ПУКЫШТАМӦЙ ЮЯС ДА ТЫЯС ДОРЫН


Гажтӧм эськӧ вӧлі Комиын олӧмыд, эз кӧ кытшавны миянӧс помтӧм пармаяс, гажа ягъяс, быд сикас дзоридзьясӧн баситӧм видзьяс да, дерт, уна лыда тыяс да юяс.

Важысянь нин ми тӧдам чериясыдлысь кӧрсӧ; кӧть и лыа сійӧ, а чӧскыд вӧлӧга. Кор пызан вылад жаритӧм сын либӧ сир черинянь, семьяыдлы бур праздник. Миян дедъяс да батьяс эз жӧ черитӧгыд овлыны, кыйлісны-выйлісны найӧс гожӧмын и арын. Юяс да тыяс дорӧ ассьыныс радейтӧмсӧ найӧ кольлісны и миянлы, асланыс пиянлы.

Шойччан лунӧдз лун-мӧд на водзджык чери кыйысьяс кутасны лӧсьӧдчыны: пӧсь петтӧдзныс корсяласны нидзув, сэсся лэчталасны вугыръяс, чугун тыр пуасны рок, кӧнтусь вый сэтчӧ кисьтыштасны, анисӧвӧй войтъяс содтыштасны. Но чери кӧ оз шед — шойччӧгыс шедас. Та могысь ӧд унаӧн ветлӧны юяс да тыяс дорӧ.

Чери кыйысь тэчас пуд джынъя ноп, быттьӧ Сибирӧ мӧдӧдчас. Мыйыс сэні абу: донкаяс, свинеч грузъяс, пӧрт, чай-сакар, быд сикас вӧлӧга. Азымджык йӧз и треска на сьӧрсьыс босьтасны. Войыд ӧд кузь, да и сӧстӧм сынӧд вылад кык морт пыдди ӧтнадӧн сёян.

Пекнича асывсянь на майшасян: мед кӧть эз зэрмы либӧ эз гымав-чардав. Чери кыйӧмыд ӧд абу на бурлачитӧм либӧ тьӧща ордын блин сёйӧм, сюрлывлӧ мудзыс и зэрыс, пӧсявлан и войяссӧ узьтӧг коллявлан.

Век жӧ лӧсьыд кыйсьыныд. Ветлан некымынысь ю вылӧ либӧ тыясӧ. Шедыштас кӧ пуны, жаритны, сэсся нэм кежлад братайтчан вугыр шатьыдкӧд.

Быд сикас кыйсьысьясыд овлӧны, ӧтияслӧн эмӧсь мотора пыжъяс. Сэтшӧм йӧзыс, медсясӧ, радейтӧны визув местаяс, йиръяс, кӧні пырджык сулалӧны еджыд черияс. Пыжсяньыс лэдзасны сьӧкыд кӧрт, домасясны кылалӧмысь, заводитасны швучкыны-вуграсьны. Унаысь ва ньылыд кылавлас пробкаыд, сэсся и коркӧ дэбнитас. Эн вуграв, кыскы зільджыка. Тыдалӧ, самтӧ кватитіс госа сын, со кыдзи пессьӧ, а тэ кыскан и кыскан сійӧс пыж дорад, сакыд бокад, ковмас кӧ, здукӧн и лэдзан сійӧс ваӧ. Сьӧлӧмыд тэрыба пессьӧ. Эз ӧд мын, мича и чери шедіс. Та бӧрын ещӧ на ярджыка мӧдан вуграсьны, лӧдзьяс ни номъяс оз мешайтны.

Найӧ, кодъяслӧн абуӧсь пыжъяс, ветлӧны теплоходъясӧн, автобусъясӧн, подӧн. Татшӧм войтырыс ветлывлӧны ёнджыка запаньясӧ, бонаяс вылӧ. И на пиын эмӧсь бур мастеръяс. Сэтшӧм мича ёдіӧс либӧ сирӧс кыясны — вежыд петас.

Эмӧсь и берегсянь кыйсьысьяс. Татшӧмъясыс весиг унаӧн. Пуксясны берег дорӧ и сычвидзӧны сэн рытсяньыс асылӧдз, оз сёрнитны, оз ветлӧдлыны. Видзӧдӧны пробка вылас, синъяссӧ бокӧ оз вештывны. Кӧсъян кӧ, пуксьы вабергач местаӧ. И сэні эм чериыд, сӧмын эн дӧзмы, виччысь, коркӧ ӧд босьтас.

Быдлаӧ колӧ кужӧмлун да кад. Сытӧг и юква вылӧ чериыд оз шед. Овлӧ сідз: пукалан час, пукалан лун, а пробкаыд оз и вӧрзьыв. Самъястӧ вежлалан — оз, нинӧм вылӧ оз босьт. И друг воас сэтшӧм кад: ӧдва удитан лэптавны вугыр шатьтӧ.

Колӧ висьтавны и сэтшӧм йӧз йылысь, кодъяс радейтӧны кыйсьыны сӧмын тыяс вылын. Шудаӧсь татшӧм йӧзыс. Ӧд найӧс гажӧдӧны лэбачьяс, налы дугдывтӧг ӧвтӧны асланыс чӧскыд кӧрӧн дзоридзьяс. Пукалан ты дорын, некод оз мешайт. И тыясын уна пӧлӧс черияс эмӧсь. Эм кӧ сямыд, гортад тыртӧг он лок.

Медся, дерт, гажа кыйсьыны сэні, кытчӧ чукӧртчӧны уна йӧз. Кымын пӧлӧс сёрнияс-баснияс кывлан сэні, вак-вакӧн сералан, кымын выль морткӧд тӧдмасян! Чери кыйсьысьяслӧн жара ломтысьысь бипурйыс быдӧнӧс вӧчӧ братанъясӧн да другъясӧн. А кодкӧд ӧтчыд ю бокын юлан тшын дука чай либӧ ӧти пӧртйысь панялан чӧскыд юква — дыр кежлӧ лоан матыса ёртӧн.

Войыс югыд да лӧнь. Эжва кузя тэрмасьтӧг шлывгӧны сьӧкыд керъяс. Лыа кӧса пӧлӧн лэбалӧ еджыд каля, шенасьӧ ёсь бордъяснас, он гӧгӧрво сьылӧ либӧ горзӧ.

Асъя кыа ворсӧдчӧ кашемир чышъянӧн, пальӧдӧ узьысь вӧр-васӧ, гӧрдоват югӧръяс гӧгӧр сявкйӧ. Регыд мыччысяс шонді, кодлысь петкӧдчӧмсӧ пыр виччысьӧны чери кыйысьяс. Сэсся гӧгӧр ловзяс. Шонді петӧмсӧ уна гӧлӧсъясӧн чолӧмаласны ылі муясысь воӧм лэбачьяс, ва пыдӧсын уялысь черияс. Кыпӧдчас кокньыдик тӧв, шыбитас турунъяс да дзоридзьяс вылысь сикӧтш моль кодь лысвасӧ, гусьӧникӧн мыйкӧ шӧпкӧдыштас чӧла сулалысь козъяслы, веж паськӧма кыдзьяслы, котӧртас ю веркӧсӧдыс, ас бӧрсяыс посньыдик тшупӧдъяс коляс.

Ӧні нин чери кыйысьястӧ би дорад он кут: заводитчис кыйсян кад. Но дыр на оз ваймы уна киясӧн пестылӧм бипур.


Гижӧд
Пукыштамӧй юяс да тыяс дорын
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1