӧдйӧнджык лэдз!»
— Школаӧ лэдз! — шуӧ детина.
— Велӧдчыны лэдзӧй, — вӧзйысьӧны быдӧн.
Садьмӧдіс быдӧнӧс революция, восьтіс синъяс йӧзлысь, ӧні быдсӧн кыссьӧны югыдланьӧ, вӧзйысьӧны велӧдчыны.
Нёбдінса Виттор лыддис Варышлысь гижӧд «Той». Сэтӧні Варыш гижӧма пемыд йӧзлысь олӧмсӧ, няйт пытшкын, той пӧвстын гудрасьӧмсӧ:
«Ой, ой, ой!..
Волы, волы, муса чой!
Кутшӧм ыджыд сюри той!»
Уна пӧлӧс гырысь тойяс дыр нин вильӧдісны уджалысь йӧзӧс, ӧні наысь мездысьны кутім:
«Кык воӧн уна нин пыркӧдім той,
Гырысьяс, тшӧгджыкъяс джагаліны,
Пуляӧн, шы йылын кулаліны».
Ӧні мужик оз нин кӧсйы тойяслы сетчыны. Сійӧ шуӧ нин:
«Босьтлы пӧ, Аннушка, чорыдджык зу.
Аддзан пӧ, ветлӧдлӧ посньыдик той,
Зільджыка весав, мед асьтӧ оз сёй!..»
Нывбабаяс пемыдлун йылысь, енмӧ кутчысьӧм йылысь Нёбдінса Виттор жӧ лыддис ассьыс гижӧм «Пернапас». Сійӧ лыддигӧн ёна и серавлісны кывзысьясыс.
Унатор лыддисны да сьылісны. Медся бӧрын Нёбдінса Виттор ёна гажӧдіс ассьыс гижӧдъяссӧ сьылӧмӧн. «Кооператив грабитӧм» сьылігӧн йӧзыс эз дугдывны серавлӧмысь.
— Лӧсьыд тай коми кывйыд вӧлӧма, — шуӧ ӧти делегат.
— Кутшӧм лӧсьыда, зонмӧ, коминад сьылӧны, — висьталӧ мӧд.
— Озыр тай вӧлӧма коми кывйыд. Ме эг чайтлы, мый татшӧма позьӧ гижны комиӧн.
— Вот эськӧ деревняясӧ татшӧм коми рытъястӧ вӧчлыны.
— Миян деревняясад нинӧм огӧ тӧдлӧй, — шогсьӧ кодкӧ.
— Коминад вот ставыс сьӧлӧмӧдзыд пуксьӧ.
Асъя кыа петӧма нин вӧлі разӧдчигӧн. Ставыс зэв варовӧсь, ошкӧны коми рытсӧ.
Колӧ эськӧ татшӧм рытъяссӧ быд сиктын вӧчавлыны.
